ΜΑΝΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑ!
Στη μνήμη της μάνας μου Ειρήνης Αγγέλη
Γράφει η Δρ. Μαρία Ν. Αγγέλη
Δυο μετανάστες γράφουν επιστολές στην οικογένειά τους:
-«Με πόσα ν γράφεται η λέξη μάνα;» ρωτά ο ένας τον άλλο.
Και εκείνος του απαντά:
-«Δεν ξέρω με πόσα ν. Βάλε όμως πολλά ααααααα…»
[αφήγηση του Λουδοβίκου των Ανωγείων]
Η αφήγηση του Λουδοβίκου των Ανωγείων κινητοποίησε το ενδιαφέρον τωνμαθητών μου στο μάθημα της λογοτεχνίας με θέμα: Η μάνα. Απόσπασμα από το μυθιστόρημα της Αμερικανίδας Περλ Μπακ.
Στο απόσπασμα αυτό η μάνα είναι το κεντρικό πρόσωπο μιας πατριαρχικής οικογένειας, σε μια αγροτική κοινωνία στην Κίνα των αρχών του 20ου αι. Περιγράφεται μια συνηθισμένη μέρα από τη ζωή της:
Ξεκινά από τα χαράματα με το νοικοκυριό, τη φροντίδα για τα παιδιά, τον άνδρα της, τη γριά πεθερά της και τα οικόσιτα ζώα. Συνεχίζει μετά τη σκληρή εργασία και στα χωράφια…......
Ακόμα και ο ελάχιστος ελεύθερος χρόνος της είναι μια προσφορά προς τις άλλες γυναίκες: σε κάποια που ήταν να γεννήσει, σ’ εκείνη που θρηνούσε ή στην άλλη που κεντούσε…
Αυτή η γυναίκα παρά τη διαρκή σωματική καταπόνησή της και τις δύσκολες οικονομικές συνθήκες, δε χάνει στιγμή το κουράγιο, την καλή διάθεση και την καλοσύνη της. Μια πηγαία καλοσύνη που επεκτείνεται και στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον…
Η εικόνα αυτή της μάνας στη μακρινή Κίνα είναι ίδια με της μάνας στην αγροτική Ελλάδα την ίδια εποχή. Μια εικόνα ξεπερασμένη σήμερα, αφού οι συνθήκες του τρόπου ζωής και της σύνθεσης της οικογένειας είναι διαφορετικές...Ωστόσο ο ρόλος της μάνας παραμένει σημαντικός. Η μάνα ήταν και είναι το σύμβολο της ακάματης προσφοράς!
Στη σύγχρονη μάνα αναφερθήκαμε κατά τη διάρκεια του μαθήματος. Οι μαθητές εξέφρασαν την αγάπη και το σεβασμό για τις μαμάδες τους καθώς και την αναγνώριση της αέναης προσφοράς τους στην οικογένεια.
Μετά την ερμηνευτική προσέγγιση του κειμένου διάβασα στα παιδιά κάποια παράλληλα κείμενα. Επέλεξα να τους διαβάσω και το ποίημα του Αγρινιώτη ποιητή Πάνου Χατζόπουλου με τίτλο: Βραχωρίτικο. Ο ποιητής με τους στίχους του αποτυπώνει τη σκληρή ζωή της μάνας στα καπνοχώραφα του Αγρινίου…
Ενδεικτικοί είναι οι στίχοι:
Μάνα μου, Βραχωρίτισσα, με το λερό φουστάνι,
το κόκκινο, που το ’καμε σταχτί σαν καταχνιά,
η μαύρη κόλλα του καπνού, φαρμακερό βοτάνι,
όλα της τα φαρμάκωσες, μεδούλι και καρδιά…[…]
Μες στο χωράφι γέρασες και πολεμάς ακόμα,
ως τη στερνή σου την πνοή, να ζήσει η φαμελιά.
Όταν ολοκληρώθηκε το μάθημα και οι τυπικές εργασίες, προέτρεψα τα παιδιά, αν ήθελαν, να γράψουν ένα δικό τους έργο για τη μάνα. (πεζό ή ποίημα).Πολλές φορές προτρέπω και ενθαρρύνω τους μαθητές να γράφουν… Αρκετοί ανταποκρίθηκαν με προθυμία και έδωσαν καλά δείγματα δημιουργικής γραφής. Αφιερωμένα στη σημερινή μάνα:
Μάνα
Μάνα, είναι λέξη τρυφερή, λέξη ιερή
Για τον καθένα μία και μοναδική.
Στα δύσκολα μας βοηθά, είναι πάντα εκεί…
Και για την ανατροφή μας δίνει ψυχή!
Μόνιμα αγωνίζεται, ποτέ δεν τα παρατάει
Και τα παιδιά της όσο τίποτα άλλο τ’ αγαπάει!
Όλους τους πόνους τους γιατρεύει,
Και όταν πονάμε δυο φορές υποφέρει
Πάντοτε για το καλό μας προσπαθεί
Και μακριά από τους κινδύνους μας ωθεί
Είναι αγάπη ανιδιοτελής, που συνεχώς μεγαλώνει
Αγάπη γλυκιά παντοτινή που ποτέ δεν τελειώνει
Για τα κατορθώματά μας καμαρώνει
Και όταν κάποτε χαθεί, όλος ο κόσμος μας μαραζώνει…
Μαρία Σαρδέλη, μαθήτρια
Mάνα
Είσαι φροντίδα και στοργή
αγάπη και γαλήνη
γλυκιά μου ελπίδα στη ζωή
που την πληγή την κλείνει.
Εγώ πονώ, εσύ μοχθείς
τον πόνο να μου πάρεις
και όταν εγώ χαμογελώ
εσύ φεγγάρι μοιάζεις.
Στα δύσκολα, στα άσχημα,
στη λύπη, στη χαρά μου,
μάνα φωνάζω δυνατά
και έρχεται κοντά μου.
Με ένα φιλί με μια ματιά
γεμίζεις την καρδιά μου
και εύχομαι ολόψυχα
να μείνεις συντροφιά μου.
Μάνα, μανούλα και μαμά
φωνάζουν τα παιδάκια
ανθίζουν δέντρα και κλαδιά
και κελαηδούν πουλάκια.
Για να δουλέψει η καρδιά
χρειάζεται το αίμα,
μα για να ζήσει η μάνα μου
χρειάζεται ΕΜΕΝΑ!
Εύα Μ., μαθήτρια
Στην πρόσφυγα μάνα
Πίσω σου άφησες φωτιά
Τρέχεις με το μωρό σου στην κοιλιά
Ο άντρας σου βρίσκεται μακριά
Στήριγμα δεν έχεις πουθενά…
Στ’ αυτιά σου ηχεί το κλάμα των παιδιών σου
Η ψυχή σου σπαράζει που έχασες τον άνθρωπό σου
Νιώθεις ένα κόμπο μέσα στο λαιμό
Σκέφτεσαι μονάχα το αγέννητο μικρό
Σε τι κόσμο θα το φέρεις; πώς θα το αναθρέψεις;
Απεγνωσμένη η μητέρα ρίχνεται σε σκέψεις…
Το ποίημα σαν διαβάσεις λύπη σε διαπερνά
Ας φωλιάσει στις καρδιές μας ξανά η ανθρωπιά
Και τον πόλεμο ας διώξουμε όλοι σαν μια γροθιά!
Αννίτα Μπίρκου, μαθήτρια
Στη μάνα πρόσφυγα
Τη μάνα που έδωσε ζωή και αγάπη
που έδωσε φροντίδα και χαρά
την αναγκάζουν να γεννά στις λάσπες…
Στα αντίσκοινα, χωρίς καθόλου ανθρωπιά…
Εκείνη αξίζει τόσα πολλά:
Αξίζει αγάπη , ευτυχία και χαρά
Οι χτύποι της καρδιάς μου χτυπούν δυνατά
σαν τη βλέπω να γελά!
Φωτεινή Γκογκάι, μαθήτρια
Η μάνα
Αυτή με έφερε στον κόσμο
και δεν με άφησε στιγμή,
γιατί είμαι η μικρή της κόρη
και με αγαπά πολύ.
Αυτή με έμαθε να περπατώ
κινδύνους να αποφεύγω
στον κόσμο αυτό που ζω
μονάχη να παλεύω.
Ακούει πάντα υπομονετικά
την κάθε μου απορία,
μου λέει πράγματα σοφά
που δε βρίσκεις στα βιβλία.
Με έμαθε να αγαπώ
τους γύρω μου, τους πάντες,
τους άρρωστους να συμπονώ
και να βοηθώ γιαγιάδες…
Κάθε μάνα είναι μοναδική
για το δικό της το παιδί
και για εμένα μόνο μία
είσαι μανούλα μου εσύ!
Λαμπρινή Παπούτση, μαθήτρια
ΜΑΝΑ
Μάνα, λέξη μικρή, αλλά ιερή.Είναι αυτή
που σ’ έφερε στον κόσμο και ’γινες όλη της η ζωή…
Εννέα μήνες με είχες στην κοιλιά, πέρασες πάρα πολλά
μα όταν μ’ αντίκρισες πρώτη φορά ένοιωσες απέραντη χαρά!
Μεγάλωνα σιγά σιγά και χάλαγα πολλά λεφτά
ήρθαν δύσκολες στιγμές μα μου’δινες και σε αυτές…
Μάνα δεν με πρόδωσες ποτέ και πάντα με σκεφτόσουν
και σε κάθε μου στιγμή μου συμπαραστεκόσουν.
Τα ρούχα σου παλιά με μπαλώματα στις άκρες.
Για κοίταξε Θεέ μου, τι κάνουν οι μανάδες
που κοιτάνε μόνο των παιδιών τους τις ανάγκες…
Και τώρα θα κλείσω εδώ
και κάτι τελευταίο θα σας πω:
Η Μητρική Αγάπη είναι το πολυτιμότερο αγαθό!
Βασιλική Ντέμου, μαθήτρια
Μάνα- παιδί, μια σχέση μοναδική
Η Μητέρα σε φέρνει στον κόσμο,
νιώθει κάθε μήνα, κάθε δευτερόλεπτο, κάθε στιγμή
μέσα της την αλλαγή αυτή
το σώμα της αλλάζει,
μα το γεγονός αυτό δεν τη νοιάζει…
Φέρνει μια ψυχή, που θα φροντίζει μια ζωή
Νιώθει ευτυχισμένη και ταλαιπωρημένη
μα πάντα μια αγκαλιά
την κάνει να αισθάνεται καλά…
Δεν τη νοιάζει ο εαυτός της,
αλλά το όμορφο μωρό της…
Το προσέχει σαν χτυπά
και του δίνει ζεστασιά…
Στοργή, αγάπη, υπομονή
και κάθε όμορφη στιγμή,
που θα θυμάται μια ζωή
η μάνα για το μικρό της το παιδί …
Ελένη Κουσκούνη, μαθήτρια
Μάνα
Η μάνα είναι ιερή
για τον καθένα από μας,
κάνει δουλειά ξεχωριστή
την πιο δύσκολη απ’ όλους μας…
Η μάνα είναι μάγειρας
είναι και νοσοκόμα
κάνει τα πάντα για εμάς
και ζει μέσ’ τον αγώνα…
Είτε ζει στην Κίνα
Είτε στην Αφρική
Είτε στην Ουγγαρία
για το δικό της το παιδί
θα κάνει μεγάλη φασαρία…
Ξυπνά στις έξι το πρωί
Κοιμάται πέντε ώρες
Έχει δραστήρια ζωή
Και ζει μέσ’ «στους τυφώνες…»
Θέλει παιδιά να κάνει σωστά
άνθρωποι να’ναι καλοί
κι άμα δεν θέλεις να πονά
τα μαθήματά σου κάνε καλά…
Ό,τι κάνει αυτή για μας
είναι δώρο μεγάλο
Πρέπει λοιπόν να το εκτιμάς
χωρίς να θέλεις κι άλλο…
Γιατί αυτό είναι αρκετό
Τι άλλο κανένας θέλει;
αφού έχει εκείνη στο πλευρό
τα πάντα πετυχαίνει!
Ελένη Παπανικολάου, μαθήτρια
H μαμά μου
Η μαμά μου η γλυκιά
που πολύ με αγαπά
όλη μέρα με φροντίζει
και φιλιά όλο μου χαρίζει
είναι μια καλή νοικοκυρά
έχει μια λευκή ποδιά
μαγειρεύει, ξεσκονίζει
και όλο χαρά με γεμίζει.
Βάσια Βελαέτη, μαθήτρια
Η μάνα
Η μάνα είναι μόνο μία
και δεν συγκρίνεται με καμία.
Πώς κάποιος να την αγνοήσει
αφού κι αυτή δε θα τον παρατήσει;
Μην τη στενοχωρείς τη μάνα
γιατί αυτή σε πάει στην αλάνα…
και όλοι δίχως τη μανούλα
χάνουνε την καλή παρεούλα!
Πανωραία Τσόλκα, μαθήτρια
ΜΑΝΑ
Ο μπαμπάς είναι καλός
αλλά η μάνα πιο ωραία,
διότι όταν είσαι άσχημα
αυτή σε κάνει ωραία…
Όταν με κάποιο τσακωθείς
η μάνα θα σε σώσει
κι ό,τι και σ’ όποιον θα το πεις
αυτή θα σε ξελασπώσει…
Η μάνα θα σου φτιάξει
φαγητό το μεσημέρι
Κι όταν είναι άρρωστη
το σπίτι υποφέρει…
Κανείς δεν είναι άξιος
να το καθαρίσει
μόνο η μάνα στέκεται εκεί
και το γυαλίζει!
Αποστόλης Τριανταφυλλάκης, μαθητής
Σαν τη μάνα μου
Σαν την μάνα μου καμιά
γυναίκα σαν αυτήν με τόση αξία,
στις δύσκολες στιγμές της ζωής,
δίπλα μου είναι και με αγάπη ξεχειλίζει...
Πια άλλη να βρω με τόση χάρη
ένα χαμόγελό της να μου φτάνει ;
ένα βλέμμα, μια σιωπή της να μου αρκεί ;
Καμία άλλη δεν θα βρω με την δίκη της αγγελική μορφή!
Έχει άγγιγμα που θα μου απαλύνει την ψυχή
και είναι δίπλα μου σε ό,τι και αν συμβεί,
μαζί της μοιράζομαι κάθε λύπη, μυστικό
και χαίρεται με τη δική μου ευτυχία και χαρά....
Σαν τραγούδι η κάθε λέξη από τα χείλη της
και πάντα θα κλαίω και θα γελάω δίπλα της.
Γιατί σαν αυτή την ψυχή ποτέ δεν θα ξαναβρώ
σαν την μάνα μου καμιά και δεν είναι μυστικό....
Γιώργος Χριστοδουλόπουλος, μαθητής
Η μάνα
Σαν τη μάνα τίποτ’ άλλο
δεν υπάρχει πιο γλυκό
που εδώ και χρόνια μας φροντίζει
με έναν τρόπο στοργικό
Την ευχή της αν την έχεις
ακριβό έχεις φυλαχτό
Τίποτα να μη φοβάσαι
και με θάρρος να προχωράς…
Ποιος στη λύπη, στη χαρά σου
πάντα κλαίει και γελά
σε φροντίζει με αγάπη
στο πλάι σου ποιος ξενυχτά;
Όλα αυτά κι άλλα πολλά
γίνονται από τη μαμά
Και εγώ θα την ευχαριστήσω
για αυτή της την προσφορά
Ένα μεγάλο ευχαριστώ
από την καρδιά μου θα σου πω
για όλα όσα μου έχεις δώσει
ΠΑΝΤΑ ΘΑ ΣΕ ΑΓΑΠΩ!
Χριστόφορος Βασιλόπουλος, μαθητής
Θα συνεχίσω με δυο θλιβερά τραγούδια για τη δική μου μάνα:
Κλάψε Μαρία μ’, μη ντρέπεσαι και δάκρυα μη λυπάσαι,
γιατί χάνεις τη μάνα σου και δεν τη ματαβλέπεις…
Κάνει σταυρό στην πόρτα σου και βούλα στην αυλή σου.
Η μάνα είναι ζάχαρη, η μάνα είναι μέλι
Η μάνα είναι μυστικό, κασέλα κλειδωμένη
Κι όσα σκεπάζει ο ουρανός τόσα σκεπάζει η μάνααα!
Φυσάει αέρας δεν ακούω κι αντάρα δε χωρίζω
Ρίχτει και σιγαλή βροχή δεν σας καλοχωρίζω
-Χριστέ μ’, πάψε τον άνεμο και σκόρπα την αντάρα
Κι ακούω μια ψιλή φωνή απ’ τον απάνω κόσμο
Κι είναι φωνή απ’ τα παιδάκια μου, μου λένε να γυρίσω πίσω
-Τάξε μανούλα μ’ τάματα, χρυσάφια και ασήμια
Για να σ’ αφήνει ο χάροντας να’ρχεσαι δυο τρεις φορές το χρόνο
Μια να’ναι τα Χριστούγεννα κι η άλλη τ’ς Αποκρέες
Κι η Τρίτη η καλύτερη να’ναι μέσ’ το Πάσχα
Για ν’ ανταμώνουμε όλοι μαζί γονέοι με τα παιδιά τους!
[Ξηρομερίτικα μοιρολόγια.Τα τραγούδησαν ξηρομερίτισσες μοιρολογίστρες για τη μάνα μου…
Βλ.Μ.Ν.Αγγέλη, Ξηρομερίτισσες μοιρολογίστρες:οι ποιητάρισσες του θανάτου, στο Περιοδικό: Τα Αιτωλικά, εκδ.ΑΙ.ΠΟ.Ε , τεύχος 10.
Και Μ.Ν. Αγγέλη, Για σένα Πατέρα, στa : Xiromeronews και Vlyziananews Νοέμβριος 2012].
Συγχωρέστε μου την ευαισθησία…Όσο ζω θα της τραγουδώ…
Μετά από αυτά τα «χλιβερά και παραπονεμένα τραγούδια» από την ιδιαίτερη πατρίδα μου, το Ξηρόμερο Αιτωλ/νίας, θα κλείσω με ένα τραγούδι της Χαρούλας Αλεξίου:
Μητέρα,φίλη μου παλιά
Ένα χτενάκι στα μαλλιά
Μια πινελιά πάνω στο γκρίζο
Μητέρα, φίλη μου παλιά
Το παρελθόν σου ψηλαφίζω
Στο πιο κρυφό σου μυστικό
Ψάχνω να βρω τι έχει φταίξει
Ποιο χρέος σου απλήρωτο
Τη μοίρα μου έχει παγιδέψει…
…………………………………
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ
ΜΑΝΑΑΑΑΑΑΑ!
xiromeronews.blogspot.gr
