Βαγγέλης Περρής
Τα παιδιά με τα μαλλιά και με τα μαύρα ρούχα αποφάσισαν να λύσουν το πρόβλημα των ενοικίων, της φιλοξενίας των μεταναστών και της καπιταλιστικής μόδας για ταξίδια, γεμίζοντας τους δρόμους του Κουκακίου με «τρικάκια» που έγραφαν τα εξής προοδευτικά συνθήματα: “Don't follow the trends of tourism”, «ενάντια στην αύξηση των ενοικίων», “immigrants welcome-tourists go home”. Προφανώς αναφέρονται στη φιλοξενία μέσω Airbnb που γνωρίζει μεγάλη άνθηση στην περιοχή.
Κατά περίεργο τρόπο οι αντισυστημικοί αγωνιστές έχουν ακριβώς τους ίδιους στόχους με τους (μεγαλο)ξενοδόχους που αντισυστημικούς δεν τους λες, αλλά επίσης αντιδρούν με σθένος στο οικονομικό σύστημα της βραχυχρόνιας μίσθωσης και θέλουν να μονοπωλήσουν τη φιλοξενία, γιατί έτσι τα βρήκαμε.
Μερικές εμπειρικές παρατηρήσεις.
1. «Το Airbnb βλάπτει σοβαρά την οικονομία. Πόσες θέσεις εργασίας χάθηκαν στην Ελλάδα εξαιτίας του;» είναι το ερώτημα-θέση που κατακλύζει τα ενημερωτικά sites και η είδηση είναι σαφώς ανησυχητική. Πρέπει να διαβάσεις ολόκληρο το άρθρο για να αντιληφθείς ότι η πηγή της πληροφόρησης είναι μονομερής, δηλαδή προέρχεται από το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο, επομένως αφορά αποκλειστικά σε εργαζόμενους στον κλάδο. Κακό κι αυτό, αλλά υπάρχει αντίλογος σχετικά με την προέλευσή του.
Δεν διαθέτουμε άλλο στοιχείο πέραν της μνήμης για να αμφισβητήσουμε το γεγονός ότι όλα ξεκίνησαν με το Airbnb. Θυμόμαστε ότι οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις έπεφταν σαν ντόμινο την εποχή που το κέντρο της Αθήνας είχε παραδοθεί στους μασκοφόρους εκδικητές, καίγονταν άνθρωποι και κτίρια, ενώ οι ταλαίπωροι τουρίστες έτρεχαν πανικόβλητοι για να γλιτώσουν τις μνημονιακές βαλίτσες τους από την επερχόμενη επανάσταση. Για αυτή τη κατάσταση προφανώς δεν έφταιγε το Airbnb και οι ίδιοι οι ξενοδόχοι είχαν υποδείξει τους υπαίτιους.
Όταν τα πράγματα ομαλοποιήθηκαν και τοποθετήθηκαν πάρα πόδα τα ρόπαλα και οι μολότοφ, η Αθήνα μπήκε στους προορισμούς αυτών που ταξιδεύουν με φτηνά αεροπορικά εισιτήρια και είναι πάρα πολλοί. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία αναζητούν παρόμοιες οικονομικές λύσεις και για τη διαμονή τους. Αν ο συνδυασμός δεν τους βγαίνει για την Αθήνα, με μεγάλη ευκολία θα επιλέξουν έναν προορισμό που θα ανταποκρίνεται στις οικονομικές τους δυνατότητες. Αν δεν υπήρχε δηλαδή το Airbnb, αυτό δεν σημαίνει ότι θα γέμιζαν τα ξενοδοχεία, απλώς οι επισκέπτες θα μειώνονταν δραματικά γιατί θα πήγαιναν εκεί που θα υπήρχε χαμηλό κόστος διαμονής.
2. Η άνθηση του Airbnb στο Κουκάκι, που το ζούμε εδώ και πολλά πολλά χρόνια, δεν έχει οδηγήσει σε μείωση των θέσεων εργασίας. Αντιθέτως, έχουν δημιουργηθεί εκατοντάδες δουλειές που συνήθως απασχολούν νέους ανθρώπους και οι οποίοι, κατά πάσα πιθανότητα, υπό άλλες συνθήκες θα στριμώχνονταν στις ουρές του ΟΑΕΔ. Πέρα από αυτούς που έχουν άμεση επαφή με το Airbnb, έχουν ανοίξει καταστήματα εστίασης, καθαρισμού, διασκέδασης, δώρων κλπ και οι απασχολούμενοι σε αυτά μάλλον δεν λογίζονται σαν χαμένες θέσεις εργασίας.
3. Γκρεμισμένα σπίτια, οικόπεδα - σκουπιδότοποι, επικίνδυνα ερείπια, είναι έννοιες που αργά, αλλά με ελπιδοφόρα βήματα, συρρικνώνονται. Κεντρικά και απόκεντρα κτίρια επισκευάζονται, ξαναζωντανεύουν, σώζονται. Δεν είναι μόνο ότι βρίσκουν δουλειά οικοδόμοι, ελαιοχρωματιστές, υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι και ένας στρατός από εργαζόμενους που σίγουρα δεν αποτελούν «θέσεις εργασίας που χάνονται». Είναι ότι με πρωτοβουλία ιδιωτών (βγάζω από τον κόπο τη βάρδια των σχολιαστών και καταγγέλλω ότι έχουν στόχο το κέρδος), το μέχρι πρόσφατα καταδικασμένο από την αφιλοκερδή πολιτεία οικοδομικό περιβάλλον ανανεώνεται και συντηρείται.
4. Το θέμα των ενοικίων και της αύξησής τους είναι πράγματι σοβαρό. Όπως σε όλες τις σχέσεις υπάρχουν δύο εμπλεκόμενα μέρη, αλλά στη συγκεκριμένη συνήθως απουσιάζει η πλευρά των ιδιοκτητών. Στην πλειοψηφία τους διαθέτουν ένα σπίτι, το οποίο προσφέρουν προς ενοικίαση ώστε να συμπληρώσουν το συρρικνωμένο εισόδημά τους.
Από τα πρώτα χρόνια της κρίσης η ενοικίαση ενός σπιτιού δεν σημαίνει αυτόματα ότι ο ενοικιαστής πληρώνει το συμφωνηθέν αντίτιμο και ο ιδιοκτήτης το εισπράττει. Εκατοντάδες ενοικιαστές βρέθηκαν σε δυσχερή θέση επειδή έχασαν ένα μέρος του εισοδήματός τους και σταμάτησαν να ανταποκρίνονται στην υποχρέωσή τους, μεταφέροντας έτσι το αδιέξοδο και στους ιδιοκτήτες
Στην αρχή αναζητήθηκαν κοινές λύσεις, αλλά σπάνια απέδωσαν. Μετά τις μειώσεις, τις δόσεις, το κούρεμα χρέους, το πρόβλημα επανεμφανιζόταν και μάλιστα διογκωμένο με απλήρωτους λογαριασμούς, οπότε οι δρόμοι χώρισαν. Όπως ο ενοικιαστής θα φύγει από το σπίτι γιατί βρήκε κάπου να μένει τζάμπα, έτσι και ο ιδιοκτήτης αναζητά ένα τρόπο που το ακίνητο δεν θα τον βάζει μέσα, αντιθέτως θα του αποδίδει σταθερά και χωρίς ανασφάλεια τα έσοδα που έχει προϋπολογίσει.
5. Όποια και να είναι η ανάλυση, το γεγονός είναι ότι λόγω Airbnb τα ενοικιαζόμενα σπίτια λιγοστεύουν και τα ενοίκια ακριβαίνουν. Αυτή είναι η αλήθεια, όμως το φαινόμενο δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί διοικητικά. Αυτή τη στιγμή υπάρχει υπερπροσφορά. Σε τέτοιες συνθήκες ξεχωρίζει η ήρα από το στάρι και κάποιοι μένουν απέξω. Αυτοί θα υποχρεωθούν να ξαναπευθυνθούν στην πελατεία των ενοικιαστών. Αν μάλιστα επιστρέψει η αξιοπιστία στη σχέση και τηρούνται τα συμφωνηθέντα, τότε δεν αποκλείεται η στροφή στην ενοικίαση να είναι προς όφελος και του ιδιοκτήτη.
6. Η διαταγή “Tourists Go Home”, γιατί, αν φύγουν οι τουρίστες, τα σπίτια θα νοικιάζονται φτηνά και οι γειτονιές θα αναβαθμιστούν, μιας που θα γεμίσουν μετανάστες, δεν αντέχει σε καμιά σοβαρή συζήτηση. Τα επιχειρήματα διαλύονται σαν τα «τρικάκια» που έπεσαν στον βρεγμένο δρόμο.
7. Το σύνθημα “Tourists Go Home” εκτός από ανόητα απειλητικό μήπως είναι και λίγο ρατσιστικό;
Υ.Γ: Όταν στα νησιά δημιουργήθηκαν λιμάνια και τα πλοία άρχισαν να δένουν στις προβλήτες τους, οι βαρκάρηδες, που μέχρι τότε έκαναν τις μεταφορές, έχασαν ένα μεγάλο μέρος των εσόδων τους.
Κινητοποιήθηκαν με στόχο την επιστροφή στο παλιό καθεστώς. Οι εφημερίδες της εποχής είχαν τίτλο «χάθηκαν πολλές θέσεις εργασίας εξαιτίας των νέων λιμανιών». Αν το αίτημα γινόταν δεκτό, τα πλοία θα σάλπαραν για λιμάνια ξένα, και θα έμεναν χωρίς εισόδημα όχι μόνο οι βαρκάρηδες αλλά και ολόκληρο το νησί.
*O Βαγγέλης Περρής είναι δημοσιογράφος
