Ποια είναι η έννοια του έξυπνου χωριού;
Ο όρος «έξυπνο χωριό» είναι μια έννοια πολιτικής που αναπτύχθηκε σε επίπεδο ΕΕ, η οποία τώρα πρόκειται να δοκιμαστεί για πρώτη φορά στα στρατηγικά σχέδια της ΚΑΠ.
Πολλά κράτη μέλη, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, σχεδιάζουν ρητά να συμπεριλάβουν πρωτοβουλίες έξυπνων χωριών στο πλαίσιο της παρέμβασης LEADER, αναγνωρίζοντας τον ζωτικό ρόλο που μπορούν να σχεδιάσουν οι Ομάδες Τοπικής Δράσης LEADER.
Χωρίς νομικό ορισμό σε επίπεδο ΕΕ, τα κράτη μέλη έχουν μεγάλη ευελιξία ως προς το να προσδιορίσουν τι αυτά εννοούν και πως καθορίζουν την έννοια «έξυπνο χωριό»,
Ωστόσο, υπάρχουν μερικά βασικά κοινά χαρακτηριστικά που βασίζονται στον ορισμό της ΕΕ για τα Έξυπνα Χωριά που αναπτύχθηκε από το Πιλοτικό Έργο για Έξυπνα Οικο-κοινωνικά χωριά, όπως:
- Τόπος βάσης – αφορά μια σαφώς οριοθετημένη τοπική περιοχή (συνήθως ένα χωριό, μια μικρή αγροτική πόλη, έναν ή περισσότερους δήμους).
- Συμμετοχικό – ο τοπικός πληθυσμός συμμετέχει ευρέως.
- Καινοτόμο – αναζητά νέες λύσεις στις τοπικές ανάγκες, χρησιμοποιώντας ψηφιακές τεχνολογίες όπου χρειάζεται.
- Ανταπόκριση σε μία ή περισσότερες τοπικές ανάγκες όσον αφορά την οικονομική ανθεκτικότητα, την ποιότητα ζωής, το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή ή/και την κοινωνική ένταξη.
- Στρατηγική – δείχνει τις βασικές προκλήσεις και τα πλεονεκτήματα, έναν συνδυασμό ενεργειών και παρέχει κίνητρα για τη συνεργασία μεταξύ τοπικών ενδιαφερομένων.
Τα έξυπνα χωριά είναι κοινότητες σε αγροτικές περιοχές που αναπτύσσουν έξυπνες λύσεις για την αντιμετώπιση προκλήσεων στο τοπικό τους πλαίσιο.
Οικοδομούν στις υπάρχουσες τοπικές δυνάμεις και ευκαιρίες για να συμμετάσχουν σε μια διαδικασία βιώσιμης ανάπτυξης της επικράτειάς τους. Βασίζονται σε μια συμμετοχική προσέγγιση για να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν τις στρατηγικές τους για τη βελτίωση των οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών συνθηκών τους, ιδίως με την προώθηση της καινοτομίας και την κινητοποίηση λύσεων που προσφέρονται από ψηφιακές τεχνολογίες.
Τα Έξυπνα Χωριά επωφελούνται από τη συνεργασία και τις συμμαχίες με άλλες κοινότητες και φορείς στην ύπαιθρο και αστικές περιοχές. Η έναρξη και η εφαρμογή Στρατηγικών Έξυπνων Χωριών μπορεί να βασιστεί σε υπάρχουσες πρωτοβουλίες και μπορεί να χρηματοδοτηθεί από ποικιλία κοινού και ιδιωτικές πηγές.
Η στρατηγική του έξυπνου χωριού είναι ένα σημαντικό εργαλείο που πρέπει να «μεταφραστεί στη γλώσσα της κοινότητας».
Τι είναι όμως μια στρατηγική και σε τι διαφέρει από ένα μεμονωμένο έργο; Εδώ τα κράτη μέλη έχουν ευελιξία να προσαρμοστούν. Είναι σαφές ότι μια στρατηγική είναι κάτι περισσότερο από ένα μόνο έργο. Μια στρατηγική μπορεί να είναι μια έννοια ή μια πρωτοβουλία, επιδεικνύοντας συμμετοχική προσέγγιση, καινοτομία και συνδυασμό δράσεων και συνεργασίας παραγόντων για την αντιμετώπιση κοινωνικών, οικονομικών ή/και περιβαλλοντικών προκλήσεων.
