Σε μια εποχή που η πληροφορία μέσω του Ιντερνετ και της εξάπλωσης των Η/Υ, Tablet και SmartPhone κινείται με μεγάλη ταχύτητα σε μεγάλες αριθμητικά ομάδες ατόμων το AgrinioBestOf.gr προσπαθεί να πληροφορηθεί για την επίπτωση όλης αυτής της νέας τεχνολογίας στην διακίνηση και αποδοχή του έντυπου τύπου. Για τον λόγο αυτό η Χρύσα Σπαή συναντήθηκε και μίλησε για το θέμα αυτό με τον κο Παντελή Φλωρόπουλο που τυγχάνει να είναι ο μέχρι πρότινος εκδότης της "Αναγγελίας" και ιδιοκτήτης του ειδησεογραφικού site Agriniovoice.gr, την συνέχεια των οποίων ανέλαβε η διάδοχη γενιά, ο Κωνσταντίνος Φλωρόπουλος.

Πόσα χρόνια εκδίδεται η εφημερίδα «Αναγγελία»;

Δεκαοοχτώ χρόνια, από το 2.000. Στην πραγματικότητα όμως αποτελεί οργανική συνέχεια του “αραμπά” της δεκαετίας του '90, για την ακρίβεια από το 1991. Ο οποίος, με την σειρά του, ήταν τέκνο των ραδιοφωνικών εκπομπών μου, αρχές του 1990.

Πόσο επηρέασε η οικονομική κρίση και η νέα τεχνολογία την πορεία της εφημερίδας σας;

Η Οικονομική κρίση και η νέα τεχνολογία είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Συναντήθηκαν όμως και τα δύο με άλλα στην επίθεση, ας πούμε, κατά του Τύπου, τα τελευταία χρόνια. Και τα δύο επηρέασαν δραματικά τις εφημερίδες, φυσικά και την εφημερίδα μου. Αλλά, κατά την γνώμη μου, η επιρροή αυτή, δεν ήταν μονομερώς αρνητική. Παρά την οδύνη και τον πόνο για τις αρνητικές επιδράσεις, δεν παραλείπω να έχω κατά νου και την ωφέλεια από τις θετικές. Αν αυτό σας εκπλήσσει, να εξηγήσω ότι η κρίση του Τύπου άρχισε πολύ πριν αρχίσει η οικονομική κρίση, αλλά και πολύ νωρίτερα από τότε που η νέα τεχνολογία άρχισε να διεκδικεί την θέση της στον χώρο και την Ιστορία. Όσο και να επηρεάζονται ή να συμπλέκονται, δεν συνδέονται άμεσα. Διότι η κρίση του Τύπου είναι ζήτημα της Δημοκρατίας. Δεν είναι ζήτημα της οικονομικής κρίσης, ούτε της νέας τεχνολογίας.

Τι είναι αυτό που έκανε τους αναγνώστες των εφημερίδων να στραφούν στην ηλεκτρονική ενημέρωση;

Οι πολλοί νομίζουν και ισχυρίζονται ότι ευθύνεται η ταχύτητα με την οποία μεταδίδεται η είδηση από το ηλεκτρονικό Μέσο Ενημέρωσης σε σχέση με το έντυπο. Η δική μου γνώμη διαφέρει: Η εφημερίδα δεν ήταν ποτέ Μέσο Μετάδοσης Πληροφοριών. Ούτε χρειάζεται να γίνει. Από την εποχή του Γουτεμβέργιου (τον 15ο αιώνα) μέχρι και σήμερα, για πεντακόσια τόσα χρόνια, η εφημερίδα ήταν κυρίως Μέσο Μετάδοσης Ιδεών. Οι πληροφορίες και οι ειδήσεις ήταν μόνο ένα κομμάτι των εφημερίδων, ένα πάρεργο, ελλείψει άλλου Μέσου Επικοινωνίας. Η κρίση στον Έντυπο Τύπο άρχισε, όταν άρχισε η παρακμή των ιδεών και της διανόησης, όχι όταν εμφανίστηκε η ηλεκτρονική Ενημέρωση. Όταν εμφανίστηκε η τηλεόραση, και μετά το internet, βρήκαν ένα κοινό απογοητευμένο από τις εφημερίδες, έτοιμο δηλαδή ν' αλλάξει τις συνήθειές του. Κακώς δαιμονοποιείται η ηλεκτρονική Ενημέρωση για την φθίνουσα πορεία των εφημερίδων. Κακώς επίσης εξυμνείται σε σύγκριση με αυτές. Τα ηλεκτρονικά Μέσα Ενημέρωσης κάνουν άριστα το έργο της μετάδοσης ειδήσεων και πληροφοριών, αυτό είναι πολύτιμη πρόοδος για την ανθρωπότητα, δε μπορούν όμως, ούτε θα μπορέσουν ποτέ ν' αντικαταστήσουν την εφημερίδα (ή το περιοδικό ή το βιβλίο) στην - κατά κυριολεξία - μετάδοση των ιδεών. Κι αυτό, για έναν πολύ απλό λόγο: Η διατύπωση (άρα η μετάδοση) των ιδεών απαιτεί γραμματική και συντακτικό, μέγιστη εκπαίδευση και άσκηση γραφής από τον συντάκτη, άριστη γνώση της γλώσσας και των δυνατοτήτων υψηλής έκφρασης, πολλώ δε μάλλον, εκλαΐκευσης υψηλών πολιτικών ή ακόμα και φιλοσοφικών εννοιών, αρετές που - είναι γνωστό - δεν εκτιμά καθόλου το ηλεκτρονικό Μέσο Ενημέρωσης, δεν εκτιμά τις σημαντικές αυτές αρετές, γιατί λατρεύει την ταχύτητα, είναι απλό.

Πως εσείς σαν εκδότης επιβιώσατε μέχρι σήμερα;

Αρνήθηκα πεισματικά να συνδεθώ με διαύλους που εξασφάλιζαν πόρους. Ακόμα και τις υποχρεωτικές δημοσιεύσεις του Δημοσίου, τις αξιοποίησα μόνο για έξι από τα 27 συνολικά χρόνια της εφημερίδας. Αλλά και τότε που είχα αυτόν τον πόρο, δεν ξεπέρασε ποτέ το 12% του τζίρου της εφημερίδας μου, σε αντίθεση με την πλειοψηφία των εφημερίδων που κάλυπταν το 90% του τζίρου τους, αν όχι το 100%... Εγώ είχα βάλει από την αρχή ένα στόχο και - παρά τις απαξιώσεις που έχω υποστεί για την επιλογή μου αυτή - τον υπηρέτησα πιστά επί τριάντα περίπου χρόνια: Να στηρίξω την έκδοσή μου στην αναγνωστική απόλαυση του αναγνώστη. Εφάρμοσα την αμερικάνικη κυρίως συνταγή της δημοσιογραφίας, εκείνη που αναδείκνυε σε δημοσιογραφική αξία το “στόρι”, την ιστορία. Είναι η συνταγή που απαιτεί καλογραμμένο, απλό, λιτό, αλλά ελκυστικό κείμενο. Για την θεωρία μου, θα ήταν ιδανικό να στηρίζεται μία έκδοση μόνο σ' αυτό το στοιχείο, αλλά η τοπική κοινωνία που δεν έχει τέτοιες κυρίαρχες ιδέες ή πρωτεύουσες αξίες, δεν πείθεται εύκολα, ακόμα και αν της δώσεις αριστουργήματα. Εγώ έκαμα τότε μια δεύτερη επιλογή: Να καλύψω το “κενό αέρος” με διαφημιστικές καταχωρήσεις τοπικών επιχειρήσεων. Αυτό κράτησε μέχρι τα μνημόνια. Η εξαφάνιση έκτοτε του μικρομεσαίου επιχειρηματία, το κλείσιμο των καταστημάτων και των Γραφείων Παροχής Υπηρεσιών, δημιουργούν νέα δεδομένα στον Τοπικό Τύπο. Πλέον, ο μόνος πόρος γαι την τοπική εφημερίδα είναι αυτό που ονειρευόμουν πάντα: Ο οβολός του αναγνώστη. Μόνο που - ποσοτικά - είναι λίγος. Δεν αρκεί για να δώσει “αέρα” στην εφημερίδα.

Πιστεύετε ότι μετά από 10 χρόνια ο έντυπος τύπος θα χάσει και άλλο έδαφος;

Στα επόμενα δέκα χρόνια δεν θα υπάρχει καν έντυπος Τύπος. Όποιες εφημερίδες θα βγαίνουν τότε (λίγες, εδώ που τα λέμε) και όποια περιοδικά, θα είναι “φυλλάδες” αλλότριων επιχειρήσεων. Ιδιοκτήτες των Μέσων Ενημέρωσης γίνονται πλέον οι ιδιοκτήτες των ποδοσφαιρικών ομάδων. Αυτό από μόνο του τα λέει όλα! Στην θέση των εφημερίδων που παλιότερα υποστήριζαν η κάθε μία το δικό της πολιτικό κόμμα, ήρθαν ήδη οι εφημερίδες που θα υποστηρίζουν την δική τους ποδοσφαιρική ομάδα. Ακόμα και ο Παναιτωλικός έβγαλε το δικό του περιοδικό.

Σαν εκδότης τοπικής εφημερίδας μιλήστε μας λίγο για την πορεία του Αθηναϊκου τύπου την εποχή που διανύουμε;

Ο Αθηναϊκός Τύπος υπήρξε πολέμιος του Τοπικού Τύπου, τον κρατούσε πάντα σε καθεστώς περιφρόνησης, επειδή του στερούσε αναγνώστες. Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν πρόβαλε ποτέ κανένα αίτημα του Τοπικού Τύπου, όσο σοβαρό και αν ήταν. Ο Τοπικός Τύπος δεν έχει καμία σχέση με τον Αθηναϊκό και κακώς “τσουβαλιάζεται” μαζί με αυτόν. Η άγνοια όμως του κόσμου είναι μεγάλη. Για να εστιάσω όμως στην ερώτηση, θ' αναφέρω μια προφητική κουβέντα που είχα το 1993 με τον αείμνηστο Νίκο Χρυσαφόπουλο, ένα από τα μεγαλύτερα ταλέντα της Ελληνικής Δημοσιογραφίας, που - μεταξύ των άλλων - διετέλεσε διευθυντής του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων, “έφυγε” μόλις στα 35 του. Είχε λατρέψει τον “αραμπά” μου και μου είχε πει (το 1993 ακόμα) ότι: “Η αναγέννηση του Ελληνικού Τύπου θα έρθει μόνο από την επαρχία. Αν ο Αθηναϊκός Τύπος κάνει τώρα οποιαδήποτε διορθωτική κίνηση, θα καταρρεύσει. Άρα δεν την κάνει. Μπορεί μόνο να πεθάνει. Κινείται μέσα σε μια σωλήνα και δε μπορεί να κάνει πίσω, μπορεί να πάει μόνο μπροστά, κι όπου τον βγάλει. Είναι καταδικασμένος σε θάνατο”.

Αν υπήρχαν συνεργασίες και συνεταιρισμοί εκδοτών θα είχαμε καλύτερο αποτέλεσμα στην οικονομική κρίση;

Όχι. Δεν είναι ποσοτικό το θέμα, ούτε αριθμητικό, δεν είναι καν οικονομικό. Το έκαμαν αυτό στην Ολλανδία, όταν συνασπίστηκαν πολλές τοπικές εφημερίδες, πήγαν καλά, δεν απέφυγαν όμως την κρίση του Τύπου. Άρα δεν είναι αυτή η λύση. Εγώ αρθρογραφώ από το 2006 ακόμα και μιλάω κατά καιρούς για ίδρυση Ανωνύμων Εταιρειών Λαϊκής Βάσης, μέτοχοι των οποίων θα είναι οι ίδιοι οι αναγνώστες, με αξία μετοχής μια ετήσια συνδρομή. Φτάνει για να συγκεντρωθεί το ιδρυτικό κεφάλαιο μιας δυναμικής και τόσο πολύτιμης για την κοινωνία επιχείρησης. Αυτές οι Εταιρείες θα μπορούσαν να γίνουν ιδιοκτήτες των Τοπικών Μέσων Ενημέρωσης για να εξουδετερωθεί η διαπλοκή, ν' αντιμετωπιστεί και ο χάρος που πλησιάζει. Με απλά λόγια, η μόνη λύση που βλέπω εγώ, είναι μία: Να γίνει ιδιοκτήτης του Μέσου Ενημέρωσης ο ίδιος ο αναγνώστης. Για ν' αποχτήσει πάλι κύρος και αξιοπιστία η δημοσιογραφία. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Περιττό να τονίσω ότι μια “αναγνωστική συλλογικότητα” στην ιδιοκτησία της τοπικής εφημερίδας θα δημιουργούσε - και μάλιστα χωρίς κεφάλαιο επενδυτή - μία επιχειρηματική μονάδα με δεκάδες θέσεις διαρκούς εργασίας, όχι μόνο δημοσιογράφων, αλλά και τεχνικών. Είναι σα να λέμε ότι μπορούμε να φτιάξουμε ένα εργοστάσιο και δεν το φτιάχνουμε. Είναι σα να λέμε ότι μπορούμε να λύσουμε το πρόβλημα της Ενημέρωσης των Δημοτών και δεν το λύνουμε. Περιμένουμε να μας το λύσει ο Μέγας Αλέξανδρος που θ' αναστηθεί ή Κωνσταντίνος Παλαιολόγος ή ο Παΐσιος...

Γιατί την ενημερωσή μας πρέπει να την αναζητούμε στην εφημερίδα;

Είναι λάθος ν' αναζητούμε την ενημέρωσή μας σε μία εφημερίδα. Πρέπει να το κάνουμε σε πολλές. Για να διασταυρώνουμε αυτά που διαβάζουμε. Η ενημέρωση του πολίτη δεν είναι προϊόν μετάδοσης μιας πληροφορίας ή μιας είδησης που κάνει ο δημοσιογράφος, αλλά προϊόν μιας χημικής ένωσης που κάνει στο μυαλό του ο ίδιος ο αναγνώστης. Μια “χημική ένωση” που χρειάζεται πολλά και διαφόρων πηγών στοιχεία, άρα πολλές εφημερίδες. Αυτό λέγεται πλουραλισμός, άρα Δημοκρατία. Κανείς δεν είναι κάτοχος της αλήθειας για να τη μεταδώσει. Δεν υπάρχει ούτε αντικειμενική, ούτε υποκειμενική αλήθεια για να υπηρετήσει ο δημοσιογράφος τη μία ή την άλλη. Υπάρχει μόνο η μία ή η άλλη υποδοχή ενός ερεθίσμαστος από τον αναγνώστη. Επομένως ο δημοσιογράφος δεν μεταδίδει την αλήθεια, ούτε όμως το ψέμα. Μεταδίδει απλά ένα ερέθισμα που ενεργοποιεί τον εσωτερικό πλούτο ή την εσωτερική πενία του αναγνώστη. Αυτό έχει ορισμένους κανόνες. Τους οποίους δεν γνωρίζει ο διαχειριστής του site ή ο μπλόγκερ, ούτε καν ο τύπος που αυτοπροσδιορίζεται ως δημοσιογράφος πίσω από έναν υπολογιστή στην κρεβατοκάμαρά του. Η γνώση αυτή ανήκε κάποτε στους δημοσιογράφους των εντύπων Μέσων Ενημέρωσης, αλλά δεν έγινε ποτέ κτήμα των ηλεκτρονικών Μέσων Ενημέρωσης. Αυτό είναι το πρόβλημα με τα sites: Πλην εξαιρέσεων, δεν παράγουν τίποτε το πρωτογενές, περιορίζονται στο copy paste κι αυτό στις μέρες μας ονομάζεται... δημοσιογραφία!

Τι περικοπές κάνατε για να κρατήσετε την εφημερίδα σας ενεργή;

Περικοπές σε προσωπικό, σε σελίδες και σε τιράζ. Η κρίση όμως έφερε και μιαν απομείωση κόστους. Αυτό ήταν κυρίως που επέτρεψε να παραμείνουν ζωντανές οι ισορροπημένες εφημερίδες.

Ενας νέος που ξεκίνησε να ενημερώνεται από το Ιντερνετ γιατί να στραφεί και στην εφημερίδα;

Ρωτάτε “γιατί”; Μα, επειδή θ' ανακαλύψει έκπληκτος όλα όσα περιγράφω, και άλλα ακόμη, που δεν τα είχε σκεφτεί ως τώρα, δεν τα υποψιαζόταν καν. Απ' τα πολλά όμως που μπορεί να γοητευτεί και ν' απολαύσει, θα διάλεγα ένα: Η διάσωση της Ελληνικής γλώσσας μπορεί να γίνει μόνο στον έντυπο λόγο, δε μπορεί να γίνει στον ηλεκτρονικό. Και δε χρειάζεται να εξηγήσω γιατί. Όποιος ενδιαφέρεται για την Ελληνική γλώσσα, δεν έχει παρά να κάνει αντίσταση στην φθορά και την παρακμή της αγοράζοντας εφημερίδα. Αν δεν ενδιαφέρεται για την Ελληνική γλώσσα, είναι, κατά τη γνώμη μου, “χαμένη υπόθεση” ήδη, οπότε δεν χρειάζεται να το συζητάμε. Η εφημερίδα είναι το νέο “κρυφό σχολειό” του Ελληνισμού.

Τελικά η εφημερίδα εξακολουθεί να είναι έγκυρη ενημέρωση, διαχρονική και απευθύνεται σε ολες τις ηλικίες ;

Όχι. Η εφημερίδα δεν εξακολουθεί να είναι έγκυρη ενημέρωση. Τα τελευταία σαράντα χρόνια μπορεί και να μην ήταν ποτέ. Η εφημερίδα, απλά, πρέπει κάποτε να βρει την ολοκληρωμένη ταυτότητά της και να χωρίσει τα τσανάκια της από την τηλεόραση και το internet. Είναι ηλίθιο να σελιδοποιούνται οι εφημερίδες με όρους εικόνας, μιμούμενες όπως οι πίθηκοι την τηλεόραση και το internet. Η εφημερίδα είναι ΛΟΓΟΣ. Δεν είναι εικόνα. Κι αυτή είναι η αγεφύρωτη διαφορά της Έντυπης με την Ηλεκτρονική Ενημέρωση. Οι γραφίστες κατέστρεψαν τις εφημερίδες, αυτοί έκαμαν ζημιά μεγαλύτερη απ' όση έκαμαν όλοι μαζί οι άλλοι εχθροί του Έντυπου Τύπου. Ο αγώνας που γίνεται σήμερα από τους λίγους πια εφημεριδάδες που απόμειναν, παγκοσμίως, έγκειται στην αναζήτηση αυτής της ταυτότητας, η οποία περνάει μέσ' από την δημιουργία ενός αντιδότου. Αλλά είναι αδύνατο να το πετύχουν μόνοι τους. Δεν απαιτείται η στήριξη της Πολιτείας (αυτή η στήριξη προκάλεσε ιστορικά πολλά δεινά στον Τύπο) απαιτείται - και δη μονοδιάστατα - η στήριξη του ολιγάριθμου (άρα και ηρωικού) αναγνωστικού κοινού που έχει επιλέξει αυτές τις έντυπες μονάδες και τις κρατάει ακόμα όρθιες με τον οβολό του.

Ευχαριστούμε πολύ για τις εξαιρετικά χρήσιμες και ενδιαφέρουσες για όλους μας πληροφορίες που μας δώσατε !!!

Τμήμα Παραγωγής Ειδήσεων και Ενημέρωσης του AgrinioBestOf.gr