Ελπίδα σε εκατομμύρια γυναίκες που υπομένουν τις προκλήσεις της εμμηνόπαυσης δίνουν τα νέα για μια νέα θεραπεία κατά των εξάψεων και των άλλων ενοχλητικών συμπτωμάτων. Πρόσφατες ερευνητικές μελέτες αναδεικνύουν ένα νέο φάρμακο στη φαρέτρα της διαχείρισης των μετεμμηνοπαυσιακών επιπτώσεων.
Πρόκειται για την ουσία elinzanetant, με πολλά υποσχόμενες δυνατότητες στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης. Οι σχετικές κλινικές δοκιμές έδειξαν ότι, μετά από μόλις ένα μήνα χρήσης, οι γυναίκες ανέφεραν μέση μείωση των εξάψεων κατά περίπου 56%. Το ποσοστό αυτό βελτιώθηκε περαιτέρω, φτάνοντας το 65% μετά από 3 μήνες χρήσης.
Στις δοκιμές συμμετείχαν περισσότερες από 300 μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, με το 62% των συμμετεχουσών να παρουσιάζει μείωση της συχνότητας των εξάψεων κατά τουλάχιστον 50%, σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα, της οποίας ηγήθηκε η δρ. JoAnn Pinkerton από το Πανεπιστήμιο Υγείας της Βιρτζίνια. Το φάρμακο, μάλιστα, δε μείωσε απλά τον αριθμό των εξάψεων, αλλά και τη σοβαρότητά τους, προσφέροντας σημαντική ανακούφιση στις παθούσες. Η σχετική μελέτη δημοσιεύθηκε στο Journal of the American Medical Association.
Η παρασκευάστρια εταιρεία έχει ήδη καταθέσει αίτηση χορήγησης νέου φαρμάκου στον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), φέρνοντας ενδεχομένως αυτή τη νέα θεραπεία πιο κοντά στην αγορά.
Οι εξάψεις, οι οποίες ιατρικά αναφέρονται ως αγγειοκινητικά συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, επηρεάζουν έως και το 80% των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών, συχνά επιμένοντας για χρόνια. Ιστορικά, η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης (HRT) αποτελούσε την κύρια θεραπευτική οδό, ωστόσο η συσχέτισή της με τον κίνδυνο πυροδότησης καρκίνου του μαστού και εγκεφαλικού επεισοδίου έκαναν πολλές γυναίκες να διστάζουν να τη χρησιμοποιήσουν. Ορισμένα αντικαταθλιπτικά έχουν επίσης μπει στη «μάχη» της διαχείρισης των δυσάρεστων συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης, λύση που ωστόσο δεν ενδείκνυται για όλους.
Το 2023, εισήχθη μια νέα κατηγορία μη ορμονικών φαρμάκων, οι ανταγωνιστές των υποδοχέων νευροκινίνης (ΝΚ)-3, με τη φεζολινετάντη (Veozah) να είναι η πρώτη που έλαβε έγκριση από τον FDA. Τα φάρμακα αυτά στοχεύουν συγκεκριμένα εγκεφαλικά κύτταρα, γνωστά ως νευρώνες KNDy, που παίζουν ρόλο στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος. Η υπερδραστηριότητα σε αυτούς τους νευρώνες πιστεύεται ότι πυροδοτεί τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, καθιστώντας τους ιδανικό στόχο για θεραπεία. Η ουσία elinzanetant ανήκει σε αυτή την καινοτόμο κατηγορία φαρμάκων και στοχεύει σε αυτόν ακριβώς τον μηχανισμό.
Τι εξέτασε η έρευνα
Η πρόσφατη μελέτη περιλάμβανε ευρήματα από δύο κλινικές δοκιμές φάσης 3, σε καθεμία από τις οποίες συμμετείχαν πάνω από 300 μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες ηλικίας 40-65 ετών. Οι συμμετέχουσες ήταν κατά μέσο όρο 55 ετών και αντιμετώπιζαν μέτριες έως σοβαρές εξάψεις. Κλήθηκαν τυχαία να λάβουν είτε την ουσία elinzanetant (120mg), είτε εικονικό φάρμακο καθημερινά για 26 εβδομάδες.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ενώ και οι δύο ομάδες είδαν κάποια μείωση των εξάψεων, εκείνες που έπαιρναν την ουσία elinzanetant βίωσαν σημαντικά μεγαλύτερη ανακούφιση. Μέχρι την 4η εβδομάδα μιας δοκιμής, ο μέσος αριθμός των ημερήσιων εξάψεων μειώθηκε από περίπου 14 σε λιγότερο από 6 στην ομάδα της ουσίας. Μέχρι τη 12η εβδομάδα, η μείωση των εξάψεων ήταν ακόμη πιο έντονη, με τα άτομα που την λάμβαναν να έχουν κατά μέσο όρο μόλις 4,7 εξάψεις την ημέρα – μια μείωση 65% από την έναρξη της δοκιμής. Οι συμμετέχουσες ανέφεραν επιπλέον ότι οι εξάψεις που εμφανίζονταν ήταν λιγότερο σοβαρές. Παρατηρήθηκαν, επίσης, βελτιώσεις στην ποιότητα του ύπνου, ένα κρίσιμο όφελος για πολλές γυναίκες που παλεύουν με τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης.
Το φάρμακο δείχνει πολλά υποσχόμενο, συσχετίστηκε ωστόσο με ελαφρές παρενέργειες. Ειδικότερα, περίπου οι μισές από τις συμμετέχουσες ανέφεραν ήπια προβλήματα, όπως πονοκεφάλους ή κόπωση, αν και καμία από αυτές τις παρενέργειες δεν ήταν σοβαρή.
Η δρ. Stephanie McNally, διευθύντρια των υπηρεσιών OB/GYN στο Katz Institute for Women’s Health του Northwell Health, η οποία δεν συμμετείχε στην έρευνα, υπογράμμισε τη σημασία αυτής της εξέλιξης. «Για τις γυναίκες που δεν μπορούν να λάβουν ορμονική φαρμακευτική αγωγή λόγω ιατρικών και καρδιαγγειακών παθήσεων, καρκίνου ή άλλων λόγων, το φάρμακο αυτό προσφέρει ελπίδα, επιτρέποντάς τους να μην υποφέρουν σιωπηλά», δήλωσε η ίδια.
Η δρ. Stephanie Faubion και δρ. Chrisandra Shufelt της Mayo Clinic σημειώνουν ότι οι ανταγωνιστές των υποδοχέων νευροκινίνης (NK)-3, όπως η ουσία elinzanetant, χρησιμοποιούνται ήδη, χρησιμεύοντας επίσης στην πρόληψη του σπλαχνικού λίπους που σχετίζεται με την εμμηνόπαυση και παρέχοντας ακόμη ευρύτερα οφέλη για την υγεία.
Καθώς περισσότερες μη ορμονικές θεραπευτικές επιλογές, όπως η ουσία elinzanetant, γίνονται διαθέσιμες, το τοπίο της φροντίδας της εμμηνόπαυσης πρόκειται να εξελιχθεί, προσφέροντας στις γυναίκες ασφαλέστερους και αποτελεσματικότερους τρόπους διαχείρισης των συμπτωμάτων τους. Με την πιθανή έγκριση από τον FDA στον ορίζοντα, θα μπορούσε σύντομα να αποτελέσει βασικό σύμμαχο στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των γυναικών που αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις της εμμηνόπαυσης.
