Γεννήθηκε το Μάη του 1938 στην Κλεπά Ορεινής Ναυπακτίας.
Μεγάλωσε στο Αγρίνιο όπου τελείωσε το Δημοτικό σχολείο και τέσσερα χρόνια από το τότε εξατάξιο Γυμνάσιο.
Το 1954 ακολούθησε στην Αθήνα τον μεγαλύτερο αδελφό του Δημήτρη, ο οποίος εργαζόταν ως φωτογράφος αρχαιοτήτων και μυήθηκε στα μυστικά της φωτογραφίας.
Συνεργάστηκε με επιφανείς αρχαιολόγους όπως το ζεύγος Καρούζου, τον Μηλιάδη, τον Χατζιδάκι, τον Πλάτωνα, τον Ρωμαίο και άλλους. Φωτογράφισε εκθέματα των μεγαλύτερων μουσείων της Ελλάδας διατηρώντας επαγγελματική έδρα στα Εξάρχεια και στο Χαλάνδρι.
Το 1966 επέστρεψε στο Αγρίνιο όπου με την προτροπή του Θωμά Μποκόρου, του Θανάση Παλιούρα και του Σωτήρη Κίσσα, φωτογράφησε τα μνημεία του νομού Αιτωλοακαρνανίας και υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Αρχαιολογικής εταιρείας Αγρινίου.
Το 1986 συνεργάστηκε με την Ιταλίδα επιγραφολόγο Claudia Antonetti και πέτυχε να διασώσει φωτογραφικά πολλά μνημεία του νομού μέσω αντίστοιχων εκδόσεων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Το 1995 το μουσείο Μπενάκη αγόρασε τμήμα του φωτογραφικού αρχείου του με θέμα την Βυζαντινή Αιτωλοακαρνανία.
Πέθανε το 2008 στα εβδομήντα του χρόνια αφήνοντας πίσω του μια πλούσια φωτογραφική συλλογή με το μεγαλύτερό της μέρος αδημοσίευτο ακόμη, με την επιθυμία να συντηρηθεί και να προβληθεί ως πολιτιστική παρακαταθήκη.
1957 – «Ο βοσκός της Μυρτιάς πελεκάει στεφανοκούδουνο»
Τοιχογραφία μερικώς αποκατεστημένη μετά απο «ασβέστωμα» του ναού.
Γεώργιος Ρίζος, Φωτογράφος Αγρινίου
Ένας ακόμη αξιόλογος φωτογράφος, νεότερος βέβαια, αν και δυστυχώς δεν είναι βρίσκεται πια μαζί μας. Ο Γιώργος, μου επιτρέπετε τον ενικό, αλλά ήταν γείτονας στα Κλεπαϊτικα που μεγάλωσα, ήταν ένας ιδιαίτερος φωτογράφος. Πολλές φορές μου έδειχνε φωτογραφίες του και μου εξηγούσε αρκετά πράγματα που αφορούσαν την κάθε μία. Του άρεσαν τα μνημεία, και τα ιδιαίτερα τοπία. Σκαρφάλωνε σε σημεία απρόσιτα για τον καθένα μας, ανάμεσα από σφηκοφωλιές, και άλλες ιδιαίτερες δυσκολίες, για να μπορεί να έχει το πλάνο που εκείνος ήθελε. Πάντα θα θυμάμαι κάποιες μεγενθυμένες φωτογραφίες κολλημένες σε ξύλο, που είχε στο στούντιο που διατηρούσε στην Παπαστράτου και τελικά βρέθηκαν στα χέρια μου όταν έκλεισε το φωτογραφείο του, αφού ταξίδεψαν από το Αγρίνιο στην Αθήνα όπου και τις αγόρασα.
Το φωτογραφικό αρχείο του Γεωργίου Ρίζου
ΣΤΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ του του Μουσείου Μπενάκη βρίσκεται ένα µεγάλο τµήµα της παραγωγής του Αγρι- νιώτη φωτογράφου Γεωργίου Ρίζου (1938-2008), το οποίο αποκτήθηκε από το Μουσείο σταδιακά τη δεκαετία του 1970 και τις αρχές της δεκαετίας του 1980. Σε συνδυασµό µε µια φωτογραφική συλλογή του που βρίσκεται στο Αγρίνιο συγκροτεί µια σηµαντική ενότητα, η οποία έως τώρα δεν έτυχε της δέουσας προσοχής, δεδοµένου ότι αποτελεί σηµαντική πηγή για τα µνηµεία της Αιτωλοα-καρνανίας που αποτυπώθηκαν από τον φωτογράφο.Ο εξαιρετικά παραγωγικός Ρίζος είχε ανοίξει φωτο- γραφείο στο Αγρίνιο, στην οδό Παπαστράτου 57. Το 1968, µε προτροπή του τότε Προέδρου και µελλοντικού ιδρυτή της Ιστορικής Αρχαιολογικής Εταιρείας ∆υτικής Στερεάς Ελλάδας (ΙΑΕ∆ΣΕ), Θωµά Μποκόρου, ξεκίνησε να φωτογραφίζει τα µνηµεία της περιοχής για τα Αρχεία της Εταιρείας. Η καλλιτεχνική του δραστη-ριότητα όµως δεν σταµάτησε εκεί· στον ελεύθερο χρό- νο του απαθανάτιζε διάφορα πολιτιστικά δρώµενα του τόπου του, όπως συναυλίες και συγκεντρώσεις µεγάλων πολιτικών προσώπων.Η ΙΑΕ∆ΣΕ)ιδρύθηκε το 1974 µε έδρα το Αγρίνιο µε σκο-πό τη διάσωση, τη µελέτη και την προβολή του πλούσι-ου ιστορικού, αρχαιολογικού, λαογραφικού αποθέµατος της ∆υτικής Στερεάς Ελλάδας. Οι δραστηριότητες της Εταιρείας περιλαµβάνουν την οργάνωση ιστορικών και αρχαιολογικών συνεδρίων, εκπαιδευτικών επισκέψεων, µε σκοπό την άµεση επαφή της τοπικής κοινωνίας µε τις ιστορικές πηγές του τόπου, αλλά και την έκδοση βιβλίων και καρτών µε µνηµεία της περιοχής, όπως επίσης και την αποτύπωση των µνηµείων αυτών µε τη δηµιουργία ενός φωτογραφικού αρχείου. Έτσι λοιπόν γύρω στο 1968 ο Θωµάς Μποκόρος προέ-τρεψε τον Ρίζο να αποτυπώσει στον φακό τις περιοχές της Αιτωλοακαρνανίας. Αποτέλεσµα αυτής της συστηµατικής φωτογράφησης ήταν η δηµιουργία ενός αρκετά σηµαντικού φωτογραφικού συνόλου των αρχαιολογικών, βυζαντινών και νεότερων µνηµείων του νοµού Αιτωλοακαρνανίας. Στη βιβλιοθήκη της φυλάσσονται 372 φωτογραφίες, ενώ στα Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείο Μπενάκη 1.984 ασπρόµαυρα αρνητικά, τα οποία έχουν ψηφιοποιη-θεί τα τελευταία χρόνια.Το ψηφιοποιηµένο αρχείο στο Μουσείο Μπενάκη περι-λαµβάνει στην πλειονότητά του φωτογραφίες βυζαντινών µνηµείων και ένα πολύ µικρό αριθµό νεότερων µνηµείων, όπως γεφύρια και κρήνες. Η επικράτηση των βυζαντινών θεµάτων οφείλεται στην πολιτική των πρώτων χρόνων ίδρυσης των Φωτογραφικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη να συγκεντρώνει, σχεδόν αποκλειστικά, φω-τογραφίες σχετικά µε τα βυζαντινά µνηµεία του ελλαδι-κού χώρου. Η έρευνα στο Μουσείο προέκυψε από τη µελέτη του αντίστοιχου υλικού στηνΙΑΕ∆ΣΕ, προκειµένου να κα-ταγραφεί το αρχείο του Ρίζου στην Εταιρεία. Έτσι έγινε σύγκριση και προσπάθεια ταύτισης ανάµεσα στο ψηφι-οποιηµένο αρχείο του Μουσείου και στο ήδη γνωστό αρ-χειακό υλικό που διατηρούσε ηΙΑΕ∆ΣΕ
∆ιαπιστώθηκε ότι στα Αρχεία του Μουσείου οι φωτογραφίες του Ρίζου τραβήχτηκαν το διάστηµα ανάµεσα στο 1957 και το 1982, πρόκειται δηλαδή για ένα υλικό µέρος του οποίου είναι προγενέστερο της ίδρυσης τηςΙΑΕ∆ΣΕ
. Επιπλέον, ο Ρίζος φωτογράφισε παλιές καρτ ποστάλ µε µνηµεία της Αιτωλοακαρνανίας οι οποίες χρονολογούνται το 1923, αρκετές από αυτές µε χειρόγραφες σηµειώσεις. Από την άλλη πλευρά, στους χώρους της βιβλιοθήκης της ΙΑΕ∆ΣΕ φιλοξενούνται σε αρκετά καλές συνθήκες όµοιες αλλά εκτυπωµένες ασπρόµαυρες και έγχρωµες φωτογραφίες των µνηµείων της Αιτωλοακαρνανίας, δια-φόρων µεγεθών, τοποθετηµένες ως επί το πλείστον σε κόντρα πλακέ επιφάνειες. Μέρος του αρχείου αυτού πα-ρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον αφενός γιατί έχει επιλεγεί να διακοσµεί τους χώρους της Εταιρείας, αφετέρου διότι χρησίµευσε σε φωτογραφικές εκθέσεις σχετικές µε την ιστορία και την αρχαιολογία της ευρύτερης περιοχής.Συνολικά πρόκειται για ένα αρχείο 372 µονάδων. Συγκεκριµένα: 183 φωτογραφίες απεικονίζουν µνηµεία και χώρους των αρχαιοτήτων της Αιτωλοακαρνανίας, όπως το Θέρµο, την Καλυδώνα, την Πλευρώνα και τις Οινιάδες. 163 φωτογραφίες απεικονίζουν βυζαντινά και µεταβυζαντινά µνηµεία, όπως την Παναξιώτισσα Γαυρολίµνης, την Αγία Ελεούσα, τον Άγιο Νικόλαο Κρεµαστό, τη Μονή Λιγοβιτσίου και τη Μονή Ρόµβης.
Μόλις 26 φωτογραφίες, τέλος, απεικονίζουν νεότερα µνηµεία, όπως το Κάστρο Αντιρρίου και την Οικία Τρι-κούπη στο Μεσολόγγι. Το αρχείο αυτό καταγράφηκε, κατηγοριοποιήθηκε σε ενότητες ανάλογα µε το θέµα της και τις πέντε διαφορε-τικές διαστάσεις των φωτογραφιών [α) 0,29 µ. x 0,23 µ., β) 0,39 µ. x 0,29 µ., γ) 0,49µ. x 0,53µ., δ) 0,50 µ. x 0,40 µ.]. Για την ολοκληρωµένη καταγραφή και ταξινόµηση του υλικού έγινε και η διάκριση των εικονιστικών θεµάτων ανάλογα και µε τη γεωγραφική τους θέση στον νοµό. Αυ-τό που εκκρεµεί, τέλος, είναι η συνολική του ψηφιοποίη-ση, ώστε να είναι ευκολότερα προσβάσιµο στον ερευνητή και το ενδιαφερόµενο κοινό. Με δεδοµένη τη σηµασία των αρχείων για την έρευ- να, τα Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη, σε συνδυασµό µε το φωτογραφικό αρχείο της
ΙΑΕ∆ΣΕ,παρουσιάζουν τα µνηµεία της Αιτωλοακαρνανίας διαχρο- νικά, και µάλιστα σε µια κατάσταση η οποία στις περισ-σότερες περιπτώσεις έχει αλλοιωθεί µε την πάροδο των χρόνων. Πρόκειται επομένως για σηµαντική εικαστι-κή µαρτυρία. Η δηµοσιοποίηση του παρόντος αρχείου συνολικά µε την παράλληλη ψηφιοποίηση του συµβάλλει ουσιαστικά στην αξιοποίηση του πολιτισµικού πλούτου της Αιτωλοακαρνανίας, περιοχής η οποία παραµένει αναµφίβολα µία από τις πλέον πολυµορφικές σε ό,τι αφορά το πολιτισµικό απόθεµα και τον ελληνικό φυσικό πλούτο.
Ελένη Τζουνοπούλου Απόφοιτος Τµήµατος ∆ιαχείρισης Πολιτισµικού Περιβάλλοντος και Νέων ΤεχνολογιώνΠανεπιστήµιο ∆υτικής Ελλάδας Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
*Η παρούσα µελέτη αποτελεί τη σύνοψη της πτυχιακής µου εργασίας µε θέµα το φωτογραφικό αρχείο της ΙΑΕ∆ΣΕ, η οποία υποβλήθηκε στο Τµήµα ∆ιαχείρισης Πολιτισµικού Περιβάλλοντος και Νέων Τεχνολογιών του Πανεπιστηµίου ∆υτικής Ελλάδας υπό την επίβλεψη του επίκουρου καθηγητή ∆ηµήτρη ∆αµάσκου, τον οποίο και ευχαριστώ για την όλη βο-ήθεια. Ευχαριστώ επίσης την επιµελήτρια των Φωτογραφικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη κα Γεωργία Ιµσιρίδου για την προθυμία της στην έρευνά µου στο Μουσείο. 1. Βλ. τα δηµοσιευµένα πρακτικά δύο Συνεδρίων:
Α´ Αρχαιο- λογικό και Ιστορικό Συνέδριο Αιτωλοακαρνανίας, Αγρίνιο, 21- 22-23 Οκτωβρίου 1988
(Αγρίνιο 1991), και
Β´ ∆ιεθνές Ιστορικό και Αρχαιολογικό Συνέδριο Αιτωλοακαρνανίας, Αγρίνιο, 29-31 Μαρτίου 2002
(Αγρίνιο 2004). 2. Για τα βυζαντινά µνηµεία βλ. Α. Παλιούρας,
Βυζαντινή Αιτωλοακαρνανια
e-nafpaktia.gr
