Σκόπιμα μπορεί να έχτιζαν οι αρχαίοι Έλληνες ιερούς ή πολύτιμους χώρους σε εδάφη που είχαν προηγουμένως πληγεί από σεισμική δραστηριότητα, σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου του Plymouth.
Ο καθηγητής γεωεπιστημονικής επικοινωνίας Iain Stewart, διευθυντής του Ινστιτούτου Βιώσιμης Γης του Πανεπιστημίου, έχει παρουσιάσει πολλά ντοκιμαντέρ του BBC σχετικά με τη δύναμη των σεισμών στη διαμόρφωση τοπίων και κοινοτήτων.
Τώρα πιστεύει ότι τα ρήγματα που δημιουργήθηκαν από τη σεισμική δραστηριότητα στην περιοχή του Αιγαίου μπορεί να οδήγησαν περιοχές να αποκτήσουν ιδιαίτερο πολιτιστικό κύρος και, ως εκ τούτου, να γίνουν τόποι πολύ φημισμένων ναών και μεγάλων πόλεων.
Οι επιστήμονες έχουν προηγουμένως προτείνει ότι οι Δελφοί απέκτησαν τη θέση τους στην κλασική ελληνική κοινωνία σε μεγάλο βαθμό ως αποτέλεσμα μιας ιερής πηγής και των «μεθυστικών» αερίων που προέρχονταν από μια γραμμή ρήγματος που προκλήθηκε από σεισμό.
Όμως ο καθηγητής Stewart πιστεύει ότι οι Δελφοί μπορεί να μην είναι οι μόνοι που κατασκευάστηκαν ειδικά λόγω της παρουσίας ρηξιγενών γραμμών καθώς συμπεριέλαβε και άλλες πόλεις, όπως οι Μυκήνες, η Έφεσος, η Κνίδος και η Ιεράπολη.
Ο καθηγητής Stewart δήλωσε:
«Τα σεισμικά ρήγματα είναι ενδημικά στον κόσμο του Αιγαίου, και για περισσότερα από 30 χρόνια με γοήτευε ο ρόλος που έπαιξαν οι σεισμοί στη διαμόρφωση του τοπίου του. Αλλά πάντα θεωρούσα ότι είναι κάτι περισσότερο από σύμπτωση το γεγονός ότι πολλές σημαντικές τοποθεσίες βρίσκονται ακριβώς πάνω σε γραμμές ρηγμάτων που δημιουργήθηκαν από τη σεισμική δραστηριότητα. Οι Αρχαίοι Έλληνες έδιναν μεγάλη αξία στις θερμές πηγές που «ξεκλειδώνονταν» από τους σεισμούς, αλλά ίσως η οικοδόμηση ναών και πόλεων κοντά σε αυτές τις τοποθεσίες να ήταν πιο συστηματική απ’ ό,τι πιστεύαμε μέχρι σήμερα».
Στη μελέτη, που δημοσιεύεται στο Proceedings of the Geologists’ Association, ο καθηγητής Stewart αναφέρει ότι η αντιστοιχία ενεργών ρηγμάτων και αρχαίων πόλεων σε τμήματα της Ελλάδας και της δυτικής Τουρκίας δεν θα μπορούσε να φαίνεται υπερβολικά περίεργη, δεδομένου ότι η περιοχή του Αιγαίου είναι γεμάτη με σεισμικά ρήγματα και γεμάτη με ερειπωμένους οικισμούς.
Αλλά, προσθέτει, πολλά ίχνη σεισμικών ρηγμάτων στην περιοχή δεν διαταράσσουν απλώς τον «ιστό» των κτιρίων και των δρόμων, αλλά περνούν κατευθείαν μέσα από την «καρδιά» των πιο ιερών δομών των αρχαίων οικισμών.
Υπάρχουν εξέχοντα παραδείγματα που υποστηρίζουν τη θεωρία, όπως στους ίδιους τους Δελφούς, όπου ο Ναός του Απόλλωνα καταστράφηκε από σεισμό το 373 π.Χ. μόνο και μόνο για να ξαναχτιστεί απευθείας πάνω στην ίδια γραμμή του ρήγματος.
Υπάρχουν επίσης πολλές ιστορίες για άτομα που απέκτησαν μαντικές ιδιότητες κατεβαίνοντας στον κάτω κόσμο, με ορισμένους παρατηρητές να υποστηρίζουν ότι τέτοια συστήματα σπηλαίων που προκλήθηκαν από σεισμική δραστηριότητα μπορεί να αποτέλεσαν τη βάση για αυτές τις ιστορίες.
Ο καθηγητής Stewart καταλήγει: «Δεν λέω ότι κάθε ιερός τόπος στην αρχαία Ελλάδα ήταν χτισμένος πάνω σε γραμμή ρήγματος. Αλλά ενώ ο συνειρμός μας με τους σεισμούς στις μέρες μας είναι ότι είναι όλοι αρνητικοί, πάντα γνωρίζαμε ότι μακροπρόθεσμα δίνουν περισσότερα από όσα παίρνουν. Οι αρχαίοι Έλληνες ήταν απίστευτα ευφυείς άνθρωποι και πιστεύω ότι θα αναγνώριζαν αυτή τη σημασία και θα ήθελαν οι πολίτες τους να επωφεληθούν από τις ιδιοκτησίες που δημιούργησαν».
