Η Λεύκα είναι ένα χωριό στις πλαγιές του όρους Οξιά, στα 1.080 μέτρα, από τα ορεινότερα χωριά της Αιτωλοακαρνανίας, με ελάχιστους μόνιμους κατοίκους.
Είναι επίσης ένα «μεθοριακό» χωριό όσον αφορά την παλαιότερη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας σε νομούς. Ανήκει μεν διοικητικά στο Δήμο Ναυπακτίας και την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας ως κομμάτι της Αιτωλοακαρνανίας, αλλά είναι τοποθετημένη εκεί που η Αιτωλοακαρνανία συνορεύει με την Ευρυτανία, τη Φθιώτιδα και τη Φωκίδα. Στην καρδιά αυτού που λέμε «Ρούμελη». Με την ευκαιρία, δείτε τον ελατόφυτο «παράδεισο» της Καρδίτσας.
Για να φθάσουμε εδώ, με αφετηρία από τη Ναύπακτο, οδηγούσαμε για περίπου δυόμισι ώρες στο δύσκολο οδικό δίκτυο της ορεινής Ναυπακτίας. Είναι από τις περιπτώσεις που το ταξίδι είναι εξίσου σημαντικό με τον προορισμό καθώς -με σύμμαχο και τις καλές καιρικές συνθήκες- είδαμε υπέροχα καταπράσινα τοπία (ήταν ακόμα αρχές φθινοπώρου) και χωριά που μοιάζουν να κρέμονται στις βουνοπλαγιές καθώς διασχίζαμε τους φιδωτούς ανηφορικούς- κατηφορικούς δρόμους.
Ένα τέτοιο χωριό είναι η Λεύκα, που έως το 1928, ήταν γνωστό με τη σλαβική ονομασία Μικρά Παλούκοβα και η Μεγάλη Παλούκοβα που είναι η σημερινή Μανδρινή Αιτωλοακαρνανίας.
Το τοπίο στην περιοχή είναι εντυπωσιακό. Οι πλαγιές των βουνών υπέροχες, με τα δέντρα οξιάς να κυριαρχούν. Άλλωστε εδώ, βρίσκεται το νοτιότερο δάσος οξιάς στην Ευρώπη. Το φθινόπωρο, τα πεσμένα φύλλα των δέντρων σχηματίζουν απέραντες χρυσοκόκκινες «μοκέτες» που καλύπτουν τα βουνά.
Το 1895 έγινε ένα γεγονός που σημάδεψε την ιστορία του χωριού και μεταφέρθηκε στις προφορικές αφηγήσεις από γενιά σε γενιά. Ύστερα από μεγάλες χειμερινές βροχοπτώσεις, υπήρξε καθίζηση του εδάφους με αποτέλεσμα το μεγαλύτερο μέρος των σπιτιών του χωριού να βουλιάξουν κάτω από τα λασπόνερα και να καταστραφεί η ενοριακή εκκλησία του χωριού. Το χωριό εγκαταλείφθηκε προσωρινά αλλά ξαναχτίστηκε.
Φυσικά, η σημερινή εικόνα που είδαμε εμείς από κοντά δεν παραπέμπει σε τίποτα αρνητικό. Αντίθετα, τα σπίτια είναι περιποιημένα με όμορφες στέγες και παράλληλα δείχνουν σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον. Όπως είναι αναμενόμενο, η ζωή του χωριού περιστρέφεται γύρω από την κεντρική πλατεία. Εκεί, βρίσκεται καφενείο και ο ναός της Αγίας Παρασκευής, (που ξαναχτίστηκε) της οποίας ο εορτασμός στις 26 Ιουλίου εορτάζεται με τριήμερο πανηγύρι το οποίο αποτελεί το trademark της Λεύκας.
