Νομίζουμε πως έχουμε μάθει ό,τι υπήρχε να μάθουμε για τους προγόνους του είδους μας. Έχουμε αποκρυπτογραφήσει αρχαίες γλώσσες, έχουμε ξεθάψει τεράστια ταφικά μνημεία και η εξέλιξη της αρχαιολογίας έχει ρίξει φως ακόμα και στα πιο αναπάντητα ερωτήματα… εκτός από κάποια, όπως αυτά τα πέντε που ακολουθούν.

• 1. Σε ποια φυλή ανήκαν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι;

Το Χόλιγουντ έχει μια τάση να τους θεωρεί λευκούς (όπως στην πρόσφατη ταινία Exodus, που προκάλεσε άσχημες αντιδράσεις), ή στην καλύτερη περίπτωση με χαρακτηριστικά λαών της Μέσης Ανατολής. Κάτι τέτοιο όμως δεν είναι απόλυτα σωστό, καθώς οι Αιγύπτιοι λογικά έμοιαζαν έτσι αφού η Αίγυπτος κατακτήθηκε από τους Πέρσες. Δεν υπάρχουν ακόμα αποδείξεις για το επιχείρημα πως είχαν αφρικανικά χαρακτηριστικά, και οι μούμιες που έχουν ανακαλυφθεί στους τάφους δεν μπορούν να δώσουν περισσότερες πληροφορίες.
Την ίδια στιγμή, είναι δύσκολο να μάθουμε περισσότερα από εικόνες της εποχής, καθώς οι Αιγύπτιοι ζωγράφιζαν τους εαυτούς τους χρησιμοποιώντας διάφορα χρώματα, πολλά από τα οποία δεν είναι καν ρεαλιστικά. Η μόνη πηγή πληροφοριών που έχουμε είναι περιγραφές αρχαίων Ελλήνων που ταξίδευαν στην Αίγυπτο, και αναφέρονταν σ’ αυτούς ως «σκουρόχρωμους, με σγουρά μαλλιά».

• 2. Τα μυστήρια πέτρινα κεφάλια των Ολμέκων

Οι Ολμέκοι ήταν η αρχαιότερη φυλή της λατινικής Αμερικής, προγενέστεροι από τους πιο γνωστούς Αζτέκους, και είναι φημισμένοι για τα τεράστια πέτρινα αγάλματα κεφαλιών, τα οποία… δεν έχουμε την παραμικρή ιδέα πώς βρέθηκαν εκεί. Τα πρόσωπα είναι σκαλισμένα πάνω σε ηφαιστειογενή βασάλτη, ο οποίος βρισκόταν περισσότερο από εκατό χιλιόμετρα μακριά από την περιοχή που οι Ολμέκοι κατοικούσαν, και ανάμεσά τους υπάρχει μόνο μια δύσβατη ζούγκλα. Ακόμα πιο παράξενο είναι πως οι Ολμέκοι δεν είχαν ανακαλύψει τον τροχό, και τα αγάλματα ζυγίζουν γύρω στους είκοσι τόνους.

• 3. Τα σπήλαια στο χωριό Longyou της Κίνας

Το 1992, ένα σύμπλεγμα από 36 υπόγεια δωμάτια, λαξευμένα στην πέτρα ανακαλύφθηκαν τυχαία στο χωριό Longyou της Κίνας. Οι μετρήσεις έδειξαν πως η ηλικία τους είναι περίπου 2000 χρόνων, από την αρχή της δυναστείας των Χαν. Εκεί τελειώνουν και οι γνώσεις μας για αυτά.

Δεν έχει ανακαλυφθεί ακόμα κανένα έγγραφο που να αναφέρεται σε αυτά, στον δημιουργό τους και στο τι σκοπό εξυπηρετούν, παρόλο που μια τέτοια κατασκευή θα απαιτούσε πολλή γραφειοκρατία, και οι Κινέζοι ήταν φημισμένοι για το πόσο τακτικά αρχεία διατηρούσαν.
Το μόνο σίγουρο είναι πως τα σπήλαια αποτελούν ανθρώπινη κατασκευή, καθώς περιέχουν σκάλες, κολώνες υποστήριξης, ακόμα και ζωγραφιές.

• 4. Δεν αποκρυπτογραφήσαμε ποτέ την γλώσσα των Ετρούσκων

Ενώ οι περισσότερες καινοτομίες της αρχαιότητας αποδίδονται στους Έλληνες και τους Ρωμαίους, στην πραγματικότητα ανακαλύψεις όπως η μεταλλουργία, τα αποχετευτικά δίκτυα και οι γέφυρες ανήκουν στους Ετρούσκους, που ήταν ένας μικρός λαός στην κεντρική Ιταλία, στην περιοχή της σημερινής Τοσκάνης. Το μόνο πρόβλημα για να ανακαλύψουμε περισσότερα γι’ αυτούς; Δεν έχουμε καταφέρει ακόμα να αποκρυπτογραφήσουμε την γλώσσα τους.

Το πιο κοντινό που έχουμε σε μετάφραση είναι οι χρυσές στήλες των Πύργων, που έχουν μεταφρασμένη μια ετρουσκική αφιέρωση στην θεά Αστάρτη στα φοινικικά. Παρ’ όλα αυτά, είναι αδύνατο να αποκρυπτογραφηθούν οι χιλιάδες επιγραφές που μας έχουν αφήσει οι Ετρούσκοι με εργαλείο μόνο αυτές τις λίγες λέξεις.

• 5. Ποιοι ήταν οι «λαοί της θάλασσας»;

Το 1192 π.Χ. η πόλη Ουγκαρίτ της Συρίας καταστράφηκε από μυστηριώδεις εισβολείς, οι οποίοι περιγράφονταν σαν λαοί της θάλασσας και μετά εξαφανίστηκαν. Με την σειρά τους, μέσα στα επόμενα χρόνια, όλοι οι κυρίαρχοι πολιτισμοί της εποχής, όπως των Χετταίων και των Μυκηναίων, καταστρέφονταν από τις επιδρομές αυτών των αδίστακτων πολεμιστών που κανείς δεν ήξερε από πού έρχονταν.

Οι λαοί της θάλασσας αποφάσισαν κάποια στιγμή να επιτεθούν στην Αίγυπτο, το μεγαλύτερο και ισχυρότερο τότε βασίλειο. Η πρώτη τους επιδρομή ήταν αποτυχημένη, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως ήταν μια εύκολη μάχη για τους Αιγύπτιους. Η δεύτερη επιδρομή ήταν συνδυασμένη επίθεση από στεριά και θάλασσα, αλλά οι Αιγύπτιοι κατάφεραν πάλι να νικήσουν, και οι λαοί της θάλασσας δεν εμφανίστηκαν ποτέ ξανά.

Πολλές θεωρίες έχουν προκύψει για την καταγωγή αυτού του λαού, καμία όμως δεν παρουσιάζει αρκετά πειστικά επιχειρήματα για να προκύψει μια τελική απάντηση…