Η Καθαρά Δευτέρα με βάση την ορθοδοξία σηματοδοτεί την έναρξη της σαρακοστιανής νηστείας, ωστόσο στο τραπέζι υπάρχει συνήθως ένα γεύμα με πολλές επιλογές.
Το τραπέζι που στήνεται για τον εορτασμό της ημέρας συχνά είναι υπαίθριο (τα γνωστά Κούλουμα), έτσι ώστε να είναι και πιο εύκολη η επίβλεψη του χαρταετού που μικροί και μεγάλοι πετούν κάθε χρόνο.
Φυσικά, η Καθαρά Δευτέρα συνδέεται και με μια αποχή από το κρέας (ένεκα της έναρξης της Σαρακοστής), επομένως την τιμητική τους έχουν τα θαλασσινά, τα όσπρια και διάφορα άλλα νηστίσιμα εδέσματα.
Λαγάνα
Μολονότι πρόκειται για ένα απλό συνοδευτικό, η λαγάνα αποτελεί έναν από τους κυριότερους πρωταγωνιστές του τραπεζιού της Καθαράς Δευτέρας, ίσως γιατί κάνει μόνο μία φορά το χρόνο την εμφάνισή της. Η διαφορά με το κλασικό ψωμί είναι πως δε διαθέτει προζύμι και είναι επομένως πιο «πλακουτσωτή».
Ελιές και τουρσιά
Ένα πολύ καλό συνοδευτικό της λαγάνας, που συνήθως αποτελεί και προ-ορεκτικό, πριν κάνουν την εμφάνισή τους οι σαλάτες και τα λοιπά ορεκτικά, είναι οι ελιές, καθώς και τα διάφορα λαχανικά σε άλμη.
Αγγουράκι, καρότο, κουνουπίδι και λοιπά τουρσιά, συχνά συνοδεύονται από κάποιο βαρύ αλκοολούχο ποτό, όπως είναι το τσίπουρο.
Ταραμοσαλάτα
Η ταραμοσαλάτα είναι και η πλέον εμβληματική αλοιφή για το ψωμί και τα λοιπά συνοδευτικά της ημέρας, με τους συνδαιτημόνες να έχουν συνήθως να επιλέξουν ανάμεσα σε λευκό ή ροζ ταραμά (δηλαδή λευκά ή ροζ αβγά ψαριού).
Λαχανικά
Τα λαχανικά δε λείπουν από το τραπέζι, είτε με τη μορφή της πιο υγιεινής σαλάτας, είτε στην πιο «αμαρτωλή» εκδοχή τους (τουτέστιν πατάτες ή κολοκυθάκια τηγανιτά). Βεβαίως και τα βραστά – ψητά λαχανικά δεν λείπουν από το τραπέζι, με την πατατοσαλάτα να αποτελεί δημοφιλή επιλογή.
Ντολμαδάκια
Τα ντολμαδάκια γιαλαντζί ή και σε κάποια πιο πλούσια παραλλαγή τους (γεμιστά με κουκουνάρι και σταφίδες, αγκινάρα, ή μύδια και πιπεριές) βρίσκονται σε κάθε τραπέζι Καθαράς Δευτέρας που σέβεται τον εαυτό του.
Όστρακα
Μύδια, στρείδια, γυαλιστερές και λοιπά όστρακα κοσμούν σχεδόν πάντα το γιορτινό τραπέζι και μπορούμε να τα απολαύσουμε είτε ωμά/ζωντανά – με λεμόνι, είτε σε διάφορες συνταγές (π.χ μύδια αχνιστά, ριζότο/κριθαρότο/μακαρονάδα με όστρακα κ.τ.λ.).
Θαλασσινά
Πέρα από τα όστρακα, την τιμητική τους έχουν και διάφορα άλλα θαλασσινά, όπως οι γαρίδες και τα καλαμαράκια, που μπορεί να τηγανιστούν, να ψηθούν στα κάρβουνα ή και να γίνουν προσθήκη σε διάφορα ζυμαρικά και ριζότα. Εξαιρούνται φυσικά τα ψάρια και όλα τα όντα που έχουν αίμα.
Εάν υπάρχει η οικονομική δυνατότητα, την Καθαρά Δευτέρα οι αστακομακαρονάδες και οι καραβίδες επίσης είναι πρώτης τάξεως επιλογές στις ψαροταβέρνες, ενώ το χταποδάκι είναι κι αυτό εξαιρετικά δημοφιλές, ψητό ή ξυδάτο.
Όσπρια
Φασόλια μαυρομάτικα σαλάτα, φασολάδα ή και γίγαντες στο φούρνο είναι μερικά από τα πιάτα που μπορούμε να προσθέσουμε στα Κούλουμα -αν και συνήθως τα όσπρια αντιπροσωπεύονται από άφθονη φάβα, συχνά με μπόλικο κρεμμυδάκι και κάππαρη από πάνω.
Χαλβάς
Σιμιγδαλένιος, σουσαμένιος ή σαπουνάκι, με κακάο, ξηρούς καρπούς, σοκολάτα ή και σκέτος, ο χαλβάς κάνει πάντα την εμφάνισή του στο καθαροδευτεριάτικο τραπέζι και αποτελεί ένα από τα αγαπημένα σαρακοστιανά εδέσματα των Ελλήνων.
