Καλυδώνα: Η «πετρήεσσα», σύμφωνα με τον Όμηρο, έλαβε μέρος στην Αργοναυτική εκστρατεία, έστειλε δύναμη στην Τροία με τον Θόα, νίκησε τους Γαλάτες και είχε σπουδαίο ρόλο στην Αιτωλική Συμπολιτεία.
Τοποθεσία :
Τα ερείπια της αρχαίας Καλυδώνας βρίσκονται πολύ κοντά στο Άνω Ευηνοχώρι και ακριβώς δίπλα στον εθνικό δρόμο Αντιρρίου-Ιωαννίνων.
Τα ερείπια της αρχαίας Καλυδώνας βρίσκονται πολύ κοντά στο Άνω Ευηνοχώρι και ακριβώς δίπλα στον εθνικό δρόμο Αντιρρίου-Ιωαννίνων.
Η ύπαρξή της αρχίζει από τα προϊστορικά χρόνια και φθάνει μέχρι τους ύστερους Ελληνικούς χρόνους.
Από τον Όμηρο, μάλιστα αναφέρεται με την ονομασία «πετρήεσσα» δηλαδήπετρώδης, τραχειά και απόκρημνη.
Οι πρώτοι ιδρυτές της πόλης επέλεξαν με προσοχή τον χώρο που θα έχτιζαν τον οικισμό τους, που αργότερα θα εξελισσόταν σε μια από τις πιο πλούσιες πόλεις της αρχαιότητας.
Σε πετρώδη λοιπόν θέση, λίγες εκατοντάδες μέτρα από τον ποταμό Εύηνο και δίπλα στη θάλασα (ή πολύ κοντά της),
αφού ο σημερινός κάμπος του Ευηνοχωρίου είναι δημιούργημα προσχώσεων.
Οι μέχρι τώρα ανασκαφές έχουν αναδείξει τμήματα του τειχικού περιβόλου, δίκλιτη στοά καθώς και την ιερά οδό που οδηγεί στο λατρευτικό τέμενος των ναών της Λαφρίας Αρτέμιδας και του Απόλλωνα.
Επίσης ανατολικά της ιεράς οδού αποκαλύφθηκε ωραίος θολωτός τάφος των ελληνιστικών χρόνων..
Η λίθινη θύρα αυτού του τάφου και οι προτομές του Ηρώου εκθέτονται σήμερα στο Μουσείο Αγρινίου.
Το 1965 αποκαλύφθηκε το βουλευτήριο, που μοιάζει με εκείνο της αρχαίας μικρασιατικής Πριήνης
Οι μέχρι τώρα ανασκαφές έχουν αναδείξει τμήματα του τειχικού περιβόλου, δίκλιτη στοά καθώς και την ιερά οδό που οδηγεί στο λατρευτικό τέμενος των ναών της Λαφρίας Αρτέμιδας και του Απόλλωνα.
Επίσης ανατολικά της ιεράς οδού αποκαλύφθηκε ωραίος θολωτός τάφος των ελληνιστικών χρόνων..
Η λίθινη θύρα αυτού του τάφου και οι προτομές του Ηρώου εκθέτονται σήμερα στο Μουσείο Αγρινίου.
Το 1965 αποκαλύφθηκε το βουλευτήριο, που μοιάζει με εκείνο της αρχαίας μικρασιατικής Πριήνης
Ιστορική προσέγγιση της Καλυδώνας
Η ίδρυσή της πόλης χρονικά τοποθετείται στην αρχή της προϊστορίας, περίπου τον 3η χιλιετία π.Χ. και σύμφωνα με τις μαρτυρίες που έχουμε φτάνει μέχρι τους
ύστερους Ελληνιστικούς χρόνους.
Η Καλυδώνα έλαβε μέρος στην Αργοναυτική εκστρατεία με το Μελέαγρο, έστειλε ναυτική δύναμη στην Τροία όπου σύμφωνα με τον Όμηρο συμμετείχε στην πολιορκία της, έστειλε στρατό που νίκησε και αναχαίτισε τους επιδρομείς Γαλάτες, και είχε σπουδαίο ρόλο στην Αιτωλική Συμπολιτεία σαν κυρίαρχη πόλη.
Η Καλυδώνα ήταν η μία απ” τις 5 κυριότερες αιτωλικές πόλεις.
Κατά τους χρόνους του Πελοποννησιακού πολέμου ήταν αυτόνομη, αλλά μετά την μάχη των Λεύκτρων επανήλθε στην Αιτωλική κυριαρχία.
Μεγάλες καταστροφές η πολιτεία υπέστη μετά τηνήττα των Αιτωλών απ” τον Φίλιππο Ε”, αλλά και πάλι κατάφερε να βρει ξανά την αίγλη της…
Το 48 π.χ. αντιστάθηκε στα επεκτατικά σχέδια των Ρωμαίων. Τελικά όμως υποτάχθηκε στις λεγεώνες του Οκταβιανού Αύγουστου, και το 30 π.Χ. την κατέστρεψε απ’ τα θεμέλια της και την έσβησε εντελώς από το χάρτη, μεταφέροντας τους κατοίκους της στην νεοϊδρυθείσα από αυτόν πόλη της Νικόπολης και τους θησαυρούς της στην πόλη των Πατρών.
Το χρυσελεφάντινο άγαλμα της προστάτιδας θεάς Αρτέμιδας μεταφέρθηκε κι αυτό στην Πάτρα.
Η Καλυδώνα ήταν η μία απ” τις 5 κυριότερες αιτωλικές πόλεις.
Κατά τους χρόνους του Πελοποννησιακού πολέμου ήταν αυτόνομη, αλλά μετά την μάχη των Λεύκτρων επανήλθε στην Αιτωλική κυριαρχία.
Μεγάλες καταστροφές η πολιτεία υπέστη μετά τηνήττα των Αιτωλών απ” τον Φίλιππο Ε”, αλλά και πάλι κατάφερε να βρει ξανά την αίγλη της…
Το 48 π.χ. αντιστάθηκε στα επεκτατικά σχέδια των Ρωμαίων. Τελικά όμως υποτάχθηκε στις λεγεώνες του Οκταβιανού Αύγουστου, και το 30 π.Χ. την κατέστρεψε απ’ τα θεμέλια της και την έσβησε εντελώς από το χάρτη, μεταφέροντας τους κατοίκους της στην νεοϊδρυθείσα από αυτόν πόλη της Νικόπολης και τους θησαυρούς της στην πόλη των Πατρών.
Το χρυσελεφάντινο άγαλμα της προστάτιδας θεάς Αρτέμιδας μεταφέρθηκε κι αυτό στην Πάτρα.
Περιήγηση στο χώρο της Καλυδώνας
Στους χώρους των ανασκαφών, με την υπέροχη δουλειά του Δανού καθηγητή αρχαιολογίας dr. Søren Dietz και των μαθητών του υπάρχουν πολλά ενδιαφέρονταευρήματα. Εκεί αντικρίζει κανείς το αρχαίο θέατρο που είναι σε πολύ καλή κατάσταση και συνεχίζοντας θα περάσει απ το Ηρώο και απ’ τον τάφο του Καλυδώνιου ήρωα Λέοντα.
Στη συνέχεια περνώντας την Ιερά Οδό και τα ερείπια της Στοάς φτάνεις σε έναν βράχο απ’ όπου φαίνεται ο κάμπος του Ευηνοχωρίου και εκεί αντικρίζεις τους χώρους του ναού της προστάτιδας της πόλης Λαφρίας Αρτέμιδας και λίγο πιο δίπλα το ναό του αδελφού της Απόλλωνα, ενώ κάτω απ” τον βράχο αυτόν υπάρχουν και άλλοι τάφοι που έχουν ανοιχθεί.
Ανηφορίζοντας προς την Ακρόπολη, περνάς από το εγκαταλειμμένο και ερειπωμένο εκκλησάκι του Αϊ Γιάννη, όπου είναι χτισμένο πάνω απ” τον ναό του Διόνυσου και μάλιστα χρησιμοποιήθηκαν υλικά απ” τον αρχαίο ναό για το κτίσιμο της εκκλησίας…
Λίγο πιο πάνω φτάνουμε στα τείχη της Ακρόπολης, όπου βλέπουμε διάφορα κτίσματα και θεμέλια μέσα στον χώρο της Ακρόπολης.
Στη συνέχεια περνώντας την Ιερά Οδό και τα ερείπια της Στοάς φτάνεις σε έναν βράχο απ’ όπου φαίνεται ο κάμπος του Ευηνοχωρίου και εκεί αντικρίζεις τους χώρους του ναού της προστάτιδας της πόλης Λαφρίας Αρτέμιδας και λίγο πιο δίπλα το ναό του αδελφού της Απόλλωνα, ενώ κάτω απ” τον βράχο αυτόν υπάρχουν και άλλοι τάφοι που έχουν ανοιχθεί.
Ανηφορίζοντας προς την Ακρόπολη, περνάς από το εγκαταλειμμένο και ερειπωμένο εκκλησάκι του Αϊ Γιάννη, όπου είναι χτισμένο πάνω απ” τον ναό του Διόνυσου και μάλιστα χρησιμοποιήθηκαν υλικά απ” τον αρχαίο ναό για το κτίσιμο της εκκλησίας…
Λίγο πιο πάνω φτάνουμε στα τείχη της Ακρόπολης, όπου βλέπουμε διάφορα κτίσματα και θεμέλια μέσα στον χώρο της Ακρόπολης.
Οι ανασκαφές του χώρου
Η θέση της πόλης εντοπίστηκε, με βάση τις περιγραφές του Στράβωνα από δυο περιηγητές το 1805. Στη συνέχεια ο λέκτορας κλασσικών σπουδών του πανεπιστημίου της Ουαλίας Δρ. Ουίλιαμς Γούντσγουορθ μελέτησε και σχεδίασε λεπτομερείς χάρτες οι οποίοι βοήθησαν 30 χρόνια αργότερα, το έτος 1824, τον αρχαιολόγο καθηγητή Κώστα Ρωμαίο και το Δανό ομόλογό του Fr. Doulsen να φέρουν στο φως όλα όσα ανασκάφτηκαν εκείνη την εποχή.
Απ τις ανασκαφές έχουν βρεθεί αναρίθμητα αντικείμενα ανυπολόγιστης ιστορικής αξίας, τα οποία κοσμούν δυστυχώς τα ευρωπαϊκά μουσεία.
Στο μουσείο μάλιστα του Λούβρου υπάρχει ένα μεγάλο τμήμα που «φιλοξενεί» τα πιο όμορφα αγάλματα που βρέθηκαν στον χώρο της αρχαίας Καλυδώνας.
Το ίδιο επίσης στα αρχαιολογικά μουσεία της Βαρκελώνης, των Βρυξελλών, του Άμστερνταμ και του Βερολίνου. Εκτός από αυτό αξιοπρόσεχτο είναι το γεγονός ότι πολλοί μεγάλοι ζωγράφοι αλλά και γλύπτες έχουν εμπνευστεί απ” τους Καλυδώνιους μύθους και έχουν δημιουργήσει υπέροχα έργα τέχνης που στολίζουν μεγάλα μουσεία σε όλο τον κόσμο.
Επίσης, αρκετά ευρήματα υπάρχουν στο Αρχαιολογικό Μουσείο των Αθηνών (τα πιο πολλά μέσα σε κουτιά στις αποθήκες λόγω έλλειψης χώρου), αλλά και στο Παπαστράτειο Αρχαιολογικό Μουσείο Αγρινίου, όπου εκτίθενται αγάλματα του Μελέαγρου, του Ηρακλή, διαφόρων άλλων θεοτήτων, πιθάρια, υδρίες και πλήθος άλλων εξαιρετικής αξίας και ομορφιάς αντικειμένων…
Απ τις ανασκαφές έχουν βρεθεί αναρίθμητα αντικείμενα ανυπολόγιστης ιστορικής αξίας, τα οποία κοσμούν δυστυχώς τα ευρωπαϊκά μουσεία.
Στο μουσείο μάλιστα του Λούβρου υπάρχει ένα μεγάλο τμήμα που «φιλοξενεί» τα πιο όμορφα αγάλματα που βρέθηκαν στον χώρο της αρχαίας Καλυδώνας.
Το ίδιο επίσης στα αρχαιολογικά μουσεία της Βαρκελώνης, των Βρυξελλών, του Άμστερνταμ και του Βερολίνου. Εκτός από αυτό αξιοπρόσεχτο είναι το γεγονός ότι πολλοί μεγάλοι ζωγράφοι αλλά και γλύπτες έχουν εμπνευστεί απ” τους Καλυδώνιους μύθους και έχουν δημιουργήσει υπέροχα έργα τέχνης που στολίζουν μεγάλα μουσεία σε όλο τον κόσμο.
Επίσης, αρκετά ευρήματα υπάρχουν στο Αρχαιολογικό Μουσείο των Αθηνών (τα πιο πολλά μέσα σε κουτιά στις αποθήκες λόγω έλλειψης χώρου), αλλά και στο Παπαστράτειο Αρχαιολογικό Μουσείο Αγρινίου, όπου εκτίθενται αγάλματα του Μελέαγρου, του Ηρακλή, διαφόρων άλλων θεοτήτων, πιθάρια, υδρίες και πλήθος άλλων εξαιρετικής αξίας και ομορφιάς αντικειμένων…
Την ευθύνη των σύγχρονων ανασκαφών έχει ο Δανός καθηγητής Søren Dietz και η ομάδα του που εδώ και αρκετά χρόνια με υπομονή, επιμονή και αγάπη συνεχίζουν τις ανασκαφικές εργασίες στο χώρο.
Η έδρα τους είναι το κτίριο της αποθήκης της Ένωσης Συν/σμών Μεσολογγίου, που τους έχει παραχωρηθεί και το έχουν διαμορφώσει κατάλληλα σε χώρο αποθήκευσης και καταγραφής των ευρημάτων μέχρι αυτά να προωθηθούν στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Το χώρο αυτό τον χρησιμοποιούν και για κατάλυμα τα μέλη της ομάδας των ανασκαφέων.
Κατά τις τελευταίες ανασκαφές του 2006, ήρθαν στην επιφάνεια κεφαλή της θεάς Κυβέλης σε άριστη κατάσταση αλλά και ο ένας εκ των δύο λεόντων που η θεά ακουμπούσε τα χέρια της…
Το κεφάλι της θεάς κατασκευασμένο από Πεντελικό μάρμαρο, στηριζόταν στο υπόλοιπο κορμό του σώματός της που ήταν προφανώς από άλλο υλικό, ίσως κεραμικό, γι αυτό και υποθέτουν ότι το κεφάλι αυτό μεταφέρθηκε ως λάφυρο από κάποια επιδρομή των Καλυδωνίων.
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ : γη Αιτωλών κι Ακαρνάνων
