Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τους 15 φιναλίστ για τα φετινά Βραβεία LIFE σε 3 κατηγορίες: προστασία της φύσης, περιβάλλον και δράση για το κλίμα.
Σημειώνεται ότι μεταξύ των φιναλίστ βρίσκονται 2 ελληνικά έργα LIFE: το έργο LIFE ElClimA στην κατηγορία Προστασία της φύσης και το έργο LIFE ADAPT2CLIMA στην κατηγορία Δράση για το Κλίμα.
Οι νικητές θα ανακοινωθούν σε μια ειδική τελετή, η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 2 Ιουνίου, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Εβδομάδας.
Για περισσότερες πληροφορίες: https://ec.europa.eu/easme/en/life-awards-2021-ceremony
Το έργο LIFE ADAPT2CLIMA έχει ως κύριο στόχο να ενισχύσει το γνωσιακό υπόβαθρο αναφορικά με την ευπάθεια της Μεσογειακής γεωργίας στην κλιματική αλλαγή και να υποστηρίξει τη λήψη αποφάσεων για την προσαρμογή. Το έργο υλοποιήθηκε σε τρία από τα μεγαλύτερα νησιά της Ευρώπης στη Μεσόγειο: την Κρήτη (Ελλάδα), τη Σικελία (Ιταλία) και την Κύπρο.
Στόχοι του έργου:
- Διεύρυνση της γνώσης σε σχέση με την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις στον γεωργικό τομέα των τριών Μεσογειακών νησιών της Ευρώπης (Κρήτη, Σικελία, Κύπρος)
- Προσδιορισμός και αξιολόγηση των κατάλληλων μέτρων προσαρμογής για τη μείωση της ευπάθειας και την αύξηση της ανθεκτικότητας της γεωργίας στους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής
- Ενίσχυση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων που αφορούν στο σχεδιασμό προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή με την ανάπτυξη του εργαλείου ADAPT2CLIMA
- Ανάπτυξη στρατηγικών προσαρμογής του γεωργικού τομέα στην κλιματική αλλαγή για την Κρήτη, την Κύπρο και τη Σικελία
- Ευαισθητοποίηση και ενεργός συμμετοχή των ενδιαφερόμενων φορέων και των ομάδων-στόχων καθ’ όλη τη διάρκεια υλοποίησης του έργου
Η μεθοδολογία του έργου περιλάμβανε τη συνδυασμένη εφαρμογή κλιματικών και υδρολογικών μοντέλων προσομοίωσης αλλά και μοντέλων προσομοίωσης της ανάπτυξης και παραγωγικότητας των καλλιεργειών για την εκτίμηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στη γεωργία. Για την υποστήριξη της λήψης αποφάσεων, προβλέφθηκε η ανάπτυξη ενός εργαλείου όπου έγινε η απεικόνιση σε μορφή χαρτών των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης της ευπάθειας των αγροτικών περιοχών και επίσης η αξιολόγηση των μέτρων προσαρμογής. Τέλος, αναπτύχθηκαν στρατηγικές προσαρμογής της γεωργίας στην κλιματική αλλαγή για την Κρήτη, τη Σικελία και την Κύπρο. Το έργο ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2015 ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο του 2020.
Το έργο υλοποιήθηκε από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών - EAA (Ελλάδα) που ήταν ο συντονιστής του έργου σε συνεργασία με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο - ΕΜΠ (Ελλάδα), το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών – ΙΓΕ (Κύπρος), το Ινστιτούτο Βιομετεωρολογίας του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας - ΙΒΙΜΕΤ (Ιταλία), την Περιφέρεια Κρήτης (Ελλάδα) και το Τμήμα Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Μεσογειακής Αλιείας της Περιφέρειας Σικελίας - SIAS (Ιταλία).
Το έργο συγχρηματοδοτήθηκε από το πρόγραμμα LIFE για το Περιβάλλον και τη Δράση για το Κλίμα (2014-2020).
Η έκθεση Layman με τα κύρια αποτελέσματα του έργου LIFE ADAPT2CLIMA είναι διαθέσιμη ΕΔΩ.
Πώς μπορούμε να προσαρμοστούμε στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη γεωργία;
Σύμφωνα με την πρόσφατη Έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΕΑ) για την προσαρμογή του αγροτικού τομέα στην κλιματική αλλαγή (2019), η γεωργική και η κτηνοτροφική παραγωγή αναμένονται να μειωθούν ή ακόμα και να εγκαταλειφθούν σε τμήματα της Νότιας Ευρώπης, καθώς και στις μεσογειακές περιοχές λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Σύμφωνα με την μελέτη αυτή, ο αγροτικός τομέας της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει θέσει την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή στις κορυφαίες προτεραιότητες, προκειμένου να βελτιώσει την αντοχή του στα ακραία φαινόμενα, όπως η ξηρασία, οι καύσωνες και οι πλημμύρες.
Ο αγροτικός τομέας της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήδη πλήττεται οικονομικά από τις ακραίες καιρικές συνθήκες
Οι οικονομικές επιπτώσεις των ακραίων καιρικών συνθηκών, λαμβάνοντας υπόψη τις ξηρασίες και τους καύσωνες του καλοκαιριού του 2018 και 2019, έχουν γίνει ήδη αισθητές στον αγροτικό τομέα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Γιατί προσαρμογή;
- Είναι ξεκάθαρο πλέον ότι η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή είναι απαραίτητη.
- Η προσαρμογή περιλαμβάνει δράσεις για την αντιμετώπιση των υφιστάμενων και μελλοντικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
- Αναφέρεται όχι μόνο στην προστασία από τις δυσμενείς επιπτώσεις και στην ελαχιστοποίηση της καταστροφής που μπορούν να προκαλέσουν, αλλά επίσης και στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας και την αξιοποίηση των ευκαιριών που μπορεί να προκύψουν.
⇒ Όσο πιο νωρίς προγραμματίσουμε την προσαρμογή, τόσο καλύτερα προετοιμασμένοι θα είμαστε να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις.
⇒ Είναι λιγότερο δαπανηρό να αναλάβουμε έγκαιρη και προγραμματισμένη δράση προσαρμογής, παρά να πληρώσουμε το τίμημα της μη προσαρμογής.
Παρακάτω, παρουσιάζονται παραδείγματα μέτρων προσαρμογής τόσο σε επίπεδο αγροτικής εκμετάλλευσης, όσο και σε τομεακό επίπεδο. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα διαθεσιμα μέτρα προσαρμογής για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στον αγροτικό τομέα, καθώς και στην αξιολόγησή τους ως προς επιλεγμένα κριτήρια, μπορείτε να επισκεφθείτε την αντίστοιχη περιοχή του εργαλείου ADAPT2CLIMA.
Παραδείγματα μέτρων σε επίπεδο γεωργικής εκμετάλλευσης
- Προσαρμογή του χρονικού προγραμματισμού των γεωργικών εργασιών (π.χ. φύτευση, σπορά) σύμφωνα με τις νέες εποχικές συνθήκες.
- Τεχνικές λύσεις π.χ. προστασία των καλλιεργειών από τον πάγο, το χαλάζι, τις πλημμύρες και τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες.
- Επιλογή καλλιεργειών καλύτερα προσαρμοσμένων στις νέες κλιματικές συνθήκες και στη μειωμένη διαθεσιμότητα νερού, πιο ανθεκτικών σε υψηλή αλατότητα.
- Προσαρμογή καλλιεργειών με τη βοήθεια της υπάρχουσας γενετικής ποικιλότητας και της βιοτεχνολογίας.
- Βελτίωση της αποτελεσματικότητας ελέγχου των παράσιτων και των ασθενειών μέσω π.χ. καλύτερης παρακολούθησης, διαφοροποιημένων εναλλαγών καλλιεργειών, ή ολοκληρωμένων μεθόδων διαχείρισης παράσιτων.
- Πιο αποδοτική χρήση νερού μέσω της μείωσης των απωλειών, βελτίωση των μεθόδων άρδευσης και, ανακύκλωσης και αποθήκευσης του νερού.
- Βελτίωση της διαχείρισης του εδάφους μέσω π.χ. της αύξησης της κατακράτησης νερού και των θρεπτικών συστατικών.
Η εφαρμογή των μέτρων αυτών, θα οδηγήσει στον περιορισμό των αερίων του θερμοκηπίου και τις εκπομπές αερίων ρύπων, στην καλύτερη διαχείριση του εδάφους, της γης και των υδατικών πόρων, τα οποία με τη σειρά τους θα συμβάλλουν στη διατήρηση των τοπικών οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας.
