Κείμενο και φωτογραφίες Απόστολος Κων. Καρακώστας
Ένα από τα μετρημένα στα δάκτυλα μουσεία Υφαντικής Τέχνης στην Ελλάδα βρίσκεται στο Αγρίνιο.
Στο κέντρο σχεδόν της πόλης, στην πλατεία «Κουμπούρα», συμβολή των δρόμων Δεληγιώργη και Παπαφώτη. Μόλις 70 μέτρα από τον Παλιό τερματικό Σιδηροδρομικό Σταθμό του Αγρινίου.
Στεγάζεται σε ιδιόκτητο χώρο, από την ιδρύτριά του κυρία Αρετή Ασημάκη-Ροκά, που το διατηρεί με την «άδολη και ειλικρινή της αγάπη για την υφαντική τέχνη που υπηρέτησε πιστά ως πρωταγωνίστρια για δεκαετίες», όπως χαρακτηριστικά έχει γράψει ο αείμνηστος ιστορικός Θεόδωρος Μέμου Πολίτης.
Εκεί στην μικρή τρίγωνη πλατεία, όπου δεσπόζει η παλιότερη προτομή ήρωα του Αγρινίου, του Μακεδονομάχου Νικολάου Παναγιώτου ή Κουμπούρα, η κυρία Αρετή στεγάζει, με προσωπικούς αγώνες, τα μοναδικά εκθέματα της τέχνης στην οποία αφιέρωσε την ζωή της όλη.
Και βλέπει τις μέρες και τα χρόνια να περνούν, τις υποσχέσεις δεκαετιών να ξεχνιούνται, την περιοχή «στο τρένο» να ομορφαίνει χάρη στην ανάπλαση που αλλάζει κάθε μέρα το Αγρίνιο προς το καλύτερο, και μόνο το αγαπημένο της έργο ζωής να μένει χωρίς μόνιμη στέγη…
Τα εκθέματα που έχει συγκεντρώσει μέσα σε επτά δεκαετίες, χρειάζονται τον απαραίτητο χώρο για να αναδειχτούν. Όσο καλά και να τα έχει ταξινομήσει στο ευρύχωρο υπόγειο και στο ισόγειο του σπιτιού της, οι επισκέπτες, ειδικά τα σχολεία που το επισκέπτονται, δεν χωράνε ώστε με άνεση να δουν τα σπάνια αντικείμενα μιας άλλης εποχής.
Όλα τα έξοδα την βαρύνουν, και ο φωτισμός στις μέρες μας κοστίζει. Όταν κάποια στιγμή το μουσείο μεταφερθεί σε όροφο με παράθυρα και φυσικό φωτισμό, τα πολύχρωμα υφάσματα που έχει υφάνει στους αργαλειούς μια ολόκληρη ζωή θα δείξουν στους επισκέπτες την μοναδικότητά τους.
Τι να πρώτο γράψει κανείς για την ποικιλία των «ξεχασμένων» στον χρόνο εργαλείων της υφαντικής. Για τους χειροποίητους αργαλειούς, τα χτένια, τα μιτάρια, τις σαΐτες, τα μασούρια, τις πατίστρες, τις σφίχτρες και ένα σωρό άλλα απαραίτητα εργαλεία για να υφανθούν οι φλοκάτες, οι μαντανίες, τα χεράμια, οι βελέντζες, τα κελίμια, οι κάπες, τα τσόλια και τόσα άλλα. Και ένα από τα βασικότερα που έχει πλέον ξεχαστεί τελείως, το υφαντό «δίμιτο», το πανί για να ραφτούν τα ρούχα των προγόνων μας.
Στο μουσείο της κυρίας Αρετής μπορεί κανείς να παρακολουθήσει όλη την διαδικασία κατασκευής των υφαντών. Ξεκινώντας από τα μαλλιά από τα πρόβατα ή γίδια, την επεξεργασία τους, το γνέσιμό τους, την βαφή τους και στην συνέχεια την ύφανση σε απλό σχέδιο με σαΐτα ή σε ποικιλία κεντημάτων με «πεδελόγες».
Τι να πρωτοθαυμάσει κανείς από τα υφαντά που στολίζουν τοίχους και πατώματα. Τα τεράστια κιλίμια με τις ζωντανές παραστάσεις, τα σπάνια πολύχρωμα χαλιά, τα λεπτεπίλεπτα υφαντά ρούχα και κουρτίνες, τα τραπεζομάντηλα, τα προικιά της νύφης ένα κι ένα, αλλά και τα εξαιρετικά κεντήματα.
Όλα τα εξηγεί η κυρία Ροκά στις ξεναγήσεις, που με υπομονή κάνει σε όσους επισκεφτούν τον χώρο του μουσείου, κάτω και πάνω. Αλλά και οι τοιχοκολλημένες αναλυτικές πληροφορίες και οδηγίες για την καθοδήγηση των επισκεπτών βοηθούν πολύ στην κατανόηση τεχνικών θεμάτων της παμπάλαιας τέχνης της υφαντικής.
Το βιβλίο που για χρόνια έγραφε η κυρία Ροκά και που εκδόθηκε προ δεκαετίας, δίνει άπειρες πληροφορίες για την υφαντική στην Ευρυτανία και την Αιτωλοακαρνανία. Περιέχει πλήθος πρωτότυπων φωτογραφιών που βοηθούν τον αναγνώστη να κατανοήσει τεχνικές που έχουν εγκαταλειφθεί τα τελευταία πενήντα χρόνια.
Το βιβλίο προλογίζουν, κριτικάρουν και συνιστούν εξαιρετικοί καθηγητές Πανεπιστημίων, λαογράφοι, συγγραφείς, ποιητές, και διευθυντές μουσείων.
Με την έκδοση του βιβλίου η κυρία Αρετή Ασημάκη-Ροκά τιμήθηκε με ειδική βράβευση από την Κ.Ε.Δ.Α. του Δήμου Αγρινίου και την Γ.Ε.Α. για την «Πολύχρονη προσφορά της στην Υφαντική Τέχνη». (24.03.2012)
Αυτές οι σπάνιες υφαντικές δημιουργίες και τεχνικές που ο επισκέπτης αντικρύζει στο μουσείο, αξίζουν και θα πρέπει να διασωθούν. Γιατί κινδυνεύουν να χαθούν και μαζί τους να χαθεί και ένα μεγάλο πολιτιστικό κομμάτι του τόπου μας. Και αυτό ελλείψει κατάλληλου χώρου.
Ο μεγάλος πόθος της κυρίας Αρετής Ασημάκη-Ροκά, ήταν πάντα και είναι, η στέγασή του μουσείου που με τόσο κόπο δημιούργησε, να βρεθεί ένας ευρύχωρος δικός του χώρος. Έτσι θα αξιοποιηθούν πλήρως τα διαχρονικά πλούσια εκθέματά του και θα γίνει πόλος έλξης επισκεπτών από όλη την Ελλάδα ακόμα και το εξωτερικό.
Τα αντικείμενα του μουσείου έχουν ιστορία δυο αιώνων, και αν αξιοποιηθούν καταλλήλως θα συμβάλουν στην ανοδική πολιτιστική πορεία της πόλεως του Αγρινίου και εν γένει της Αιτωλοακαρνανίας.
Ευχόμαστε γρήγορα να ξεκινήσουν οι απαραίτητες εργασίες στις αποθήκες καπνού Παπαπέτρου. Και να στεγαστούν στον άπλετο χώρο τους τα «διαμάντια» της περιοχής μας όπως αυτό του Μουσείου Υφαντικής, αλλά και άλλα που ελλείψει εκθεσιακού χώρου, ελάχιστοι Αγρινιώτες τα γνωρίζουν.
Α.Κ.Κ.
