Η αυγοπαραγωγός πτηνοτροφία αποτελεί σήµερα έναν από τους πλέον αναπτυγµένους και καλά οργανωµένους κλάδους της ελληνικής κτηνοτροφίας.
Σύµφωνα µε στοιχεία της Δ/νσης Αγροτικής Στατιστικής & Τεκµηρίωσης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίµων τα παραγόµενα στην Ελλάδα αυγά για ανθρώπινη κατανάλωση καλύπτουν σε ποσοστό περίπου 88,3% τη ζήτηση σε εθνικό επίπεδο.
Η παραγωγή αυγών συστηµατικής εκτροφής πραγµατοποιείται από περίπου 650 επιχειρήσεις κατανεµηµένες σχεδόν σε όλη τη χώρα.
Αξίζει να σηµειωθεί ότι οι 13 µόλις από αυτές παράγουν περίπου το 41% των συνολικά παραγοµένων αυγών στην Ελλάδα.
Σε ό,τι αφορά τους τρόπους εκτροφής των ορνίθων το 37,3% περίπου των επιχειρήσεων ακολουθούν το συµβατικό σύστηµα εκτροφής (σε κλωβοστοιχίες) ενώ το υπόλοιπο 62,7% τα εναλλακτικά συστήµατα (28,1% ως αχυρώνες, 30,9% ως ελευθέρας βοσκής και 3,7% ως βιολογικά).
Σε ό,τι αφορά στους εκτρεφόµενους πληθυσµούς, από το σύνολο των περίπου 4,5 εκ. ορνίθων αυγοπαραγωγής που διατηρούνται, το 81% εκτρέφονται σε κλωβοστοιχίες και µόλις το 19 % περίπου στα υπόλοιπα συστήµατα εκτροφής (11% ως αχυρώνες, 5% ως ελευθέρας βοσκής και 3% ως βιολογικά).
Η χωροταξική κατανοµή της παραγωγής αυγών καθώς και αυτή των µονάδων εκτροφής ορνίθων αυγοπαραγωγής παρουσιάζεται στους πίνακες που ακολουθούν:
Πριν δραστηριοποιηθεί κάποιος στον τοµέα της αυγοπαραγωγού πτηνοτροφίας, θα πρέπει να έχει φροντίσει να ενηµερωθεί για τις ιδιαιτερότητες των εκτροφών αυτού του τύπου, τα τυχόν προβλήµατα που µπορεί να αντιµετωπίσει και το κόστος του όλου εγχειρήµατος είτε αυτό αφορά στην έναρξη της δραστηριότητας (κόστος εγκαταστάσεων, εξοπλισµού) είτε στο λειτουργικό κόστος (κόστος ζωοτροφών, ζωικού κεφαλαίου, εµβολίων κλπ).
Επίσης ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στη διάθεση του παραγοµένου προϊόντος.
Μετά την ολοκλήρωση της έρευνας αυτής και εφόσον αποφασίσει κάποιος ότι είναι σε θέση να αναλάβει το επιχειρηµατικό ρίσκο, θα πρέπει να φροντίσει για την έκδοση άδειας εγκατάστασης για την πτηνοτροφική του µονάδα.
Πριν την έναρξη της διαδικασίας της αδειοδότησης επίσης θα πρέπει να έχει αποφασίσει τόσο το µέγεθος της εκτροφής, τον τύπο (συµβατικό ή εναλλακτικό σύστηµα εκτροφής) όσο και την πιθανότητα µελλοντικής επέκτασης της.
ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ
Οι πτηνοτροφικές µονάδες όπως και κάθε άλλη κτηνοτροφική εκµετάλλευση θα πρέπει να βρίσκονται εκτός σχεδίου πόλεως, σε έκταση οπού, βάση των εκάστοτε όρων χρήσης γης, επιτρέπεται η κτηνοτροφία.
Επιπλέον αυτού, θα πρέπει να διαθέτουν άδεια εγκατάσταση.
Η άδεια αυτή εκδίδεται από τη ∆/νση Αγροτικής Οικονοµίας & Κτηνιατρικής της οικείας Περιφερειακής Ενότητας.
Η όλη διαδικασία έκδοσης της άδεια καθώς και τα απαιτούµενα κατά περίπτωση δικαιολογητικά καθορίζεται στο άρθρο 6 του Ν. 4056/2012 (ΦΕΚ 52/Α/2012) όπως τροποποιείται και ισχύει.
Ένα από τα δικαιολογητικά τα οποία µπορεί να απαιτηθούν κατά την έκδοση της άδειας εγκατάστασης είναι η απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Με την υπ’ αρίθµ. 65150/1780 απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιµατικής Αλλαγής (ΦΕΚ 3089/Β/4-12-2013), (Παράρτηµα VII, Οµάδα 7η -Πτηνο-κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις-) κατηγοριοποιούνται οι πτηνοτροφικές µονάδες ως προς τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον και την υποχρέωσή τους στην έκδοση απόφασης περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Η κατηγοριοποίηση αυτή φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί:
Οι µονάδες εκτροφής πουλερικών προκειµένου να αδειοδοτηθούν θα πρέπει να τηρούν ελάχιστες αποστάσεις από οικισµούς, ποτάµια, δρόµους, ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις και άλλους χώρους ενδιαφέροντος όπως αυτοί αναφέρονται στο Παράρτηµα του άρθρου 20 του Ν.4056/2012 (ΦΕΚ 52/Α’/2012).
Οι αποστάσεις αυτές καθορίζονται ανάλογα µε το είδος της µονάδας και το µέγεθός της, βάση του ισοδύναµου ζώου όπως αυτό ορίζεται στην απόφαση 65150/1780/2013 (ΦΕΚ 3089/Β/2013). Κάποιοι επιπλέον περιορισµοί σχετικά µε τις αποστάσεις που πρέπει να τηρούν οι µονάδες εκτροφής πουλερικών από άλλες πτηνοτροφικές µονάδες, εκκολαπτήρια, σφαγεία κλπ αναφέρονται στο άρθρο 4 του Π∆ 224/1998 (ΦΕΚ 175/Α/1998).
Πέρα από την έκδοση άδειας εγκατάστασης ο ενδιαφερόµενος θα πρέπει να εγγραφεί στο σχετικό µητρώο που τηρείται στο τµήµα Κτηνιατρικής της οικείας ∆/νσης Αγροτικής Ανάπτυξης & Κτηνιατρικής, έτσι ώστε να πάρει τον κωδικό παραγωγού βάση της οδηγίας 2002/4/ΕΚ.
Ο κωδικός αυτός είναι υποχρεωτικό να αναγράφεται πάνω σε όλα τα αυγά που τίθενται στο εµπόριο. Επίσης, βάση των άρθρων 60 και 63 παρ. 8 του νόµου 4235/2014 (ΦΕΚ 32/Α/2014) υποχρεούται να χρησιµοποιεί τις υπηρεσίες ιδιώτη κτηνίατρου ως «Κτηνίατρο εκτροφής».
Με την υπ. αριθµό 816/156798 απόφαση του αναπληρωτή υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίµων καθορίζονται οι λεπτοµέρειες εφαρµογής του θεσµού του «κτηνιάτρου εκτροφής» στις κτηνοτροφικές εκµεταλλεύσεις, ΦΕΚ 3385/Β/2014. Επιπλέον ο εκτροφέας πουλερικών ως κάτοχος αγροτικής εκµετάλλευσης θα πρέπει να εγγραφεί στο µητρώο αγροτών και αγροτικών εκµεταλλεύσεων (ΜΑΑΕ) σύµφωνα µε το Ν.3874/2010 (ΦΕΚ 151/Α/2010).
Η εγγραφή στο µητρώο αυτό πραγµατοποιείται µέσω του διαδικτυακού τόπου του ΟΠΕΚΕΠΕ (www.opekepe.gr).
ΚΤΗΡΙΑΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ
Οι κτηριακές εγκαταστάσεις που θα χρησιµοποιηθούν για την στέγαση των πουλερικών, θα πρέπει κατά περίπτωση είτε να διαθέτουν οικοδοµική άδεια είτε να είναι κατασκευασµένες σύµφωνα µε εγκεκριµένο τύπο κτηνοτροφικών στεγάστρων µε σκελετό θερµοκηπίου είτε να µπορεί να χαρακτηριστούν ως πρόχειρα καταλύµατα σύµφωνα µε το νόµο 4056.
Σχετικά µε τα κτηνοτροφικά στέγαστρα µε σκελετό θερµοκηπίου ο ενδιαφερόµενος µπορεί να ενηµερωθεί από το Κέντρο Ελέγχου Γεωργικών Κατασκευών (τηλ. 2310 991786/998741).
Κατά την κατασκευή των κτηριακών αυτών εγκαταστάσεων θα πρέπει να τηρούνται όσα ορίζονται στο Π∆ 374 (ΦΕΚ 251/Α/2001) σχετικά µε την προστασία των ζώων στα εκτροφεία.
Επιπρόσθετα κατά την κατασκευή θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι ανάγκες των πτηνών σε φωτισµό, αερισµό και καθαριότητα, να ληφθεί πρόβλεψη τρόπου αποµάκρυνσης της παραγόµενης κοπριάς καθώς και η εφαρµογής των απαιτούµενων µέτρων βιοασφάλειας.
Επίσης θα πρέπει να ληφθεί µέριµνα σχετικά µε την διαχείριση των παραγοµένων ζωικών υποπροϊόντων (κοπριάς και πτωµάτων) όπως ορίζει η σχετική νοµοθεσία για τα ζωικά υποπροϊόντα (Καν. 1069/2009).
Σε ότι αφορά την διαχείριση της παραγοµένης κοπριάς θα πρέπει η µονάδα εκτροφής να διαθέτει κοπροσωρό, όπως αυτή περιγράφεται στον κώδικα ορθής γεωργικής πρακτικής απόφαση 1420/82031 (ΦΕΚ 1709/Β/2015) (Κτηνοτροφικά απόβλητα άρθρο 6 Παράρτηµα Ι).
Ειδικότερα στην περίπτωση των ωοτόκων ορνίθων θα πρέπει επιπλέον να τηρούνται οι απαιτήσεις της οδηγίας 1999/74/ΕΚ (όπως ενσωµατώθηκε στην εθνική νοµοθεσία µε το Π∆ 216/2003 ΦΕΚ 181/Α/2003).
Στην περίπτωση που η εκτροφή πραγµατοποιείται σε κλωβούς αυτοί θα πρέπει να είναι «διευθετηµένοι - εµπλουτισµένοι» µε τα χαρακτηριστικά που αναφέρονται στο άρθρο 6 της οδηγίας.
Στην περίπτωση των εναλλακτικών συστηµάτων θα πρέπει να τηρούνται όσα αναφέρονται στο πίνακα που ακολουθεί.
Επιπρόσθετα, για τα συστήµατα εκτροφής που επιτρέπουν στις ωοπαραγωγές όρνιθες να µετακινούνται µεταξύ διαφόρων επιπέδων θα πρέπει:
α) ο αριθµός των επάλληλων επιπέδων να περιορίζεται σε 4,
β) το ελεύθερο ύψος µεταξύ επιπέδων να είναι τουλάχιστον 45 εκ,
γ) ο εξοπλισµός τροφής και ποτίσµατος να είναι τοποθετηµένος Εκτροφή Πουλερικών για Παραγωγή Αυγών Κατανάλωσης ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2017 - 6 - κατά τέτοιο τρόπο ώστε όλες οι όρνιθες να έχουν την ίδια πρόσβαση και
δ) τα επίπεδα να διαρρυθµίζονται κατά τέτοιο τρόπο ώστε τα περιττώµατα να µην µπορούν να πέσουν στα κατώτερα επίπεδα.
ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΥΓΟΠΑΡΑΓΩΓΟΣ ΠΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ
Στην περίπτωση που κάποιος ενδιαφέρεται για την εκτροφή ορνίθων αυγοπαραγωγής βάση του βιολογικού τρόπου εκτροφής, πέρα των προαναφερθέντων, θα πρέπει να τηρεί όλα όσα ορίζονται στα άρθρα 10, 12 και στο Παράρτηµα III του Καν. (ΕΚ) 889/2008 για την βιολογική γεωργία.
Κάποιες από τις απαιτήσεις του κανονισµού αυτού σχετικές µε τις εγκαταστάσεις παρουσιάζονται στον πίνακα που ακολουθεί.
Επιπλέον θα πρέπει να γνωρίζει ότι δεν θα έχει την δυνατότητα να παράγει παράλληλα αυγά άλλων συστηµάτων εκτροφής (κλωβοστοιχίας, αχυρώνα ή ελευθέρας βοσκής).
Στην συνέχεια ο ενδιαφερόµενος θα πρέπει να πιστοποιήσει την µονάδα εκτροφής ως προς τον βιολογικό τρόπο παραγωγής.
Η πιστοποίηση αυτή λαµβάνεται από εγκεκριµένο από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίµων, οργανισµούς ελέγχου και πιστοποίησης βιολογικής παραγωγής.
Τα στοιχεία των οργανισµών αυτών είναι αναρτηµένα στην ιστοσελίδα του ΥΠΑΑΤ.
ΖΩΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Ο έκαστος εκτροφέας µπορεί να προµηθευτεί το απαιτούµενο ζωικό κεφάλαιο για την εκµετάλλευση του είτε ως νεοσσό 1 ηµέρας είτε ως πουλάδα 15 εβδοµάδων.
Η επιλογή της ηλικίας των πτηνών εξαρτάται από τους υπάρχοντες χώρους, την ύπαρξη του απαιτούµενου εξοπλισµού, την ύπαρξη της απαιτούµενης τεχνογνωσίας για την εκτροφή κλπ. Η προµήθεια µπορεί να γίνει από τις υπάρχουσες εκκολαπτικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, από εµπόρους ή µε απευθείας εισαγωγή από το εξωτερικό. Στοιχεία για τις εκκολαπτικές επιχειρήσεις που έχουν λάβει διακριτικό αριθµό σύµφωνα µε τον Καν. (ΕΚ) 617/2008 βρίσκεται στον ιστότοπο του ΥΠΑΑΤ.
Τα κυριότερα υβρίδια ορνίθων αυγοπαραγωγικής κατεύθυνσης που διατίθενται στην αγορά είναι τα LOHMANN, HY LINE, ISA, SHAVER, TETRA-SL, HARCO, BABCOCK, κ.λπ.
Πολλά από αυτά τα υβρίδια είναι καταλληλότερα για εναλλακτικά συστήµατα εκτροφής µικρής κλίµακας και για την χωρική πτηνοτροφία παρά για τις εντατικές εκτροφές.
ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Η διατροφή των πτηνών βασίζεται στην χορήγηση φυράµατος το οποίο µπορεί να περιέχει δηµητριακούς καρπούς, σογιάλευρο, ηλιάλευρο, φυτρόπιτα, πίτυρα, φυτικά έλαια, ανόργανα συστατικά (µαρµαρόσκονη, φωσφορικά άλατα), βιταµίνες, ιχνοστοιχεία, αµινοξέα κ.λπ.
Η σύσταση του φυράµατος πρέπει να είναι ισορροπηµένη και σύµφωνα µε τις ανάγκες των πτηνών σε θρεπτικά συστατικά ανάλογα µε την ηλικία τους και το στάδιο ανάπτυξής τους.
Κάθε υβρίδιο συνοδεύεται από οδηγό εκτροφής στον οποίο πέρα από τα παραγωγικά του χαρακτηριστικά αναφέρονται και οι απαιτήσεις του σε θρεπτικά συστατικά ανά ηλικία.
Οι οδηγίες αυτές µπορούν να αναζητηθούν µέσω των ιστοσελίδων των υβριδίων αυτών.
Το χορηγούµενο στα πτηνά φύραµα µπορεί να το προµηθεύεται ο ενδιαφερόµενος από τις εταιρίες παραγωγής ζωοτροφών είτε εξ ολοκλήρου, είτε ως συµπύκνωµα το οποίο θα «αραιώνει» µε την απαιτούµενη ποσότητα δηµητριακών καρπών, σόγιας κ.λπ.
Επίσης µπορεί να προµηθεύεται µεµονωµένα τις απαιτούµενες α’ ύλες και να το παράγει µόνος του. Στις δύο τελευταίες περιπτώσεις πρέπει να τηρεί τα όσα ορίζονται από τον Καν.(ΕΚ) 183/2005 σχετικά µε την υγιεινή των ζωοτροφών και την ΚΥΑ 340668/2008 ΦΕΚ 2422/Β/2008 καθώς και να έχει λάβει των απαιτούµενο κωδικό εγγραφής ή έγκρισης από τη ∆/νση Αγροτικής Οικονοµίας & Κτηνιατρικής της οικείας περιφερειακής ενότητας.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνείτε με το Εργοστάσιο Παραγωγής Σύνθετων Ζωοτροφών και Πρώτων Υλών (δείτε ΕΔΩ) της Ένωσης Αγρινίου στο 2641.0.69060 και με τον υπεύθυνο παραγωγής-ζωοτέχνη κ. Βασίλη Σταμούλη στο 2641.0.69062.
ΚΡΙΣΙΜΑ ΣΗΜΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΤΡΟΦΗ
Κατά την διάρκεια της εκτροφής των ορνίθων ο εκτροφέας πέρα των άλλων θα πρέπει να δώσει ιδιαίτερη προσοχή και στα παρακάτω:
• Ποιότητα ζωικού κεφαλαίου:
Τα πουλιά θα πρέπει να είναι οµοιόµορφα, ζωηρά και εµβολιασµένα µε τα απαιτούµενα εµβόλια, προερχόµενα από αξιόπιστο προµηθευτή.
• Εµβολιασµοί:
Πρέπει να πραγµατοποιούνται οι απαραίτητοι κατά περίπτωση εµβολιασµοί στον ενδεδειγµένο χρόνο, µε τον ενδεδειγµένο τρόπο και συχνότητα. Τα χρησιµοποιούµενα εµβόλια πρέπει να έχουν αποθηκευθεί σύµφωνα µε τις οδηγίες του κατασκευαστή και ο χρησιµοποιούµενος εξοπλισµός να έχει ελέχθη και απολυµανθεί.
• Διατροφή:
Οι χρησιµοποιούµενες ζωοτροφές θα πρέπει να είναι καλής ποιότητας από υγειονοµικής άποψης και η σύνθεση του φυράµατος ισορροπηµένη και σύµφωνη µε τις ανάγκες των πτηνών σε θρεπτικά συστατικά.
• Συνθήκες εκτροφής:
Οι συνθήκες που επικρατούν στην εκτροφή (φωτισµός, αερισµός, υγρασία) θα πρέπει να είναι αυτές που εξασφαλίζουν την βέλτιστη έκπτυξη των γενετικών χαρακτηριστικών των πτηνών σύµφωνα µε τον οδηγό εκτροφής του υβριδίου.
• Εξοπλισµός πτηνοτροφείου:
Ο χρησιµοποιούµενος εξοπλισµός (ταΐστρες, ποτίστρες, φωλιές, ανεµιστήρες, σύστηµα φωτισµού, συστήµατα υδρόψυξης κλπ) θα πρέπει να είναι επαρκής σε αριθµό, να διατηρείται καθαρός και να λειτουργεί σύµφωνα µε τις προδιαγραφές του κατασκευαστή του.
• Τήρηση µέτρων υγιεινής:
Θα πρέπει να τηρούνται όλα τα απαραίτητα µέτρα υγιεινής (µυοκτονίες, απολυµάνσεις, απεντοµώσεις, αποφυγή σηµείων µολύνσεων – στάσιµα νερά κ.λπ.) στο χώρο εκτροφής, παρασκευής ζωοτροφών, συλλογής και συσκευασίας αυγών και γενικά σε όλους τους χώρους της εκµετάλλευσης.
• Ηµερήσια αποµάκρυνση απωλειών.
• Επιθεωρήσεις:
Τόσο το ζωικό κεφάλαιο όσο και ο µηχανολογικός εξοπλισµός θα πρέπει να επιθεωρούνται σε τακτά χρονικά διαστήµατα.
Με τον τρόπο αυτό µπορεί να αποφευχθεί
α) σπατάλη τροφών λόγω µη σωστής λειτουργίας του συστήµατος ταΐσµατος,
β) έλλειψη νερού ή διαρροές λόγω µη σωστής λειτουργίας της τροφοδοσίας του πτηνοτροφείου µε νερό και
γ) να εντοπιστούν και να αντιµετωπιστούν εγκαίρως µολυσµατικές ασθενειών.
• Τήρηση µητρώων – ιστορικού εκτροφής.
• Τήρηση µητρώου φαρµακευτικής αγωγής (http://www.minagric.gr/images/ stories/docs/agrotis/ktiniatrika_Farmaka/mitroo_farm_agogis_ektrofis070915.doc )
ΕΜΠΟΡΙΑ ΑΥΓΩΝ
Τα αυγά που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση πρέπει να είναι ωοσκοπηµένα και να αναγράφουν τον κωδικό παραγωγού.
Η ωοσκόπηση τους µπορεί να γίνει σε υφιστάµενα ωοσκοπικά κέντρα µετά από συµφωνία. Στην περίπτωση που ο εκτροφέας θέλει να ωοσκοπεί και να συσκευάζει τα αυγά που παράγει µόνος του, τότε θα πρέπει να προβεί στην κατασκευή και εξοπλισµό του απαιτούµενου χώρου σύµφωνα µε τους Καν. (ΕΚ) 589/2008 (άρθρο 5), 852/2004 (Παράρτηµα ΙΙ) και τον Καν. (ΕΚ) 853/2004.
Δείτε περισσότερα ΕΔΩ
