H EΞΟΔΟΣ ΤΟΥ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ…
«Θέλ’τε ν’ ακούστε κλάματα, γυναίκεια μοιρολόγια,
περάστ’ από τ’ Αντελικό κι από το Μεσολόγγι…»
Μαρία Ν. Αγγέλη
Έξοδος του Μεσολογγίου ή κατά ορισμένους συγγραφείς «Ολοκαύτωμα του Μεσολογγίου» αναφέρεται η έξοδος που πραγματοποίησαν οι πολιορκημένοι στρατιώτες και άμαχοι του Μεσολογγίου, όταν οι δυνατότητες συνέχισης της άμυνας απέναντι στα τουρκικά και αιγυπτιακά στρατεύματα είχαν χαθεί, λόγω εξάντλησης των τροφίμων. Το γεγονός συνέβη τη νύχτα της 10ης προς την 11η Απριλίου 1826.Η ηρωική αντίσταση των υπερασπιστών του Μεσολογγίου και η γενναία έξοδός τους αποτελεί την κορύφωση του αγώνα για την Ελευθερία! Συγκαταλέγονται στα σημαντικότερα γεγονότα της Παγκόσμιας Ιστορίας.
Η δημοτική ποίηση και οι άνθρωποι που βίωσαν τα γεγονότα ύμνησαν τη μεγαλειώδη αντίσταση των αγωνιστών και την ηρωική έξοδο. Τα δημοτικά τραγούδια αναφέρονται στα ιστορικά γεγονότα και τους πρωταγωνιστές τους. Η πολιορκία, η πείνα, η ηρωική έξοδος, η σφαγή και οι ήρωες, όπως καταγράφονται από τον ανώνυμο ποιητή, συγκινούν μέχρι σήμερα…
Επέλεξα τέσσερα τραγούδια που ιστορούν το «έρμο» Μεσολόγγι. Έχουν τίτλο το πρώτο «ΜΙΣΟΛΟΓΓΙ», το δεύτερο «ΤΙ ΕΧΟΥΝ ΤΑ ΔΟΛΙΑ ΤΑ ΒΟΥΝΑ», το τρίτο «Η ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ» και το τέταρτο «Η ΕΞΟΔΟΣ ΤΟΥ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ» Aς τα «ακούσουμε»:
I).« ΜΙΣΟΛΟΓΓΙ»
Να ’μουν πουλί να πέταγα, να πήγαινα τ’ αψήλου
ν’ αγνάντευα τη Ρούμελη, το έρμο Μεσολόγγι,
πώς πολεμά με την Τουρκιά, με τέσσερους πασάδες.
Πέφτουν κανόνια στη στεριά και μπόμπες του πελάγου.
5.Πέφτουν τα λιανοντούφεκα σαν άμμος της θαλάσσης.
Και ο Μακρής τούς φώναξε και ο Μακρής φωνάζει :
-Παιδιά, βαστάτε τ’ άρματα και τα βαριά ντουφέκια
και το μιντάτ’ μας έρχεται στεριάς και του πελάγου,
ο Καραϊσκάκης της στεριάς κ’ Υδραίοι του πελάγου.
10.Μήτε μιντάτι έφτασε μήτε βοήθεια φτάνει
και οι κλεισμένοι ξώρμησαν με τα σπαθιά στα χέρια
κι οι Τούρκοι τους εσταύρωσαν και τους διαμοιράζουν.
Πήραν κεφάλια αμέτρητα και ζωντανούς αμέτρους
και λίγοι ξεγλυτώσανε πλέοντας μες στο αίμα.
II).«ΤΙ ΕΧΟΥΝ ΤΑ ΔΟΛΙΑ ΤΑ ΒΟΥΝΑ»
Τ’ έχουν τα δόλια τα βουνά, τι έχουν κι αναστενάζουν;
Τ’ έχεις, καημένη Ρούμελη και βαριαναστενάζεις;
-Το τι καλό ’χω να χαρώ, να μην αναστενάζω;
Εφτά χρόνους τώρα πολεμώ, με τον Σουλτάν Μαχμούτη,
5.χάνω παιδιά στον πόλεμο, αρματωλούς και κλέφτες,
κάστρα πολλά μου παίρνουνε, ένα κοντά απ’ τα’ άλλο.
Ένα μονάχα μου ’μεινε, το δόλιο Μεσολόγγι
και τώρα μου το κλείσανε, γυρεύουν να το πάρουν.
III).«Η ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ»
Σάββατο μέρα πέρασα ν’ από το Μεσολόγγι
την Κυριακή ήταν των Βαγιών, Σάββατο του Λαζάρου
κι άκουσα μέσα κλάματα, δάκρυα και μοιρολόγια.
Δεν έκλαιγαν τον σκοτωμό κι ούτε για τα κουφάρια,
5.-μον’ έκλαιγαν για το ψωμί οπού ’λειψε τ’ αλεύρι.
Κι ένας παπάς εχούγιαξεν από την εκκλησία :
-Παιδιά, μεγάλοι και μικροί, εδώ στον Αη Νικόλα
την ύστατη μεταλαβιά ελάτε για να βρείτε.
Κι ο Μπότσαρης εχούγιαξεν από το μετερίζι :
10-Ποιος είν’ άξιος και γρήγορος και άξιο παλικάρι
να πάει με γράμμα στα νησιά, στην Ύδρα και στις Σπέτσες
για να μας φέρουν ζαϊρέ να διώξουμε την πείνα.
Να διώξουμε τ’ς Αράπηδες, το σκύλο το Μπραϊμη.
-Πού πας, μωρέ Μπραϊμπασά, με τους παλιαραπάδες!
15.Εδώ το λένε Κάρλελι, το λένε Μεσολόγγι,
που πολεμάν οι Έλληνες σαν άξια παλικάρια!
IV).«Η ΕΞΟΔΟΣ ΤΟΥ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ »
Θέλ’τε ν’ ακούστε κλάματα, γυναίκεια μοιρολόγια,
περάστ’ από τ’ Αντελικό κι από το Μεσολόγγι
κι εκεί θ’ ακούσεις κλάματα, γυναίκεια μοιρολόγια.
Πως κλαίν’ οι μάνες για παιδιά και τα παιδιά για μάνες.
5.Δεν κλαίνε για το σκοτωμό, που θε να σκοτωθούνε,
μόν’ κλαίνε για το σκλαβωμό, που θε να σκλαβωθούνε.
Ήταν Σαββάτο αποβραδύ, ανήμερα Λαζάρου,
τρανό ντελάλι βάρεσαν μέσα στο Μεσολόγγι,
στις εκκλησιές μαζώχτηκαν, όλοι μικροί μεγάλοι
10.κι ένας στον άλλον έλεγε κι ένας στον άλλο λέει :
-Αδέρφια, τι θα κάνουμε στο χάλι που μας βρήκε;
Δυο μήνες τώρα πέρασαν που ο ζαϊρές εσώθη,
φάγαμ’ ακάθαρτα σκυλιά και γάτες και ποντίκια.
Το Βασιλάδι έπεσε, τ’ Αντελικό εχάθη
15.ήρθαν και τα καράβια μας και πάλι πίσω πάνε.
Θανάσης Κότσικας φώναξε, Θανάσης Κότσικας λέει :
-Αδέρφια ας πολεμήσουμε τους Τούρκους σα λιοντάρια
και το γιουρούσ’ ας κάνουμε για να διαβούμε πέρα.
Μπροστά θα βγούνε οε γέροι, στη μέση οι γυναίκες.
20.Εγίνηκε το τσάκισμα μες στου Μακρή τη ντάπια
και το γιοφύρι εχάλασαν και τα παιδιά τα πνίξαν.
Άρρωστοι μέσα μείνανε μαζί με το Δεσπότη.
Φωτιά στο κάστρο βάλανε, κανένας δεν εσώθη.
«ΚΑΘΕ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΕΙΝΑΙ ΔΗΜΟΤΗΣ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ»
Εικόνα: «Η Έξοδος του Μεσολογγίου», Θεόδωρος Βρυζάκης, 1853
