Η κοινή γεωργική πολιτική υποστηρίζει τους αγρότες στην ασφαλή και αποτελεσματική χρήση των θρεπτικών συστατικών.
Τα θρεπτικά συστατικά όπως το άζωτο, το κάλιο και ο φώσφορος είναι απαραίτητα για την παραγωγή των καλλιεργειών. Τα θρεπτικά συστατικά μπορούν να εφαρμοστούν μέσω λιπασμάτων, καθώς και οργανικών ουσιών, όπως η ζωική κοπριά.
Ωστόσο, όταν χρησιμοποιούνται υπερβολικά, τα θρεπτικά συστατικά μπορούν να αποτελέσουν σημαντική πηγή ρύπανσης του αέρα, του εδάφους και των υδάτων και μπορούν επίσης να έχουν αρνητικές επιπτώσεις τόσο στη βιοποικιλότητα όσο και στο κλίμα.
Ως μέρος της στρατηγικής Farm to Fork –ένας από τους κεντρικούς πυλώνες της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας– η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στοχεύει να δει μείωση των απωλειών θρεπτικών συστατικών τουλάχιστον κατά 50% έως το 2030, διασφαλίζοντας παράλληλα μη υποβάθμιση της γονιμότητας του εδάφους. Αυτό αναμένεται να οδηγήσει σε μείωση της χρήσης λιπασμάτων κατά τουλάχιστον 20%.
Η κοινή γεωργική πολιτική (ΚΓΠ) είναι το βασικό εργαλείο για την υποστήριξη της βιώσιμης χρήσης λιπασμάτων στη γεωργία, διασφαλίζοντας ότι οι αγρότες μπορούν να διατηρήσουν την παραγωγικότητα μειώνοντας ταυτόχρονα τις βλαβερές συνέπειες της ρύπανσης.
Τρέχουσες δράσεις ΚΓΠ
Η ΚΓΠ προωθεί βιώσιμα γεωργικά συστήματα στην ΕΕ, δίνοντας τη δυνατότητα στους αγρότες να:
- παρέχουν ασφαλή, υγιεινά και βιώσιμα παραγόμενα τρόφιμα για την κοινωνία·
- αποκτούν σταθερό και δίκαιο εισόδημα, λαμβάνοντας υπόψη το πλήρες φάσμα των δημόσιων αγαθών που παρέχουν·
- την προστασία των φυσικών πόρων, την ενίσχυση της βιοποικιλότητας και τη συμβολή στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Μέσω ορισμένων κανόνων και μέτρων, η ΚΓΠ υποστηρίζει τους αγρότες στη βιώσιμη χρήση των θρεπτικών συστατικών.
Πολλαπλή συμμόρφωση
Σύμφωνα με τους κανόνες πολλαπλής συμμόρφωσης , όλοι οι δικαιούχοι της ΚΓΠ συνδέονται οι πληρωμές τους με ένα σύνολο νομοθετικών απαιτήσεων διαχείρισης (SMR) και καλών γεωργικών και περιβαλλοντικών συνθηκών (GAEC). Οι κανόνες πολλαπλής συμμόρφωσης σχετικά με τα θρεπτικά συστατικά περιλαμβάνουν:
- η σύνδεση των πληρωμών με την οδηγία για τα νιτρικά άλατα (SMR 1).
- Οι GAEC έχουν σχεδιαστεί για την προστασία του νερού και του εδάφους, που περιλαμβάνουν την υπεύθυνη χρήση θρεπτικών ουσιών.
Αγροτική ανάπτυξη
Η αειφόρος χρήση των θρεπτικών ουσιών μπορεί να υποστηριχθεί μέσω της αγροτικής ανάπτυξης, του λεγόμενου «δεύτερου πυλώνα» της ΚΓΠ. Στα προγράμματά τους για την αγροτική ανάπτυξη, οι χώρες της ΕΕ μπορούν να συμπεριλάβουν μια σειρά επωφελών μέτρων.
- Μπορούν να χρησιμοποιηθούν μέτρα για την υποστήριξη της μεταφοράς γνώσης και πληροφοριών, οι συμβουλευτικές υπηρεσίες και η συνεργασία για την ανάπτυξη και τη διάδοση γνώσεων σχετικά με την ασφαλή και αποτελεσματική εφαρμογή θρεπτικών συστατικών.
- Τα μέτρα για τη στήριξη της βιολογικής γεωργίας ενθαρρύνουν τη μείωση της χρήσης ανόργανων λιπασμάτων.
Νέα ΚΑΠ: 2023-27
Η νέα ΚΓΠ, που θα ξεκινήσει το 2023, θα φέρει τη γεωργία πιο κοντά στους στόχους της στρατηγικής Farm to Fork όσον αφορά τη μείωση της ρύπανσης από θρεπτικά συστατικά.
Ειδικοί στόχοι της ΚΓΠ
Η αειφόρος διαχείριση των θρεπτικών συστατικών είναι σημαντική για ορισμένους από τους ειδικούς στόχους της νέας ΚΓΠ , ιδίως αυτούς που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, τους φυσικούς πόρους και τη βιοποικιλότητα.
Στρατηγικά σχέδια της ΚΓΠ
Στα στρατηγικά τους σχέδια για την ΚΓΠ , οι χώρες της ΕΕ θα έχουν την ευελιξία να προσαρμόζουν στρατηγικές και παρεμβάσεις που μπορούν να βελτιώσουν τη διαχείριση των θρεπτικών συστατικών σε εθνικό επίπεδο, σύμφωνα με τους στόχους της ΕΕ.
Νέα πράσινη αρχιτεκτονική
Η νέα ΚΓΠ θα περιλαμβάνει ενισχυμένους κανόνες και βελτιωμένες ευκαιρίες για την υποστήριξη της αποτελεσματικής χρήσης των θρεπτικών συστατικών. Για παράδειγμα, οι ενισχυμένες προϋποθέσεις της νέας ΚΓΠ θα αποτελέσουν μια ισχυρότερη βάση των υποχρεωτικών απαιτήσεων που σχετίζονται με την ορθή χρήση των θρεπτικών συστατικών. Επιπλέον, σημαντικό μέρος του προϋπολογισμού της ΚΓΠ θα διατεθεί σε οικολογικά συστήματα, τα οποία μπορούν να υποστηρίξουν εθελοντικές πρακτικές από αγρότες – πιο φιλόδοξες από τη νομική βάση – που συμβάλλουν στη βιώσιμη χρήση των θρεπτικών ουσιών.
Η Επιτροπή δημοσίευσε έναν ενδεικτικό κατάλογο οικολογικών συστημάτων τον Ιανουάριο του 2021. Στο πλαίσιο της παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις, οι χώρες της ΕΕ θα διαθέσουν ένα Εργαλείο βιωσιμότητας γεωργικών προϊόντων για θρεπτικά συστατικά (FaST) το αργότερο από το 2024. Αυτό είναι ένα ψηφιακό εργαλείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε smartphone, tablet και υπολογιστές.
Το FaST θα συνδυάζει δεδομένα και μη αυτόματες πληροφορίες από τους αγρότες για να παρέχει εξατομικευμένες συστάσεις για τη λίπανση των καλλιεργειών μέσω ενός σχεδίου διαχείρισης θρεπτικών συστατικών. Επιπλέον, η στήριξη για την αγροτική ανάπτυξη θα συνεχίσει να χρηματοδοτεί πληρωμές διαχείρισης γης, επενδύσεις, οικοδόμηση γνώσεων, καινοτομία και συνεργασία σχετικά με τη διαχείριση θρεπτικών ουσιών.
Γνώση, έρευνα και καινοτομία
Η Επιτροπή υποστηρίζει την έρευνα και την καινοτομία στη γεωργία και τη δασοκομία, με τομείς εστίασης που περιλαμβάνουν τη βιώσιμη πρωτογενή παραγωγή και το νερό, τα θρεπτικά συστατικά και τα απόβλητα .
Το σύστημα συμβουλευτικών εκμεταλλεύσεων μοιράζεται τη γνώση για τις νέες εξελίξεις και συμβουλεύει τους αγρότες σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές για την εφαρμογή των θρεπτικών συστατικών.
