Γράφει ο Μανώλης Πέπονας, φοιτητής Ιστορικού Αρχαιολογικού Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Το 1835 η πόλη του Βραχωρίου έλαβε την ονομασία Αγρίνιο. Τα αξιόπιστα αρχαιολογικά ευρήματα στην περιοχή είναι ελάχιστα και οι πρώτες πηγές για τον τόπο -πάντα με το όνομα Βραχώρι- ανήκουν στον 14ο αιώνα. Δεν πρέπει να μας εκπλήσσει το γεγονός πως η πλειοψηφία αυτών των μαρτυριών είναι δυτικές και όχι βυζαντινές, αφού ιδίως οι ιταλικές ναυτικές πόλεις είχαν αναπτύξει έντονο ενδιαφέρον για την περιοχή1. Σε όλες αυτές τις πηγές το Βραχώρι ποτέ δεν είχε σημασία ανώτερη της μικρής κωμόπολης ή του μεγάλου χωριού- η ανάπτυξη του καπνού θα αργήσει2.
Ποιο όμως ήταν το Αγρίνιο και τί σχέση είχε με το Βραχώρι; Αγρίνιον ονομαζόταν η -σχετικά άγνωστη από τις πηγές- αρχαία πόλη που τοποθετείται περίπου 3 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της σημερινής πόλης. Αν και είναι σχεδόν βέβαιο πως κατοικούταν από Αιτωλούς, εντούτοις το μόνο εξακριβωμένο ιστορικό γεγονός είναι η καταστροφή της πόλης από τους Μακεδόνες, μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τον 4ο αιώνα π.Χ.3 Η εγγύτητα της αρχαίας αυτής πόλης επέτρεψε την κατοπινή της ταύτιση με το Βραχώρι.
Μετά την απελευθέρωση της χώρας και τη δημιουργία ενός μικρού ανεξάρτητου εθνικού κράτους, κυριάρχησε η Μεγάλη Ιδέα. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επέκταση των ελληνικών συνόρων και την εθνική ολοκλήρωση ήταν η τεκμηρίωση της εθνικής συνέχειας από το αρχαίο παρελθόν στη σύγχρονή του υπόσταση, δηλαδή το ελληνικό βασίλειο της εποχής. Αυτή η συνέχεια που εκφράστηκε ήδη από τον Κ. Παπαρρηγόπουλο4 ως απάντηση στις θεωρίες σλαβοποίησης του Φαλμεράιερ και κυριάρχησε στη χώρα ως το 1974, εκδηλωνόταν και μέσω της μεταφοράς του ονόματος αρχαίων οικισμών σε σύγχρονους. Έτσι βρέθηκε το Βραχώρι να «συγγενεύει» με το αρχαίο Αγρίνιον, το οποίο ήταν ο μόνος αρχαίος οικισμός που βρισκόταν σε κοντινή απόσταση.
Η προσπάθεια των Ελλήνων ιστορικών (με προεξέχοντες τους Παρρηγόπουλο, Καρολίδη και Λάμπρο) να αντικρούσουν τις -ακραίες και ελλιπώς τεκμηριωμένες- απόψεις επιστημόνων που πολλές φορές δεν ήταν ιστορικοί (όπως ο Φαλμεράιερ), είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας θεωρίας γραμμικής συνέχειας στην οποία δέσποζαν η απόλυτη ομοιογένεια και η αρχαιοπρέπεια5. Ως εκ τούτου ήταν απόλυτα συνηθισμένο το φαινόμενο ακατοίκητες και ερειπωμένες επί χιλιετίες πόλεις με ανομοιογενή ή αγνώστου προέλευσης πληθυσμό να «ξαναζωντανεύουν» με τον μανδύα την αρχαίας τους υπόστασης.
Το 1835 το όνομα του αρχαίου Αγρινίου πήρε τη θέση του Βραχωρίου. Το τί ήταν -ή τί είναι- σωστό το υπαγόρευε η κάθε πολιτική ηγεσία και οι εκάστοτε θεωρούμενες ως εθνικές ανάγκες. Αν ήταν θεμιτή ή όχι η συγκεκριμένη μετονομασία, ή καλύτερα αν ήταν απαραίτητη, πρέπει να εξεταστεί εντός του γενικότερου ιστορικού και πολιτικού πλαισίου της κάθε εποχής. Όπως και να έχει βέβαια, το σημερινό Αγρίνιο, είναι για εμάς κάτι πέρα από το όνομα (είτε αυτό λέγεται Βραχώρι, είτε Αγρίνιο, είτε οτιδήποτε άλλο) και την ιστορία του: είναι ο τόπος που ονομάζουμε πατρίδα.
1 Βλέπε χαρακτηριστικά Α. Locatelli: «Reconto historico della veneta Guerra in Levante, diretta dal vallore del Serenissimo Principe Francesco Morosini», Colonia 1691
2 Κ. Ντόκος: «Η Στερεά Ελλάς κατά τον Ενετοτουρκικόν Πόλεμον (1684-1699) και ο Σαλώνων Φιλόθεος», εκδόσεις ΕΣΜ, Αθήνα 1975, σελ. 81
3 Για το αρχαίο Αγρίνιον βλ. Συλλογικό: «Δομή», εκδ. Δομή, Αθήναι 1981, σελ. 67 και επίκαιρα άρθρα στο «Αρχαιολογία και Τέχνες», εκδ. Ίδρυμα Μελετών Λαμπράκη
4 Κ. Παπαρρηγόπουλος: «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους από την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως μέχρι των καθ’ ημάς χρόνων», εκδ. Σύλλογος προς Διάδοσιν των Ελληνικών Γραμμάτων, Αθήναι 1874
5 Θ. Βερέμης-Γ. Κολιόπουλος: «Ελλάς: Η σύγχρονη συνέχεια», εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2006
ΠΗΓΗ: AGRINIONEWS.GR
