Το μοντέλο των «έξυπνων χωριών» περιλαμβάνει την εισαγωγή συγκεκριμένων τεχνολογιών σε αγροτικές περιοχές, όπως η γεωργία ακριβείας και οι ψηφιακές πλατφόρμες, που προσφέρουν ηλεκτρονική εκπαίδευση, υγεία και διοίκηση. Επίσης, περιλαμβάνει δράσεις κυκλικής οικονομίας για τη μείωση των αποβλήτων και την εξοικονόμηση πόρων, δράσεις για την προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αλλά και την ενίσχυση του τουρισμού σε αυτές τις περιοχές.
Τα «Έξυπνα χωριά» είναι το υπο-θέμα της ευρύτερης θεματικής εργασίας ENRD για «Έξυπνες και ανταγωνιστικές αγροτικές περιοχές».
Μια θεματική ομάδα (TG) έχει εργαστεί σε αυτό το θέμα μεταξύ Σεπτεμβρίου 2017 και Ιουλίου 2020.
⇒ Κατά το πρώτο έτος, η TG διερεύνησε ιδέες και πρωτοβουλίες σχετικά με την αναζωογόνηση των αγροτικών υπηρεσιών μέσω της ψηφιακής και κοινωνικής καινοτομίας. Εξετάστηκε πώς οι αγροτικές υπηρεσίες - όπως η υγεία, οι κοινωνικές υπηρεσίες, η εκπαίδευση, η ενέργεια, οι μεταφορές, το λιανικό εμπόριο - μπορούν να βελτιωθούν και να καταστούν πιο βιώσιμες μέσω της ανάπτυξης εργαλείων τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνιών (ΤΠΕ) και μέσω δράσεων και έργων υπό την ηγεσία της κοινότητας.
⇒ Στο δεύτερο έτος, από τον Σεπτέμβριο του 2018 έως τον Ιούλιο του 2019, η TG λειτούργησε ως ηχητική επιτροπή για την ανάπτυξη πρακτικών προσανατολισμών για τη χρήση όλων των διαθέσιμων εργαλείων πολιτικής για να βοηθήσουν τα Smart Villages να αναδυθούν και να αναπτυχθούν. Ταυτόχρονα, συνέχισε να παρέχει μια πλατφόρμα για τη σύνδεση των διαφόρων πρωτοβουλιών που λαμβάνουν χώρα, αντικατοπτρίζοντας την αυξανόμενη δυναμική και το ενδιαφέρον για το θέμα σε όλα τα επίπεδα.
⇒ Κατά το τελευταίο τρίτο έτος του, μεταξύ Σεπτεμβρίου 2019 και Ιουλίου 2020, η TG μετέτρεψε τη σημαντική δυναμική που δημιουργήθηκε γύρω από τα Smart Villages, σε συγκεκριμένες προτάσεις για το σχεδιασμό υποστήριξης για Smart Villages στη νέα περίοδο προγραμματισμού, υπονοώντας σε αυτό το στάδιο του κύκλου προγραμματισμού ενισχυμένη εστίαση στην υποστήριξη των Διαχειριστικών Αρχών, μαζί με άλλες ομάδες ενδιαφερομένων.
Η TG συνέβαλε στη δράση της ΕΕ για έξυπνα χωριά, επιτρέποντας την ανταλλαγή καινοτόμων τρόπων δημιουργίας πιο ζωντανών, βιώσιμων και ελκυστικών αγροτικών περιοχών και διερευνώντας πώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν καλύτερα τα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης (RDP), η πολιτική συνοχής της ΕΕ και άλλα χρηματοδοτικά μέσα υποστήριξης.
Το Ευρωπαϊκό Αγροτικό Δίκτυο παρουσιάζει τους τρόπους με τους οποίους οι ψηφιακές στρατηγικές που αναπτύσσονται ανά την Ευρώπη μπορούν να ωφελήσουν τις αγροτικές περιοχές, ενώ προτείνει στα κράτη-μέλη τα βήματα για να επέλθει πιο γρήγορα η ψηφιοποίηση.
Η πρώτη στρατηγική που αναπτύσσεται είναι αυτή της προώθησης της ψηφιοποίησης μέσω της νέας ΚΑΠ. Σύμφωνα με την πρόταση κανονισμού της Επιτροπής για τα στρατηγικά σχέδια της ΚΑΠ, θα παρέχεται μέσω αυτής η προώθηση της ανταλλαγής γνώσεων, η καινοτομία και η ψηφιοποίηση των αγροτικών περιοχών.
Το Ευρωπαϊκό Αγροτικό Δίκτυο προτείνει συγκεκριμένα βήματα, μέσω των οποίων μπορούν να προωθήσουν πιο εύκολα τις νέες τεχνολογίες.
Συγκεκριμένα, προτείνει τα εξής:
- Χαρτογραφήστε το υπάρχον τοπίο πολιτικής υποστήριξης για την ψηφιοποίηση της γεωργίας και των αγροτικών περιοχών στη χώρα.
- Προσδιορίστε τις ευκαιρίες και τις ανάγκες για τη χρήση της ψηφιοποίησης, για να επιτύχετε όσο το δυνατόν περισσότερους από τους στόχους της ΚΑΠ.
- Καθορίστε τις προτεραιότητες για τις κύριες παρεμβάσεις που διατίθενται στο στρατηγικό σχέδιο της ΚΑΠ, προκειμένου να ικανοποιηθούν οι ανάγκες που εντοπίζονται.
Για παράδειγμα:
- Επενδύσεις σε υποδομές μικρής κλίμακας και τοπικές υπηρεσίες για την αντιμετώπιση προβλημάτων όπως οι συνδέσεις διαδικτύου.
- Ανταλλαγή γνώσεων και πληροφοριών μέσω της συμβουλευτικής, για τη μείωση του ψηφιακού χάσματος.
- Συνεργασία για τη συγκέντρωση των ενδιαφερομένων μερών, τη δημιουργία ομάδων και ψηφιακών κόμβων για την προώθηση των ψηφιακών τεχνολογιών.
- Ορίστε τους στόχους. Κατανείμετε τον απαιτούμενο προϋπολογισμό, σχεδιάστε και εφαρμόστε τις απαραίτητες παρεμβάσεις.
Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο για την Αγροτική Ανάπτυξη, στο πλαίσιο της δράσης για τα έξυπνα χωριά, καλεί επίσης τις αγροτικές περιοχές που εφαρμόζουν καινοτομίες σε τομείς όπως η γεωργία, η υγεία, η εκπαίδευση, η ενέργεια να καταγράψουν πληροφορίες σχετικά με τις καινοτόμες αυτές υπηρεσίες, ώστε να μεταδοθούν και σε άλλους ενδιαφερόμενους μέσω του Δικτύου.
