Εικόνα: Το εμπροσθόφυλλο του βιβλίου
Το νέο βιβλίο της Μαρίας Αγγέλη με τίτλο: Ο ΠΑΤΕΡΑΣ
Και Υπότιτλο: «Κάθεται μόνος του δίπλα στο τζάκι,
Δεν πίνει, δεν καπνίζει, δε μιλάει…»
Η Μαρία Ν. Αγγέλη στο συνοπτικό αλλά περιεκτικό βιβλίο της θέλησε να αφηγηθεί την ιστορία του πατέρα της Νικολάου (Νίκου Αγγέλη), αλλά και της γενιάς του, μέσα από τις κτηνοτροφικές εργασίες και τον τόπο στον οποίο έζησε. «Την ιστορία ενός «άσημου» και «ανώνυμου» προσώπου, ενός τσοπάνη του 20ου αιώνα στο Ξηρόμερο της Αιτωλοακαρνανίας … Την ταπεινή ιστορία ζωής του Πατέρα μου, Νικολάου (Νίκου) Αγγέλη. Είναι η ζωή ενός «άσημου» αλλά σημαντικού(!) ανθρώπου που έζησε στο Ξηρόμερο και πάλεψε σκληρά για να στήσει την οικογένειά του και να μεγαλώσει τα παιδιά του…» […].
«Ακόμη και τώρα, που φέρνω στη θύμησή μου τη βιωτή του πατέρα, συγκινούμαι για την άπειρα σκληρή(!) δουλειά που ήταν αναγκασμένος να κάνει. Φυσικά ο πατέρας δεν αποτελούσε μοναδική περίπτωση. Υπήρχαν και άλλοι που βίωσαν παρόμοιες καταστάσεις. Αισθάνομαι την ανάγκη, να γράψω μερικές σελίδες για τη ζωή και τους τόπους μνήμης του πατέρα, σαν ταπεινό μνημόσυνο για κείνον και τους ανθρώπους που έζησαν όπως εκείνος», σημειώνει η ίδια στο Εισαγωγικό σημείωμα.
Η Μαρία Αγγέλη, καταγράφοντας τη ζωή του πατέρα της, παρουσιάζει τη δύσκολη ζωή των τσοπάνηδων της ευρύτερης περιοχής του Ξηρομέρου μέχρι τις τελευταίες δεκαετίες του περασμένου αιώνα. Αξιοποιεί τη συνέντευξη του Νίκου Αγγέλη στην εγγονή του Μαρίνα, λίγα χρόνια πριν την οριστική «αναχώρησή» του. Η προφορική ιστορία μας δίνει σημαντικές πληροφορίες οι οποίες δεν καταγράφονται σε άλλες πηγές. Η ίδια περιηγείται στους τόπους που έζησε ο πατέρας της και ανακαλεί στη μνήμη της βιώματα και περιστατικά από την τσοπάνικη ζωή του. Σε μια ενότητα με τίτλο: «Ψίχουλα ιστορίας» καταγράφει τα εργαλεία και σύνεργα του τσοπάνη πατέρα τα οποία, με τη σειρά τους, αφηγούνται την ιστορία της παραδοσιακής κτηνοτροφίας… (Στο προηγούμενο βιβλίο της με τίτλο «Κτηνοτροφικά του Ξηρομέρου» (2022), καταγράφει διεξοδικά όλα τα στάδια της παραδοσιακής κτηνοτροφίας).
«Για να εκτιμήσει κάποιος την αξία αυτών των αντικειμένων πρέπει να έχει βιώσει ή να νιώσει τη λιτή(!) και δύσκολη ζωή του τσοπάνη… Aυτά τα αντικείμενα αποτελούν σπαράγματα μικρο - ϊστορίας. Της ιστορίας με μικρό γιώτα (ι) των απλών και ταπεινών ανθρώπων», γράφει επίσης στην εισαγωγή της. Η Μ. Αγγέλη φαίνεται ότι τα εκτιμάει πολύ αυτά «τα ψίχουλα ιστορίας» και τα αντιμετωπίζει με σεβασμό, σαν τα ιερά «τριμοψίχια», όπως έλεγε η γιαγιά της τα ψίχουλα του ψωμιού!
Στο βιβλίο αυτό δημοσιεύει αρκετές φωτογραφίες από τόπους του Ξηρομέρου, μνημονικούς τόπους της παραδοσιακής κτηνοτροφίας, από εργασίες και χρηστικά αντικείμενα των κτηνοτρόφων. Στο τέλος παραθέτει ξηρομερίτικα μοιρολόγια για τον πατέρα όπως: « Στρώστε χεράμια κόκκινα και αργυρινά σεντόνια/για νάρθει ο στύλος του σπιτιού, για να ξαπλώσει πάνω/στρώστε τα στρώματα διπλά, διπλά τα μαξιλάρια…».
Η Μ. Αγγέλη σημειώνει: «Οι φωτογραφίες που παραθέτω αποτυπώνουν την τοπιογραφία του Ξηρομέρου, ρυμοτομημένης από τα ανασαλέματα της μνήμης και τις εργασίες του πατέρα… Έπειτα τον αποχαιρετώ, κατά τα έθιμα του Ξηρομέρου, με μοιρολόγια που του ταιριάζουν».
Μέσα από όλα αυτά σκιαγραφείται ένας άνθρωπος πολύ εργατικός, σοβαρός, τίμιος, ακέραιος, μια προσωπογραφία ενός Ξηρομερίτη τσοπάνη που πάλεψε σκληρά για να στηρίξει την οικογένειά του και να χαρίσει ένα καλύτερο μέλλον στα παιδιά του…
Στο Επίμετρο η συγγραφέας παραθέτει κάποιες ιδιαίτερες διατροφικές συνήθειες του Ξηρομέρου. Γράφει χαρακτηριστικά: «Η μνήμη μου μοσχοβολάει από τους μεζέδες που παρασκεύαζε αριστοτεχνικά(!) ο πατέρας. Η μυρωδιά και μόνο αυτών των μεζέδων, όπως τα κοκορέτσια, τα φρυγαδέλια, τα σπληνάντερα κ.ά. ανακαλεί στη μνήμη μου σήμερα βιώματα και γεύσεις από το πατρικό μου σπίτι και από τα επιδέξια χέρια του πατέρα».
