Το γανόδερμα είναι μία κατηγορία άγριων μανιταριών με κοινά χαρακτηριστικά και σημαντικές ευεργετικές ιδιότητες.
Συγκεκριμένα, πρόκειται για ένα σκληρό, ξυλώδες είδος μανιταριού που ευδοκιμεί κυρίως σε εύκρατες περιοχές και αναπτύσσεται συνήθως πάνω σε νεκρούς κορμούς και θαμμένες ρίζες πλατύφυλλων φυλλοβόλων και σπανιότερα κωνοφόρων δέντρων.
Μερικά από τα πιο γνωστά υποείδη γανοδέρματος παγκοσμίως είναι το Ganoderma Lucidum, το Ganoderma Applanatum, το Ganoderma Weberianum-Resinaceum, το Ganoderma Mexicanum-Resinaceum, το Ganoderma Parvulum κ.α..
Το είδος ωστόσο, για το οποίο γνωρίζουμε περισσότερα είναι το Ganoderma Lucidum, το οποίο χρησιμοποιείται για περισσότερο από 2.000 χρόνια κυρίως στην Κίνα και στην Ιαπωνία για την πρόληψη και θεραπεία πληθώρας παθήσεων (μυκοθεραπεία).
Το Ganoderma Lucidum, γνωστό και ως Reishi ή Lingzhi και στα ελληνικά ως Γανόδερμα το Γυαλιστερό ή Γανόδερμα το Λαμπερό, παρόλο που δεν είναι βότανο, έχει συμπεριληφθεί μεταξύ των λεγόμενων “προσαρμογόνων βοτάνων”, μία σπάνια κατηγορία ειδών, η κατανάλωση των οποίων πιστεύεται πως συμβάλει στην σταθεροποίηση των φυσιολογικών διαδικασιών και τη διατήρηση της ομοιόστασης του οργανισμού.
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων δεν αποδέχεται τη θεωρία ύπαρξης ειδών με αντίστοιχες ιδιότητες και ως εκ τούτου ο όρος “προσαρμογόνο” δε μπορεί να χρησιμοποιηθεί για εμπορία εντός της Ε.Ε..
Ιδιότητες και οφέλη
Η υψηλές συγκεντρώσεις του γανοδέρματος σε τριτερπένια όπως είναι το γανοντερικό οξύ, το λουσιντεμικό οξύ και το μεθυλογανοντερικό οξύ, έχουν σχετιστεί με τη θεραπεία της χρόνιας βρογχίτιδας και του άσθματος, ενώ η υψηλή περιεκτικότητά του σε υδατοδιαλυτούς πολυσακχαρίτες όπως είναι οι β-γλυκάνες, παρέχει ανοσολογική ενίσχυση, η οποία με τη σειρά της φαίνεται πως συνδέεται και με την αποδεδειγμένη, in vitro και in vivo, αντικαρκινική δράση του γανοδέρματος.
Οι β-γλυκάνες είναι επίσης γνωστό πως προάγουν την έκκριση ινσουλίνης, μειώνοντας τις τιμές γλυκόζης μετά από κάθε γεύμα, κάτι που έχει εξάλλου διαπιστωθεί και σε έρευνες για το γανόδερμα.
Επιπλέον, τα συγγενικά των τριτερπενοειδών γανοδερικά οξέα που περιέχονται στο γανόδερμα, λειτουργούν ως αντιπηκτικά του αίματος, συμβάλλοντας στη μείωση της αρτηριακής πίεσης και κατ’ επέκταση στη βελτίωση της καρδιαγγειακής υγείας.
Το γανόδερμα είναι επίσης γνωστό για την ηπατοπροστατευτική του δράση. Μάλιστα, σε κλινικές μελέτες που έγιναν, η χορήγηση εκχυλίσματος γανοδέρματος για διάστημα έξι μηνών οδήγησε σε ομαλοποίηση των τιμών των ηπατικών ενζύμων SGPT και SGOT στο 33% των περιπτώσεων.
Σε άλλη έρευνα διάρκειας 12 εβδομάδων σε άντρες άνω των 49 ετών με συμπτώματα υπερπλασίας του προστάτη, η χορήγηση 6mg εκχυλίσματος reishi μία φορά την ημέρα, επέφερε αξιοσημείωτη βελτίωση που αποτυπώθηκε και στα αποτελέσματα των τεστ IPSS (Διεθνής Βαθμολογία των Συμπτωμάτων του Προστάτη).
Το γανόδερμα φαίνεται πως συμβάλει και στη μείωση του αισθήματος μακροχρόνιας κόπωσης, ίσως λόγω της ιδιότητάς του να μειώνει τη διάρκεια της λανθάνουσας κατάστασης ύπνου και να αυξάνει εκείνη του non-REM ύπνου.
Μάλιστα, η συγκεκριμένη αυτή ιδιότητα φαίνεται να έχει εξίσου σημαντικά οφέλη σε περιπτώσεις ψυχιατρικών νόσων όπως η κατάθλιψη καθώς και νευρολογικών παθήσεων όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας.
Άλλες κλινικά επιβεβαιωμένες ιδιότητες του γανοδέρματος έχουν σχετιστεί με τη θεραπεία της σκληροδερμίας, της ψωρίασης και της σμηγματορροϊκής δερματίτιδας (έκζεμα), της επιπεφυκίτιδας και άλλων, κυρίως δερματικών αυτοάνοσων νοσημάτων και αλλεργιών.
Σύμφωνα με έρευνα που έγινε στο Χονγκ Κονγκ, το γανόδερμα συγκαταλέγεται μεταξύ των πιο δημοφιλών φυτικών σκευασμάτων σε προεγχειρητικούς ασθενείς.
Γανόδερμα και καρκίνος
Εργαστηριακές μελέτες (in vitro) έδειξαν πως το εκχύλισμα του μανιταριού ενδέχεται να διαθέτει σημαντικές αντικαρκινικές ιδιότητες, αναστέλλοντας την ανάπτυξη και μετάσταση κάποιων καρκινικών κυττάρων.
Τέλος, μελέτη που αφορούσε γυναίκες με καρκίνο του μαστού στο στάδιο ορμονοθεραπείας, έδειξε πως το γανόδερμα μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών.
Γανόδερμα και μακροζωία
Το γανόδερμα έχει σχετιστεί με τη μακροζωία κυρίως χάρη στο υπεροξείδιο της δισμουτάσης (superoxide dismutase ή SOD) που περιέχει, ένα ένζυμο γνωστό για την ισχυρή αντιοξειδωτική του δράση.
To υπεροξείδιο της δισμουτάσης είναι ένα σημαντικό δραστικό συστατικό που χαρίζει στο γανόδερμα την ιδιότητα να επιβραδύνει τη γήρανση των κυττάρων εφόσον το καταναλώνουμε συστηματικά και μακροχρόνια. Δεν είναι λοιπόν τυχαία η ονομασία “μανιτάρι της αθανασίας” που του έδωσαν οι Κινέζοι.
Τρόπος λήψης και δοσολογία
Το γανόδερμα δυστυχώς δε μπορεί να καταναλωθεί αυτούσιο λόγω της ξυλώδους υφής του. Ωστόσο, μπορεί να καταναλωθεί με άλλους τρόπους. Στο εμπόριο θα μπορούμε να το βρούμε αυτούσιο αποξηραμένο, αποξηραμένο σε μορφή σκόνης, σε κάψουλες κ.α. και μάλιστα σε σχετικά χαμηλή τιμή.
Ίσως ο πιο πρακτικός τρόπος κατανάλωσής του είναι με τη μορφή σκόνης, ως ζεστό ή κρύο ρόφημα (σαν καφές ή σαν κακάο) ή σαν οποιοδήποτε άλλο μανιτάρι σε σούπες, σάλτσες, ριζότο, ζυμαρικά κ.α.
Η συνιστώμενη δοσολογία για το γανόδερμα εξαρτάται από τη μορφή του. Σε μορφή σκόνης, η συνιστώμενη δόση του κυμαίνεται μεταξύ 2g και 5g ημερησίως, ποσότητα που ισοδυναμεί περίπου με μισή έως μία κουταλιά του γλυκού.
Παρενέργειες και αντενδείξεις
Το γανόδερμα μπορεί να γίνει τοξικό, αλλά μόνο σε ποσότητες που είναι μάλλον πρακτικά αδύνατο να καταναλωθεί. Η συστηματική κατανάλωσή του πάντως σε δοσολογίες μεγαλύτερες από τις προτεινόμενες – αν και σπάνια – ενδέχεται να προκαλέσει ήπια ζάλη, ξηροστομία, ήπιες στομαχικές διαταραχές, ρινορραγία, πόνο στα οστά ή ερεθισμό του δέρματος. Σε περίπτωση εμφάνισης τέτοιων συμπτωμάτων, συστήνεται η μείωση της δοσολογίας ή και η διακοπή του.
Η κατανάλωση του βοτάνου από άτομα που ακολουθούν οποιαδήποτε φαρμακευτική αγωγή (π.χ. ανοσοκατασταλτικά, αντιπηκτικά κ.α.), παιδιά, καθώς και γυναίκες που βρίσκονται στο στάδιο της εγκυμοσύνης ή της γαλουχίας, πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή και πάντα με τη σύμφωνη γνώμη γιατρού.
