Η ρύπανση του αέρα, των υδάτων και του εδάφους επηρεάζει επίσης τους οικοτόπους, όπως και η κλιματική αλλαγή και η υπερεκμετάλλευση των ζώων μέσω της παράνομης συλλογής και της μη βιώσιμης θήρας και αλιείας. Η επιδείνωση αυτή, εάν δεν αντιμετωπιστεί, θα οδηγήσει αναπόφευκτα στη συνεχιζόμενη διάβρωση της βιοποικιλότητάς μας και των ζωτικών υπηρεσιών που προσφέρει, θέτοντας σε κίνδυνο την ανθρώπινη υγεία και ευημερία.
Η έκθεση καταδεικνύει σαφώς την ανάγκη ανάληψης δράσης εάν επιθυμούμε να έχουμε σοβαρές πιθανότητες να μπει η βιοποικιλότητα της Ευρώπης σε πορεία ανάκαμψης έως το 2030, όπως προβλέπεται στη νέα στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα. Στο πλαίσιο αυτό, η πλήρης εφαρμογή των γενικών και ειδικών στόχων που προτείνονται στην εν λόγω στρατηγική, καθώς και στη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο», θα είναι ουσιαστικής σημασίας.
Η αξιολόγηση-η οποία βασίζεται σε λεπτομερέστερη τεχνική έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ)- δείχνει ότι, ενώ υπάρχουν προστατευόμενα είδη και οικότοποι που καταφέρνουν να παραμένουν σε σταθερά επίπεδα παρά τις σημαντικές πιέσεις που δέχονται, η πλειονότητα παρουσιάζει ανεπαρκή ή κακή κατάσταση σε επίπεδο ΕΕ, ενώ ορισμένα εμφανίζουν τάσεις συνεχούς επιδείνωσης.
Μεταξύ των ειδών, τα πτηνά που συνδέονται στενά με τη γεωργία εξακολουθούν να μειώνονται, ενώ τα ψάρια γλυκού νερού παρουσιάζουν το υψηλότερο ποσοστό κακής κατάστασης διατήρησης (38 %) κυρίως λόγω αλλαγών στα υδατικά συστήματα και στις εγκαταστάσεις ροής νερού και υδροηλεκτρικής ενέργειας. Μόνον το 15 % των οικοτόπων βρίσκονται σε καλή κατάσταση. Η αποκατάσταση των τυρφώνων και άλλων υγροβιοτόπων μπορεί να ωφελήσει τη φύση, αλλά και να συμβάλει σημαντικά στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, δημιουργώντας ευκαιρίες απασχόλησης σε αγροτικές και περιφερειακές περιοχές.
Η έκθεση δείχνει επίσης ότι τα στοχευμένα μέτρα διατήρησης αποφέρουν αποτελέσματα. Ο ιβηρικός λύγκας, ο τάρανδος δασών και η ενυδρίδα, όλα στοχευόμενα είδη μεγάλων έργων διατήρησης, πλέον βρίσκονται σε φάση ανάκαμψης. Οι πρωτοβουλίες στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE της ΕΕ, τα ειδικά γεωργοπεριβαλλοντικά καθεστώτα στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής και το δίκτυο Natura 2000 με τους 27.000 τόπους του εξακολουθούν να έχουν θετική επίδραση, η οποία όμως πρέπει να ενισχυθεί σημαντικά.
Ο Επίτροπος Περιβάλλοντος, Ωκεανών και Αλιείας, κ. Βιργκίνιους Σινκέβιτσους, δήλωσε: «Αυτή η αξιολόγηση της κατάστασης της φύσης είναι ο πληρέστερος έλεγχος υγείας της φύσης που έχει ποτέ διενεργηθεί στην ΕΕ. Δείχνει ξεκάθαρα, για ακόμη μία φορά, ότι εξακολουθούμε να χάνουμε το ζωτικής σημασίας για εμάς σύστημα υποστήριξης ζωής. Η κατάσταση του 81 % των προστατευόμενων οικοτόπων στην ΕΕ χαρακτηρίζεται ανεπαρκής. Πρέπει επειγόντως να υλοποιήσουμε τις δεσμεύσεις που περιλαμβάνονται στη νέα στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα, ώστε να αντιστραφεί αυτή η πτωτική πορεία προς όφελος της φύσης, των ανθρώπων, του κλίματος και της οικονομίας».
Ο κ. Hans Bruyninckx, Εκτελεστικός Διευθυντής του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, δήλωσε: «Από την αξιολόγησή μας προκύπτει ότι η διαφύλαξη της υγείας και της ανθεκτικότητας της φύσης της Ευρώπης, καθώς και της ευημερίας των πολιτών, απαιτεί θεμελιώδεις αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο παράγουμε και καταναλώνουμε τρόφιμα, διαχειριζόμαστε και χρησιμοποιούμε τα δάση, καθώς και στον τρόπο με τον οποίο οικοδομούμε πόλεις. Οι προσπάθειες αυτές πρέπει να συνδυάζονται με καλύτερη εφαρμογή και επιβολή των πολιτικών διατήρησης, την εστίαση στην αποκατάσταση της φύσης, καθώς με και την ολοένα και πιο φιλόδοξη δράση για το κλίμα, ιδίως στους τομείς των μεταφορών και της ενέργειας».
Ιστορικό
Κάθε έξι χρόνια τα κράτη μέλη της ΕΕ υποβάλλουν εκθέσεις σχετικά με την κατάσταση διατήρησης και τις τάσεις των ειδών και των τύπων οικοτόπων που προστατεύονται βάσει των οδηγιών της ΕΕ. Ο παρών κύκλος υποβολής εκθέσεων αποτελεί τη μεγαλύτερη και πλέον εκτεταμένη διαδικασία συλλογής δεδομένων που έχει επιχειρηθεί ποτέ σχετικά με την κατάσταση της φύσης στην Ευρώπη. Η έκθεση παρέχει ανάλυση των δεδομένων σχετικά με την κατάσταση και τις τάσεις όσον αφορά όλα τα είδη άγριων πτηνών που απαντούν στην ΕΕ (460 είδη), 233 τύπους οικοτόπων και σχεδόν 1.400 άλλα άγρια φυτά και ζώα ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος.
Οι γνώσεις αυτές θα κατευθύνουν τη δράση της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα κατά τα προσεχή έτη, παρέχοντας καίριο δείκτη αναφοράς για την παρακολούθηση της προόδου προς την επίτευξη των στόχων της νέας στρατηγικής της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα έως το 2030.
