Γράφει ο Νίκος Κωστακόπουλος*
Εντυπωσιακό το κτήριο των δίδυμων ναών του Αγίου Νικολάου και των Ταξιαρχών στο ναοδομικό συγκρότημα της Αγίας Σοφίας Θέρμου, όπως καταμαρτυρείται έστω και από μία μόνο εικόνα.
Ένα κτήριο που έχει κάτι το ξεχωριστό. Κι αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με το ότι στεγάζει τους δίδυμους ναούς. Είναι και το ότι αποτελεί το ίδιο στην ουσία κτήριο που τον καιρό που επικρατούσε η αρχαία ελληνική θρησκεία ήταν αφιερωμένο σε μια θεότητα προς τιμή της οποίας είχε χτιστεί ο ναός. Ήταν η τοπική θεότητα Λαφρία Άρτεμις.
Αδιάψευστοι μάρτυρες οι μεγαλοπρεπείς λίθινοι δόμοι, οι οποίοι, από τη στιγμή που σμιλεύτηκαν με ιδιαίτερη επιμέλεια και τοποθετήθηκαν στον χώρο αυτόν αρμονικά συνταιριασμένοι, στέκουν εκεί υπηρετώντας τον ίδιο σκοπό.
Παρέχουν τον κατάλληλο χώρο για να εκδηλώνεται η ευλάβεια της ανθρωποκοινωνίας στα θεία. Η ίδια ευλάβεια που και τότε και τώρα προκύπτει από την ίδια αδήριτη αναγκαιότητα του ανθρώπου να γίνει κοινωνός του θείου.
Ασχέτως αν στους αιώνες που έχουν μεσολαβήσει από την ανέγερση του κτίσματος ως σήμερα έχει τροποποιηθεί η αντίληψη περί του θείου κι έχει εγκαταλειφθεί η θεότητα προς τιμή της οποίας αρχικά είχε ανεγερθεί ο ναός, καθώς η θρησκεία εκείνη έχει καταστεί πλέον νεκρή προ πολλού.
Οι ίδιες πέτρες όμως στέκουν εκεί δομώντας το μεγαλύτερο μέρος του κτηρίου. Του ίδιου κτηρίου που παλιά στέγαζε έναν αρχαίο ναό μιας παλιάς θρησκείας και σήμερα στεγάζει τους εν λόγω δίδυμους χριστιανικούς ναούς. Που και γι’ αυτόν και μόνο τον λόγο θα άξιζε να του δοθεί πολύ μεγαλύτερη σημασία.
Αλλά και που, επιπλέον, αν το εν λόγω κτήριο ιδωθεί με μόνο τους δόμους του αρχαίου ναού, χωρίς τις προσθήκες που έγιναν για τη μετατροπή του σε χριστιανικό ναό, θα διαπιστωθεί ότι συνιστά έναν από τους καλύτερα διατηρημένους αρχαίους ναούς στην Ελλάδα.
Ένα κτήριο που για όλα αυτά συνιστά ξεχωριστό μνημείο της πολιτιστικής κληρονομιάς σ’ αυτή τη μαγική γωνιά της αιτωλικής γης. Εκεί παραπλεύρως του εξαίσιου φυσικού κάλλους τοπίου των Πηγών Αγίας Σοφίας και λίγο πριν το έμπα στο Θέρμο και τόσο κοντά στον αρχαιολογικό χώρο του Κοινού των Αιτωλών.
Κι όχι μόνο αυτό. Εκεί, στον ίδιο χώρο υπάρχει και έτερο μνημείο, χριστιανικό από γεννησιμιού του αυτό. Ο ερειπωμένος ναός της Αγίας Σοφίας, από τον οποίο πήρε το σύγχρονο όνομά του το χωριό. Η Αγία Σοφία. Η Μόκιστα, όπως λεγόταν παλιά.
Πρόκειται για δυο κτίσματα αδερφωμένα στον ίδιο χώρο, τόσο διαφορετικά και με τόσο διαφορετικές καταβολές και ιστορία το καθένα μα και τόσο ίδια, μιας και συνιστούν γέννημα της ανθρώπινης ευλάβειας προς το θείο – της ίδιας ευλάβειας που εκφράζεται σε διαφορετικές εποχές και με διαφορετική αντίληψη – και που από κοινού αποτελούν ένα μη συνηθισμένο ναοδομικό συγκρότημα.
Ένα συγκρότημα που συνιστά έναν εν δυνάμει επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο, αν και εφόσον βέβαια υπάρξουν οι απαιτούμενες παρεμβάσεις, οι οποίες πρέπει να γίνουν, (εννοείται, σύμφωνα με τις επιταγές της επιστήμης), για την αναστήλωση και επαναφορά των εν λόγω μνημείων στη μορφή που συνάδει με τις καταβολές καθενός και την απαλλαγή τους από κάθε είδους παράταιρη παρέμβαση τόσο επί των ιδίων των κτισμάτων όσο και στον εγγύς αυτών χώρο.
Αποτελεί υποχρέωση της πολιτείας, της επιστήμης και της τοπικής κοινωνίας η μέριμνα για την ανάδειξη και αξιοποίηση του μνημειώδους αυτού ναοδομικού συγκροτήματος, το οποίο αποτελεί σπουδαίο στοιχείο της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Ένα στοιχείο που μπορεί να συμβάλει, από κοινού με τόσα άλλα αξιόλογα ανθρωπογενή και φυσικά μνημεία που διαθέτει το Θέρμο και η ενδοχώρα του, στην αύξηση της επισκεψιμότητας και μέσω αυτής στην οικονομική τόνωση της περιοχής αναφοράς του.
Η προτεινόμενη παρέμβαση, εξάλλου, συνιστά εκδήλωση σεβασμού στα εν λόγω μνημεία!
Και συνάμα αποτελεί ανταπόκριση στο χρέος απέναντι στην ιστορία και στην προοπτική αυτού του τόπου!!
Ένα χρέος ανεκπλήρωτο, που δεν μπορεί να καθυστερεί πολύ ακόμη!!!
*Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου Θέρμου
agriniopress.gr
