Είναι ώρα να ξανασκεφτούμε το πώς καλλιεργούμε, μοιραζόμαστε και καταναλώνουμε την τροφή μας.
Αν αξιοποιηθούν σωστά, η γεωργία, η δασοπονία και η αλιεία, τότε θα μπορέσουν να παράσχουν θρεπτική τροφή για όλους και να δημιουργήσουν εισοδήματα, στηρίζοντας έτσι την ανθρωποκεντρική ανάπτυξη της περιφέρειας και προστατεύοντας ταυτόχρονα το περιβάλλον.
Σήμερα, το έδαφος, το γλυκό νερό, οι ωκεανοί, τα δάση και η βιοποικιλότητα υποβαθμίζονται με ταχείς ρυθμούς. Η κλιματική αλλαγή ασκεί ακόμη μεγαλύτερη πίεση στους πόρους από τους οποίους εξαρτόμαστε, αυξάνοντας έτσι κινδύνους που συνδέονται με καταστροφές όπως οι ξηρασίες και οι πλημμύρες. Πολλοί άνδρες και γυναίκες της περιφέρειας δεν μπορούν πλέον να τα βγάλουν πέρα με τη γη τους, οπότε και αναγκάζονται να μεταναστεύσουν σε πόλεις αναζητώντας για ευκαιρίες.
Χρειάζεται μία βαθιά αλλαγή στο παγκόσμιο σύστημα τροφίμων και γεωργίας αν πρόκειται να σιτίσουμε τα 795 εκατομμύρια ανθρώπους που πεινάνε σήμερα και τα επιπλέον 2 δισεκατομμύρια που αναμένονται να φτάσουν μέχρι το 2050.
Ο τομέας των τροφίμων και της γεωργίας προσφέρει λύσεις-κλειδιά για την ανάπτυξη, ενώ διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην εξάλειψη της πείνας και της φτώχειας.
Στοιχεία και αριθμοί
- Παγκοσμίως, ένας στους εννέα ανθρώπους στον κόσμο (795 εκατομμύρια) υποσιτίζεται
- Η συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων που πεινάνε στον κόσμο ζει σε αναπτυσσόμενες χώρες όπου το 12,9% του πληθυσμού υποσιτίζεται
- Η Ασία είναι η ήπειρος με τα μεγαλύτερα ποσοστά υποσιτιζόμενων ανθρώπων, δηλαδή τα δύο τρίτα του πληθυσμού της Γης. Τα ποσοστά στη νότια Ασία έχουν μειωθεί τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, στη δυτική Ασία παρουσίασαν μικρή αύξηση
- Η νότια Ασία αντιμετωπίζει το σοβαρότερο πρόβλημα υποσιτισμού με περίπου 281 εκατομμύρια ανθρώπους να υποσιτίζονται. Στην Υποσαχάρια περιοχή της Αφρικής, το ποσοστό των υποσιτιζόμενων αναμένεται να αγγίξει σχεδόν το 23% την περίοδο 2014-2016
- Σχεδόν οι μισοί από τους παιδικούς θανάτους (45%), ηλικίας κάτω των πέντε, οφείλονται σε κακή διατροφή, ποσοστό το οποίο μεταφράζεται σε 3,1 εκατομμύρια παιδικές ζωές ανά έτος
- Ένα στα τέσσερα παιδιά παγκοσμίως παρουσιάζουν καθυστερημένη ανάπτυξη. Στις αναπτυσσόμενες χώρες η αναλογία μπορεί ανέλθει σε ένα προς τρία
- Στις αναπτυσσόμενες χώρες, 66 εκατομμύρια παιδιά που φοιτούν στο δημοτικό σχολείο, παρακολουθούν τα μαθήματά τους πεινασμένα, με 23 εκατομμύρια από αυτά να βρίσκονται στην Αφρική
Επισιτιστική Ασφάλεια
- Η γεωργία αποτελεί τον μοναδικό και τον μεγαλύτερο τομέα απασχόλησης, παρέχοντας βιοτικούς πόρους για το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού σήμερα. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη πηγή εισοδήματος και θέσεων εργασίας για τα φτωχά νοικοκυριά της υπαίθρου.
- 500 εκατομμύρια μικρές φάρμες παγκοσμίως, οι περισσότερες εκ των οποίων εξαρτώνται από τις βροχοπτώσεις, παρέχουν το 80% της τροφής που καταναλώνεται σε μεγάλο μέρος του αναπτυσσόμενου κόσμου. Η επένδυση σε άντρες και γυναίκες μικροκτηματίες αποτελεί ένα σημαντικό τρόπο για την ενίσχυση της επισιτιστικής ασφάλειας, τη διατροφή των φτωχότερων ανθρώπων αλλά και για την αύξηση της παραγωγής τροφίμων για τις τοπικές και παγκόσμιες αγορές
- Από το 1900, το 70% περίπου της ποικιλίας των καλλιεργειών «εξαφανίστηκε» από τα αγροκτήματα των γεωργών. H ορθότερη χρήση της γεωργικής βιοποικιλότητας μπορεί να συμβάλει στην προώθηση πιο θρεπτικών διατροφών, στην ενίσχυση του βιοπορισμού των αγροτικών κοινοτήτων καθώς και στην προαγωγή πιο ανθεκτικών και βιώσιμων γεωργικών συστημάτων
- Αν οι γυναίκες αγρότισσες είχαν τις ίδιες ευκαιρίες πρόσβασης σε πόρους όπως οι άνδρες, τότε ο αριθμός της πείνας παγκοσμίως θα μπορούσε να μειωθεί μέχρι και κατά 150 εκατομμύρια
- 1,4 δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως δεν έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρικό ρεύμα, οι περισσότεροι εκ των οποίων ζουν σε αγροτικές περιοχές του αναπτυσσόμενου κόσμου. Η ενεργειακή φτώχεια σε αρκετές περιοχές αποτελεί σημαντική τροχοπέδη για τη μείωση της πείνας ενώ αποτρέπει την παραγωγή επαρκούς τροφής για την κάλυψη μελλοντικών αναγκών
Ο Στόχος Bιώσιμης Ανάπτυξης 2 του ΟΗΕ -ΜΗΔΕΝΙΚΗ ΠΕΙΝΑ- επιδιώκει:
♦ Έως το 2030, τερματισμός της πείνας και διασφάλιση της πρόσβασης όλων των ανθρώπων, ιδίως των φτωχών και των ανθρώπων που βρίσκονται σε ευάλωτες καταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, σε ασφαλή, θρεπτική και επαρκή τροφή καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
♦ Έως το 2030, τερματισμός όλων των μορφών κακής διατροφής, επιτυγχάνοντας, έως το 2025, τους διεθνώς συμφωνηθέντες στόχους για την καχεξία και την εξασθένηση των παιδιών ηλικίας κάτω των πέντε ετών, καθώς και αντιμετώπιση των διατροφικών αναγκών των έφηβων κοριτσιών, των εγκύων, των γυναικών που θηλάζουν και των ηλικιωμένων ανθρώπων.
♦ Έως το 2030, διπλασιασμός της αγροτικής παραγωγικότητας και των εισοδημάτων των μικροπαραγωγών τροφίμων, ιδίως των γυναικών, των αυτόχθονων λαών, των οικογενειακών εκμεταλλεύσεων, των βοσκών και των ψαράδων, μέσω της ασφαλούς και ισότιμης πρόσβασης στη γη, άλλων παραγωγικών πόρων και εισροών, της γνώσης, των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, καθώς και αγορών και ευκαιριών για προστιθέμενη αξία και μη αγροτική απασχόληση.
♦ Έως το 2030, διασφάλιση της χρήσης βιώσιμων συστημάτων παραγωγής τροφίμων και της εφαρμογής ανθεκτικών γεωργικών πρακτικών που αυξάνουν την παραγωγικότητα και την παραγωγή, που συμβάλλουν στη διατήρηση των οικοσυστημάτων, που ενισχύουν την ικανότητα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, στα ακραία καιρικά φαινόμενα, στην ξηρασία, στις πλημμύρες και άλλες καταστροφές, και που βελτιώνουν σταδιακά την ποιότητα της γης και του εδάφους.
♦ Διατήρηση της γενετικής ποικιλίας των σπόρων, των καλλιεργούμενων φυτών, των εκτρεφόμενων και των οικόσιτων ζώων και των συγγενικών τους άγριων ειδών, μέσω της σωστής διαχείρισης, της χρήσης δια περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο, καθώς και προαγωγή της πρόσβασης στη δίκαιη και ισότιμη κατανομή των ωφελημάτων που προκύπτουν από τη χρήση των γενετικών πόρων και της συναφούς παραδοσιακής γνώσης, με βάση τα διεθνώς συμφωνηθέντα.
♦ Αύξηση των επενδύσεων, μέσω της ενισχυμένης διεθνούς συνεργασίας, στις υποδομές της υπαίθρου, στην αγροτική έρευνα και στις υπηρεσίες γεωργικών εφαρμογών, στην τεχνολογική ανάπτυξη και στις τράπεζες φυτικών και ζωικών γονιδίων, έτσι ώστε να ενισχυθεί η αγροτική παραγωγική ικανότητα στις αναπτυσσόμενες, και ιδίως στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες.
♦ Διόρθωση και αποτροπή εμπορικών περιορισμών και στρεβλώσεων στις παγκόσμιες γεωργικές αγορές, μέσω της παράλληλης εξάλειψης όλων των μορφών εξαγωγικών γεωργικών επιδοτήσεων και όλων των εξαγωγικών μέτρων με ισοδύναμο αποτέλεσμα, σύμφωνα με την εντολή του Αναπτυξιακού Γύρου της Ντόχα.
♦ Υιοθέτηση μέτρων που διασφαλίζουν την εύρυθμη λειτουργία των αγορών των βασικών προϊόντων διατροφής και των παραγώγων τους και διευκολύνουν την έγκαιρη πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικές με τις αγορές, συμπεριλαμβανομένων των πληροφοριών που σχετίζονται με τα αποθέματα τροφίμων, προκειμένου να διευκολυνθεί ο περιορισμός της ακραίας αστάθειας των τιμών.
