Τα μουσεία της Ναυπάκτου, η αναπαράσταση της φημισμένης ναυμαχίας, οι μονές στην Ορεινή Ναυπακτία μαζί με σειρά εκδηλώσεων και παραδοσιακών γιορτών αναδεικνύουν την ιστορία και τον πολιτισμό της περιοχής.
Μουσείο κάστρου Ναυπάκτου
Από τον Αύγουστο του 2024 στην ακρόπολη, στο ανώτερο διάζωμα του φρουρίου, λειτουργεί μουσείο. Τα εκθέματα, που είναι ανασκαφικά ευρήματα, καλύπτουν την ιστορία της Ναυπάκτου από την πρωτοβυζαντινή περίοδο μέχρι τον 19ο αιώνα.
Είναι το πρώτο βυζαντινό μουσείο στην Αιτωλοακαρνανία, διαμορφωμένο με σύγχρονη μουσειακή αντίληψη και αποτελείται από 4 αίθουσες. Στο κτίριο της Οπλοθήκης υπάρχει χώρος πληροφόρησης και ψηφιακή εφαρμογή για την οχυρωματική αρχιτεκτονική γενικά στην Αιτωλοακαρνανία.
Ανοιχτό 8.30 – 15.00, Τρίτη κλειστό.
Αρχοντικό Μπότσαρη
Έχει κηρυχθεί Διατηρητέο Μνημείο και στεγάζει έκθεση με θέμα τη Ναυμαχία της Ναυπάκτου. Το εντυπωσιακό συγκρότημα που έφτιαξαν Βενετοί και Φλωρεντιανοί τεχνίτες, αποτελείται από δύο κτίρια και κατασκευάστηκε σε δύο φάσεις (15ος και 16ος αι.). Αργότερα έγινε έδρα του Τούρκου διοικητή.
Όταν η Ναύπακτος απελευθερώθηκε, εδώ εγκαταστάθηκε ο Αυγουστίνος Καποδίστριας και μετά το κτίριο παραχωρήθηκε στον σουλιώτη στρατηγό Νότη Μπότσαρη. Η έκθεση που θα δείτε περιλαμβάνει πρωτότυπους πίνακες και αντίγραφα, γκραβούρες, πανοπλίες, μινιατούρες πλοίων και άλλα.
Παπαχαραλάμπειος βιβλιοθήκη
Λειτουργεί από το 1960 σε διώροφο νεοκλασικό που κτίστηκε με δαπάνη του ευεργέτη της πόλης Δημητρίου Παπαχαραλάμπους.
Είναι ιδιαίτερα δραστήρια, με λέσχη ανάγνωσης, ψηφιακή βιβλιοθήκη, αναγνωστήριο, δανειστικό τμήμα, πλούσια συλλογή παιδικών βιβλίων, παιχνιδιών και εκπαιδευτικών ταινιών. Η κινητή βιβλιοθήκη (βιβλιοαυτοκίνητο) ταξιδεύει μαζί με βιβλία και τα δανείζει σε σχολεία, δημοτικές βιβλιοθήκες και πολιτιστικούς συλλόγους πολλών απομακρυσμένων χωριών της περιοχής.
Η μονή του Αγίου Ιωάννη Βομβοκούς
Θεωρείται ότι ιδρύθηκε τον 11ο αιώνα και σύμφωνα με μαρμάρινη πλάκα το καθολικό της ανακαινίστηκε το 1695. Μεγάλο ενδιαφέρον έχει η εικονογράφησή του που πιθανολογείται ότι έγινε είτε μετά την ανακαίνιση του 1695, είτε μεταξύ 1703-1722.
Η ποικιλία των χρωματικών τόνων, οι εκφραστικές προσωπογραφίες και η επιλογή των θεμάτων συνθέτουν ένα από τα πιο χαρακτηριστικά μνημεία εκκλησιαστικής τέχνης του 17ου αιώνα.
Μέχρι τη διάλυση της, το 1833, η μονή του Αγίου Ιωάννη ήταν ανδρική. Λειτούργησε ξανά το 1940 ως γυναικεία πλέον. Απέχει 11 χλμ. από τη Ναύπακτο και βρίσκεται στην κορυφή ενός βαράθρου ανατολικά του όρους Ριγάνι. Η διαδρομή έως εκεί είναι θαυμάσια, με πολλά σημεία πανοραμικής θέας.
Η μονή Βαρνάκοβας
Μια από τις πέντε αρχαιότερες μονές της Ελλάδας, που είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, απλώνει τα κτίσματά της μέσα σε ένα τοπίο γεμάτο καστανιές, δρυς και κέδρους, στις παρυφές των Βαρδουσίων.
Ιδρύθηκε το 1077 από τον Όσιο Αρσένιο τον Βαρνακοβίτη υπό την προστασία των Κομνηνών και το 1204 περιήλθε στη δικαιοδοσία του Δεσποτάτου της Ηπείρου. Οι Κομνηνοί και οι Παλαιολόγοι αγάπησαν και προστάτεψαν το μοναστήρι στη διάρκεια της ιστορίας του.
Επί τουρκοκρατίας έγινε πατριωτικό κέντρο της περιοχής και αναφέρεται ότι μετά από το 1530 εκεί λειτούργησε ελληνικό σχολείο.
Το 1824 υπήρξε ορμητήριο καπεταναίων της περιοχής, αλλά το 1826 καταστράφηκε από τους Τούρκους. Αναστηλώθηκε το 1831 χάρη στον κυβερνήτη Καποδίστρια που θεωρείται ως δεύτερος κτήτορας της μονής.
Στο καθολικό ακολουθήθηκε το προηγούμενο σχέδιο κι έτσι κτίστηκε πάλι ως τρίκλιτη βασιλική με τρούλο. Τα επιδαπέδια μαρμαροθετήματα έχουν παραστάσεις του 11ου ή 12ου αιώνα. Το 1984 η μονή Βαρνάκοβας ερήμωσε, αλλά από το 1992 επαναλειτουργεί με γυναικεία αδερφότητα.
Στο εσωτερικό του καθολικού υπήρχε η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας η οποία δυστυχώς κάηκε στη διάρκεια πυρκαγιάς το 2020. Την επόμενη χρονιά πάντως το μοναστήρι απέκτησε νέα εικόνα, αντίγραφο της προηγούμενης.
Μονή Παναγίας Αμπελακιώτισσας και Αγίου Πολυκάρπου
Βρίσκεται στο χωριό της Αμπελακιώτισσας και θεωρείται ότι κτίστηκε το 1456. Στο καθολικό υπάρχει η εικόνα της Παναγιάς, ο επιτάφιος της κεντήστρας Μαριώρας του 1735, ένα σπουδαίο ξυλόγλυπτο τέμπλο που δημιουργήθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και άλλα. Κτίστηκε το 1847 και έχει διακοσμητικά λιθανάγλυφα.
Απέχει 55 χλμ. από τη Ναύπακτο.
Εκδηλώσεις – γιορτές
-Σε ανάμνηση της νικηφόρας ναυμαχίας της Ναυπάκτου γιορτάζεται κάθε χρόνο (το πρώτο ή το δεύτερο Σαββατοκύριακο του Οκτωβρίου) η ιστορική επέτειος με αναπαράσταση στο χώρο του λιμανιού και πυροτεχνήματα.
-Τα Παζάρια της Ναυπάκτου, είναι μια μεγάλη εμποροπανήγυρη όπου οι έμποροι από την πόλη και πολλές άλλες περιοχές έχουν την ευκαιρία να πουλήσουν τα προϊόντα τους σε χαμηλές τιμές. Οργανώνεται από το 1867, στις 26 Οκτωβρίου, ανήμερα του Αγίου Δημητρίου, πολιούχου της πόλης και διαρκεί μια εβδομάδα.
–Γιορτή Τσίπουρου. Γίνεται στην Ορεινή Ναυπακτία το δεύτερο Σαββατοκύριακο του Οκτωβρίου. Μαζί με το τοπικό τσίπουρο προσφέρονται και κάστανα από τα γύρω δάση, μαζί με γλυκά. Τον Νοέμβριο στην Άνω Χώρα Ναυπακτίας γίνονται τα Μανιταρομαζέματα.
-Στην οδό Νότη Μπότσαρη στη Ναύπακτο λειτουργεί από το 2006 η «Ναυπακτία», με το εκθετήριο-πωλητήριο του Συνεταιρισμού Γυναικών Ναυπάκτου. Ευκαιρία να αγοράσετε γλυκά του κουταλιού, λικέρ, μαρμελάδες, τραχανά και χυλοπίτες -όλα φτιαγμένα με αγνά υλικά και παραδοσιακές συνταγές.
