Για πρώτη φορά στην Ελλάδα τους τελευταίους μήνες γίνεται μια οργανωμένη προσπάθεια από το υπουργείο Εργασίας ώστε να χαρτογραφηθούν τα νέα δεδομένα της αγοράς εργασίας και ειδικά τα επαγγέλματα του μέλλοντος, με την Gen Ζ, δηλαδή όσους γεννήθηκαν από το 1997 έως το 2012, να είναι αυτή που θα κληθεί να ζήσει μέσα σε ένα τελείως διαφορετικό εργασιακό περιβάλλον από αυτό που ξέραμε.

Ο υφυπουργός Εργασίας Κώστας Καραγκούνης σε συνεργασία και με την υπουργό Νίκη Κεραμέως ανέλαβε το πρότζετκ της χαρτογράφησης. Ζήτησε από τη Γενική Διεύθυνση Εργασιακών Σχέσεων να αντλήσει αναλυτικά στατιστικά στοιχεία από τον Μηχανισμό Διάγνωσης Αναγκών της Αγοράς Εργασίας για τη ζήτηση των επαγγελμάτων ανά την επικράτεια.

Ο Μηχανισμός λειτουργεί εδώ και πολλές δεκαετίες, αλλά τα σημαντικά στατιστικά που προκύπτουν μέσα από την άντληση πληροφοριών από την «Εργάνη», τον ΕΦΚΑ και την ΑΑΔΕ ουδέποτε είχαν χρησιμοποιηθεί προς όφελος του κοινού και ειδικά της νέας γενιάς.

Αυτό που θέλει να κάνει ο κ. Καραγκούνης είναι να παρουσιάσει τα στοιχεία αυτά σε όλα τα σχολεία της χώρας, δηλαδή στην Gen Ζ, ώστε τα νέα παιδιά να έχουν πλήρη εικόνα των επαγγελμάτων του μέλλοντος, γεγονός θα τα βοηθήσει στην επαγγελματική επιλογή τους. Μια γενιά τα μέλη της οποίας ήδη έχουν τελείως διαφορετικά χαρακτηριστικά από όλες τις προηγούμενες, καθώς μεγάλωσαν σε έναν ψηφιακό κόσμο, αντιμετώπισαν «με το καλημέρα» της ζωής τους οικονομικές κρίσεις και πανδημία, και έχουν τελείως διαφορετικές προτεραιότητες όσον αφορά την καριέρα τους.

Βάσει των στατιστικών που προκύπτουν από τη ζήτηση των επαγγελμάτων σε κάθε νομό της χώρας, η Γενική Διεύθυνση Εργασιακών Σχέσεων αποκρυπτογράφησε τις τάσεις των επαγγελμάτων.

Οι τεχνολογίες Virtual Reality ή Augmented Reality διαδραματίζουν ήδη σημαντικό ρόλο σε τομείς όπως η ιατρική, η διαφήμιση, ο πολιτισμός, αυξάνοντας το εύρος εύρεσης εργασίας σε επιστήμονες των υπολογιστών και προγραμματιστές.

Το ίδιο ισχύει για το επιστημονικό πεδίο της εφαρμοσμένης πληροφορικής και της μηχανικής πληροφορικής που μπορεί να οδηγήσει σε απασχόληση σε τομείς όπως η πολιτισμική τεχνολογία και επικοινωνία. Η ανάλυση δεδομένων είναι ίσως ο πιο υποσχόμενος κλάδος σε διάφορα συναφή επαγγέλματα με σοβαρές ευκαιρίες.

Οι επιστήμονες των δεδομένων βοηθούν φορείς, οργανισμούς και εταιρείες να διαχειρίζονται, να αποθηκεύουν και να προστατεύουν τα δεδομένα τους. Συνεργάζονται με τους μηχανικούς υπολογιστών και συγγενή επαγγελματικά στελέχη για τη δημιουργία μοντέλων και σχεδίων με τελικό στόχο την ασφάλεια, ακρίβεια και ποιότητα των δεδομένων ενός ιδιωτικού ή δημοσίου φορέα.

Στην ίδια κατηγορία ανήκουν τα συστήματα βάσεων δεδομένων, οι τεχνικές διαχείρισης δεδομένων, τα λειτουργικά πληροφορικά συστήματα, η ανάλυση και ασφάλεια συστημάτων, και εν γένει η κυβερνοασφάλεια. Πρόκειται για δεξιότητες που αποκτώνται από ένα ευρύ πεδίο τμημάτων: Πληροφορικής, Εφαρμοσμένης Πληροφορικής, Μαθηματικών, Ψηφιακών Συστημάτων της Επιστήμης Υπολογιστών. Ενας άλλος τομέας με πολύ μέλλον είναι το business intelligence (BI), όπου εξειδικευμένο προσωπικό αναλύει δεδομένα και τα μετατρέπει σε πληροφορίες για την καλύτερη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού, ώστε να λαμβάνονται σωστές αποφάσεις για έναν οργανισμό.

Σχετικά πτυχία με αυτόν τον κλάδο είναι της στατιστικής, της επιστήμης των υπολογιστών, της διοίκησης επιχειρήσεων μέσω δεδομένων, και φυσικά η συνεχόμενη μετεκπαίδευση σε νέα δεδομένα και ειδικές δεξιότητες και γνώσεις (SQL, Oracle, Python, Tableau, R κ.λπ.). Ενδεικτικά τμήματα που μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για να δραστηριοποιηθεί μελλοντικά ένας μαθητής σε αυτό το πεδίο είναι: Επιστήμης Υπολογιστών ΠΑΠΕΙ / ΕΤΠΑ / Κρήτης, Στατιστικής και Ασφαλιστικής, Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας, Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων.

Από όλα τα παραπάνω πεδία, βάσει μοντέλων και στατιστικών, ξεπηδούν 15 επαγγέλματα του μέλλοντος (βλ. πίνακα αριστερά).

Τα εξειδικευμένα επαγγέλματα εντάσσονται σε ένα γενικότερο πλαίσιο τομέων που θα έχουν μέλλον στην Ελλάδα. Η Γενική Διεύθυνση Εργασιακών Σχέσεων έχει καταλήξει στους τέσσερις βασικούς πυλώνες που θα έχουν ζήτηση τις επόμενες δεκαετίες στην Ελλάδα:

1. Τουρισμός και φιλοξενία: Η τουριστική βιομηχανία απασχολεί σήμερα το 21% του εργατικού δυναμικού της Ελλάδας και συνεισφέρει το 25,4% του ΑΕΠ. Ο τουρισμός όμως αλλάζει και απαιτεί επαγγελματίες στη διαχείριση, στο μάρκετινγκ και στην τεχνολογία πληροφοριών για να αναπτύξουν ένα σύστημα κρατήσεων και διαδικτυακές υπηρεσίες. Αυτή η εξέλιξη θα συμβάλει στη δημιουργία χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας κάθε χρόνο, ειδικά κατά την τουριστική περίοδο αιχμής, μακριά από το πρόχειρο μοντέλο παλαιών δεκαετιών.

2. Τεχνολογία πληροφοριών και επικοινωνιών: Η ψηφιακή τεχνολογία ανοίγει μεγάλες ευκαιρίες απασχόλησης στους νέους στην Ελλάδα. Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (ΕΛΣΤΑΤ), ο αριθμός των startups στον τομέα της πληροφορικής έχει αυξηθεί πάνω από 30% από το 2020 έως το 2023. Ο κλάδος αυτός δεν έχει αναπτυχθεί μόνο σε μεγάλες πόλεις όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη, αλλά έχει εξαπλωθεί και σε άλλες περιοχές. Η αύξηση των startups καθώς και των ξένων εταιρειών που επενδύουν στην Ελλάδα δημιουργεί χιλιάδες θέσεις εργασίας για προγραμματιστές, ειδικούς στον κυβερνοχώρο και αναλυτές δεδομένων.

3. Βιομηχανία ανανεώσιμων πηγών ενέργειας: Σύμφωνα με στοιχεία του ελληνικού υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αντιπροσωπεύουν σήμερα περίπου το 35% της συνολικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας και στόχος είναι να φθάσουν στο 60% έως το 2030. Ο κλάδος υπόσχεται να δημιουργήσει πολλές ευκαιρίες απασχόλησης για ενεργειακούς μηχανικούς, ερευνητές και τεχνικούς, με χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας να έχουν ήδη δημιουργηθεί σε έργα αιολικής και ηλιακής ενέργειας.

4. Γεωργία και τεχνολογία τροφίμων: Η Ελλάδα ήταν, είναι και θα είναι και αγροτική χώρα. Ομως και αυτός ο τομέας αλλάζει ραγδαία. Η αγροτική παραγωγή, ιδιαίτερα τα βιολογικά προϊόντα, γίνεται επίσης μια αναπτυσσόμενη βιομηχανία. Ο συνδυασμός της παραδοσιακής γεωργίας και της σύγχρονης τεχνολογίας τροφίμων έχει ανοίξει πολλές νέες ευκαιρίες. Νέες γεωργικές τεχνικές, όπως η έξυπνη γεωργία και οι καθαρές διαδικασίες επεξεργασίας τροφίμων, έχουν δημιουργήσει προϋποθέσεις για πολλούς νέους να συμμετάσχουν σε αυτό το εξειδικευμένο πλέον επάγγελμα, ειδικά στον τομέα των βιολογικών προϊόντων.

Ακαδημίες συνδεδεμένες με την αγορά κάθε τόπου

Του Απόστολου Λακασά

Την πρόθεσή της να ενισχύσει την επαγγελματική εκπαίδευση αλλά και τον επαγγελματικό προσανατολισμό στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση έχει δηλώσει η κυβέρνηση.

Συγκεκριμένα, στα νομοσχέδια που άφησε στη διάδοχό του, μετά τον πρόσφατο κυβερνητικό ανασχηματισμό, Σοφία Ζαχαράκη ο τέως υπουργός Παιδείας και νυν Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης περιλαμβάνεται αυτό για τη δημιουργία επαγγελματικών ακαδημιών σε σύμπραξη με τον ιδιωτικό τομέα. Βάσει του σχεδιασμού, η επιχείρηση θα αναλαμβάνει την εκπαίδευση των σπουδαστών σε δικές της εγκαταστάσεις και με βάση τις ανάγκες που έχει σε εξειδικευμένο προσωπικό.

Οπως έχει παρουσιάσει η «Κ» (31/1), το πρώτο βήμα της συνεργασίας θα είναι η σύσταση επαγγελματικών ακαδημιών σε νέες Σχολές Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης ή σε παραρτήματα υφιστάμενων. Οι ΣΑΕΚ αποτελούν τη μετεξέλιξη των δημόσιων ΙΕΚ και παρέχουν αρχική επαγγελματική κατάρτιση επιπέδου τρία και πέντε του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων.

Οι ακαδημίες θα έχουν συγκεκριμένο θεματικό αντικείμενο και ειδικότητες, οι οποίες θα εστιάζονται στις ανάγκες της τοπικής επιχειρηματικότητας. Το υπουργείο Παιδείας θα μπορεί να ιδρύει ακαδημίες σε όλη την επικράτεια, συμπράττοντας εκτός από επιχειρήσεις και με φορείς, όπως εμπορικά και βιομηχανικά επιμελητήρια.

Ενδεικτικά έχουν υπάρξει επαφές του υπουργείου Παιδείας με οινοπαραγωγούς και εκπροσώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης στη Νάουσα για την ίδρυση ακαδημίας με θεματική την παραγωγή του κρασιού. Η περιοχή έχει συνδεθεί με τον οινοπαραγωγό, αείμνηστο Γιάννη Μπουτάρη, και το «Κτήμα Κυρ Γιάννη» στο Γιαννακοχώρι της Νάουσας αποτελεί πόλο έλξης για τους λάτρεις του κρασιού από όλο τον κόσμο.

Επίσης, επαφές έχουν γίνει με φαρμακοβιομηχάνους για τη δημιουργία ακαδημίας στην Τρίπολη. Υπενθυμίζεται ότι η αρκαδική πρωτεύουσα έχει αρχίσει να μετατρέπεται σε κέντρο παραγωγής φαρμάκων, καθώς φαρμακευτικές εταιρείες έχουν ήδη εξαγγείλει επενδύσεις για τη δημιουργία παραγωγικών hub εκεί. Οι φαρμακοβιομηχανίες εστιάζονται στην ειδικότητα του παρασκευαστή φαρμάκου.

Παράλληλα, στο Κιλκίς θα δημιουργηθεί ακαδημία με αντικείμενο την ειδικότητα της μηχανοτρονικής, με τη σύμπραξη του τοπικού επιμελητηρίου και εταιρειών ανελκυστήρων.

Στο πεδίο του επαγγελματικού προσανατολισμού ο κ. Πιερρακάκης μελέτησε την εισαγωγή στα δημόσια σχολεία τεστ κλίσεων και δεξιοτήτων. Πρόκειται για εργαλεία που βοηθούν τους μαθητές να ανιχνεύσουν την προσωπικότητά τους, τα ενδιαφέροντα και τις ικανότητές τους.

Ηδη τα τεστ κλίσεων και δεξιοτήτων είναι διαδεδομένα στα ιδιωτικά σχολεία. Βέβαια, από το επιτελείο του τέως υπουργού Παιδείας δεν είχε ανακοινωθεί η τάξη στην οποία θα διενεργούνται τα τεστ. Πάντως, συνήθως γίνονται στους μαθητές στο τέλος γυμνασίου ή στην Α΄ Λυκείου ενόψει της απόφασής τους για το εάν θα συνεχίσουν σε Γενικό ή Επαγγελματικό Λύκειο και ποια επιστημονική ή τεχνολογική κατεύθυνση θα επιλέξουν.

Σταύρος Παπαντωνίου – kathimerini.gr