Γράφει ο Παντολέων Φλωρόπουλος
Το Σαββατόβραδο της 14ης Μαΐου ήταν ξεχωριστό. Κι επειδή τα Σαββατόβραδα δεν γίνονται από μόνα τους ξεχωριστά, ψάξτε τον Πάνο Καλτσά που το έκαμε: Έκθεση φωτογραφίας με θέμα: “Αιθιοπία: Ένας άγνωστος χριστιανικός πολιτισμός”.
Η αλήθεια είναι απλή: Πας σε μια έκθεση φωτογραφίας, επειδή γνωρίζεις τον δημιουργό από τις αναζητήσεις του, από τα στιγμιότυπα του μικρού ή του μεγάλου παρελθόντος που κράτησες στη μνήμη σου για να μην ξεχνάς την ευγενή παρουσία του στον κόσμο αυτό, θέλεις να διατηρείς την εικόνα και την οντοσύνη του ζωντανή στα υψίπεδα που λέγονται Φιλία, Εκτίμηση, Σεβασμός, εν τέλει δε, Αγάπη.
Έτσι πας. Γιατί δεν ξέρεις εκ των προτέρων την κατάκτησή του στον δικό του πόλεμο, στην δική του διαδρομή. Κι έμεινα άφωνος όταν – ανεβαίνοντας τη σκάλα του φουαγιέ – βρέθηκα μπροστά στον πρώτο πίνακα, γιατί πίνακας ζωγραφικής ήταν αυτή η φωτογραφία! Ήταν η απόκοσμη εκείνη εικόνα που με γράπωσε απ’ το σβέρκο και με καθήλωσε μπροστά σε μια σκηνή από το καθαρτήριο!
Έδεσα τις σκέψεις μου αργότερα, όταν άκουγα στην αίθουσα τον μέγα Βασίλη Αρτίκο να εξηγεί ότι ο Πάνος Καλτσάς “ακούει” το θέμα στην σιωπή του, “βλέπει” το θέμα του προτού σηκώσει τον φακό, προτού κάνει το κλικ. Από τα λόγια του Αρτίκου που εξηγούσε το δεκαπενθήμερο ταξίδι του με τον Πάνο στην Αιθιοπία (ελάχιστος χρόνος για να βγει τέτοια υπέροχη φωτογραφική δουλειά) κατάλαβα την διαφορά από φωτογράφο σε φωτογράφο και πώς, υπό ποιες προϋποθέσεις, γίνεται η φωτογραφία Τέχνη ή παραμένει μια γραφική και αδιάφορη για τους άλλους αποτύπωση “τουριστικού” περιεχομένου.
Τι βλέπει κάποιος σε μια φωτογραφία; Το θέμα της φωτογραφίας ή τη ματιά του φωτογράφου; Αν κυριαρχεί το δεύτερο, ανοίγει άλλος δρόμος στη σκέψη και την αίσθηση. Ο δρόμος που άνοιξε σε μένα κοιτάζοντας τις θαυμαστές φωτογραφίες του Πάνου Καλτσά φτάνει μέχρι την κοινωνιολογία του Bottomore που μελέτησε τις πρωτόγονες κοινωνίες κι εξήγησε την γέννηση και την εξέλιξη της εξουσίας. Ναι, με τις φωτογραφίες αυτής της έκθεσης που δείχνει μια χριστιανική κοινότητα στην Αιθιοπία, ο κοινωνιολόγος μπορεί να γράψει ένα ολόκληρο σύγγραμμα. Ιδού, στο τέλος, ποια είναι η ανυπολόγιστη (και, ναι, επιστημονική) προσφορά μιας τέτοιας πρωτοπόρας φωτογράφισης, η οποία, ναι, πάλι, έχει παγκόσμια σημασία! Διότι: Αναλύοντας αυτές τις φωτογραφίες με τα εργαλεία της κοινωνιολογίας φτάνεις μέχρι την συνεκτική δύναμη του χριστιανισμού που δημιουργεί μια θαυμαστή όντως κουλτούρα στην πρωτόγονη κοινωνία, την χάνει όμως σταδιακά όταν η κοινωνία αρχίζει ν’ αναπτύσσεται! Είναι σίγουρο ότι αυτό που αποτύπωσε ο Πάνος στις καταπληκτικές του φωτογραφίες, δεν θα υπάρχει μετά από πενήντα χρόνια, τα παιδιά που θα γεννιούνται τότε στην ίδια αυτή περιοχή θα τα θεωρούν όλα αυτά παραμύθι, όπως δεν υπάρχει σήμερα στην Ελλάδα το προβιομηχανικό στοιχείο που θυμόμαστε οι μεγαλύτεροι στα χωριά μας, αλλά τα παιδιά μας ακούνε ως παραμύθι την έλλειψη του ηλεκτρικού και την ζωή στην καλύβα με τα σανιδένια παράθυρα,αν όχι με την κουρελού ή το νερό που κουβαλούσαμε από την πηγή με την ποτίστρα…
Η πληροφορία ότι οι Κινέζοι ανέλαβαν να φτιάξουν όλους τους χωμάτινους δρόμους της Αιθιοπίας έναντι εξόρυξης διάφορων κοιτασμάτων που διαθέτει η χώρα, βάζει την προβιομηχανική ακόμα σήμερα Αιθιοπία στον δρόμο της ανάπτυξης, άρα και στην αμετάκλητη απώλεια της λαϊκής – χριστιανικής κουλτούρας που περιέγραψαν θαυμαστικά ο Βασίλης Αρτίκος και ο Πάνος Καλτσάς.
Έτσι μαγικά μετατράπηκε η αίθουσα του Παπαστρατείου Μεγάρου σε μία Πύλη χωροχρόνου, στη θέαση των φωτογραφιών οι φίλοι του Πάνου πέρασαν σε μιαν άλλη διάσταση, έτοιμοι να γευτούν στο τέλος ένα ποτήρι κρασί , “ανάμα” όντως, από το Αγγελοκαστρίτικο αμπέλι του παλιού φίλου Θανάση Καλτσά, αδερφού του Πάνου.
Και να σκεφτείς ότι η ενασχόληση του Πάνου Καλτσά με την φωτογραφία είναι ερασιτεχνική! Παρά ταύτα, έχει παρακολουθήσει πολλά σεμινάρια φωτογραφίας κι έχει λάβει μέρος σε πολλές εκθέσεις στην Ελλάδα και την Κύπρο. Εκτός από την Αιθιοπία, έκαμε ταξίδια με στόχο την φωτογράφιση στην Ινδία, την Κούβα, το Περού, την Τουρκία. Φωτογραφίες του με ταξιδιωτικά θέματα διακρίθηκαν σε ειδικούς διαγωνισμούς το 2013 και το 2015. Από το 2012 είναι μέλος της φωτογραφικής ομάδας Art8 του Παραδοσιακού Καλλιτεχνικού εργαστηρίου Αγρινίου. Φωτογραφίες του είναι αναρτημένες στην ιστοσελίδα www.panoskaltsas.gr
Την έκθεση διοργάνωσε στο φουαγιέ του Παπαστρατείου Μεγάρου το Τμήμα Πνευματικών και Καλλιτεχνικών Εκδηλώσεων της Γυμναστικής Εταιρείας Αγρινίου στο πλαίσιο του εορτασμού των 70 χρόνων δράσης. Την ευθύνη της παρουσίασης είχε ο Παναγιώτης Χατζηγεωργίου.
Για όσους δεν κατάφεραν να είναι παρόντες στα εγκαίνια, να σημειωθεί ότι η έκθεση θα είναι ανοιχτή μέχρι ΚΑΙ τις 22 Μαΐου 2016, ανοικτή Δευτέρα έως Παρασκευή από 18.00΄ έως 21.00΄ και την Κυριακή από 19.00΄ έως 21.00΄.
Φωτογραφία: Ντίνος Τσιρογιάννης
πηγή: http://agriniovoice.gr
