Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποίησε το Solomon, η Δυτική Ελλάδα κατέχει την «πρωτιά» για τα πιο κρύα σπίτια στην Ευρώπη, που είναι πιο κρύα ακόμα και από εκείνα εντός του αρκτικού κύκλου.
Σύμφωνα με την ανάλυση δεδομένων της στατιστικής υπηρεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Eurostat, από το 2021 το ποσοστό των ανθρώπων που αδυνατούν να θερμάνουν τα σπίτια τους, κατά τη διάρκεια του χειμώνα, παρουσιάζει αύξηση σε σχεδόν όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.
Συγκεκριμένα, η έρευνα δείχνει πως:
- Ένας στους δέκα πολίτες στην ΕΕ, την Ελβετία, και τη Νορβηγία ζει σε σπίτι που δεν είναι επαρκώς ζεστό τους χειμερινούς μήνες. Το ποσοστό ανταποκρίνεται σε περισσότερους από 47 εκατ. ανθρώπους, δραματικά αυξημένο σε σύγκριση με το 2021, όταν αφορούσε περίπου 31 εκατ. ανθρώπους.
- Τα σπίτια σε χώρες του ευρωπαϊκου νότου, όπως η Ελλάδα, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Βουλγαρία, είναι τα πιο κρύα της Ευρώπης.
- Στην Ελλάδα, το ποσοστό όσων κρυώνουν στα σπίτια τους τον χειμώνα είναι σχεδόν διπλάσιο από το ευρωπαϊκό: δύο στους δέκα, ή πιο συγκεκριμένα, 2 εκατ. πολίτες.
- Η Δυτική Ελλάδα είναι η περιοχή με τα πιο κρύα σπίτια σε όλη την Ευρώπη: πιο κρύα ακόμα και από εκείνα εντός του αρκτικού κύκλου. Tο 2023, το 30.3% του πληθυσμού στη Δυτική Ελλάδα δήλωνε ότι κρυώνει στο σπίτι του τον χειμώνα. Την τριάδα, στην Ελλάδα, συμπληρώνουν Πελοπόννησος (21.5%) και Αττική (20.9%).
Οι θερμοκρασίες στη Δυτική Ελλάδα
Το 2024, η μέση θερμοκρασία που κατέγραψαν οι μετεωρολογικοί σταθμοί της Πάτρας ήταν 16.8°C, του Πύργου Ηλείας 20.2°C, του Αγρινίου 19.3°C, και των Καλαβρύτων 14.4°C, αντίστοιχα.
Και οι τρεις περιοχές υπάγονται στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, όπου οι χειμώνες είναι γενικά ήπιοι. Παρόλα αυτά, το 2023 δεν ήταν η μόνη χρονιά που οι κάτοικοι της συγκεκριμένης περιφέρειας δυσκολεύτηκαν να ζεστάνουν τα σπίτια τους.
Η περιοχή παρουσιάζει μία σταθερή τάση, τουλάχιστον από το 2021 και μετά. Μάλιστα, το ποσοστό του 2023 για τη Δυτική Ελλάδα (30.3%) φαίνεται μικρό μπροστά στο αντίστοιχο του 2021, που αγγίζει το 40.6% του συνολικού πληθυσμού.
Τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά εμφανίζονται να πλήττονται ιδιαίτερα.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (ΕΛΣΤΑΤ), έξι στα δέκα από τα νοικοκυριά που καταγράφονται ως «φτωχά» στην Δυτική Ελλάδα δεν είχε ικανοποιητική θέρμανση τον χειμώνα του 2022 (59%). Το ίδιο έτος, η Δυτική Ελλάδα ήταν η τρίτη κατά σειρά Περιφέρεια σε χαμηλότερο διαθέσιμο εισόδημα.
Ο περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδας, Νεκτάριος Φαρμάκης, απάντησε στις ερωτήσεις του Solomon για την ιδιότυπη «πρωτιά» που καταλαμβάνει η περιφέρειά του, επισημαίνοντας πως «αν και η επαρκής θέρμανση ενός νοικοκυριού που περιγράφεται στην εν λόγω έρευνα, είναι μόνο ένας δείκτης του ευρύτερου προβλήματος, η ενεργειακή ένδεια αποτελεί ένα υπαρκτό και πολυετές ζήτημα που αντιμετωπίζει η κοινωνία της Δυτικής Ελλάδας».
Ο κ. Φαρμάκης αναφέρθηκε σε τρεις πρωτοβουλίες που έχει λάβει η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, για την αντιμετώπιση του ζητήματος, με την ενεργειακή αναβάθμιση πάνω από 700 κατοικιών μεταξύ 2019-2024, την κατασκευή δικτύων φυσικού αερίου σε Πάτρα, Πύργο και Αγρίνιο, καθώς και τη δημιουργία επτά ενεργειακών κοινοτήτων, «με στόχο τη δημιουργία ενός μεγάλου ενεργειακού πάρκου, προκειμένου να απαλλαχθούν δεκάδες χιλιάδες συμπολίτες μας από το δυσβάστακτο ενεργειακό κόστος».
Οι τρεις παράγοντες της ενεργειακής φτώχειας
Τι σημαίνει η έννοια της «ενεργειακής φτώχειας»; Ο επίκουρος καθηγητής στο πανεπιστήμιο LSE, Ηλίας Κυριόπουλος, επισημαίνει πως υπάρχουν τρεις παράγοντες που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη σχετικά.
«Ο πρώτος είναι τα πραγματικά εισοδήματα των νοικοκυριών, ο δεύτερος οι ενεργειακές ανάγκες (όπως το πόσο ενεργειακά αποδοτικό είναι ένα κτίριο), και ο τρίτος οι τιμές της ενέργειας», εξηγεί.
«Άρα, αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα», συμπληρώνει, «πρέπει να εστιάσουμε σε αυτούς τους τρεις τομείς: πώς θα αυξηθούν τα εισοδήματα, πώς θα βελτιωθεί η ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, και ποιες είναι οι πολιτικές διαμόρφωσης των τιμών της ενέργειας».
Την τριετία 2020-2022 τα εισοδήματα στην Ελλάδα αυξήθηκαν, τόσο για τα «φτωχά», όσο και για τα «μη φτωχά» νοικοκυριά. Η αύξηση, ωστόσο, δεν μεταφράστηκε σε πιο ζεστά σπίτια τον χειμώνα – αντιθέτως, τα νοικοκυριά που αδυνατούσαν να θερμάνουν τα σπίτια τους αυξήθηκαν.
Σύμφωνα με ανάλυση του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), αυτό αποτελεί ένδειξη ότι «η αύξηση των εισοδημάτων δεν επαρκεί, ώστε να αντισταθμίσει την αύξηση στις τιμές της ενέργειας ή/και των λοιπών αγαθών πρώτης ανάγκης, περισσότερο στα φτωχά νοικοκυριά και λιγότερο στα υπόλοιπα».
Τα δεδομένα του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας είναι αποκαλυπτικά ως προς την εκτίναξη της μέσης ετήσιας τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας τα τελευταία χρόνια.
Πηγή: Ευτυχία Σουφλέρη, Κορίνα Πετρίδη και Σταύρος Μαλιχούδης για το wearesolomon.com
