Γράφει ο Νίκος Μαστρογιάννης*
Πέρασε ένας και πλέον μήνας από τότε που όλη η χώρα συζητούσε για το κοινωνικό μέρισμα. Μετά από ένα μήνα λοιπόν και καθώς έχει καταλαγιάσει ο ενθουσιασμός απ’ αυτούς που το έλαβαν και συνάμα ο θυμός απ’ αυτούς που το πλήρωσαν, επιθυμώ να παραθέσω τον προβληματισμό μου. Είμαι προβληματιζόμενος από την πολύ συζήτηση που έγινε στα τέλη του προηγούμενου έτους περί του κοινωνικού μερίσματος, σαν όλα τ’ άλλα προβλήματα μας να έχουν λυθεί, αλλά περισσότερο από την εικόνα των άλλοτε υπερήφανων ελλήνων, να περιμένουν καρτερικά στις ουρές των ΑΤΜ για να σηκώσουν το αντίστοιχο ποσό.
Συμφωνούμε στο ότι η αναδιανομή του πλούτου, αυτό τον μανδύα φόρεσε το «κοινωνικό μέρισμα», είναι θεμελιώδης αρχή μιας δίκαιης κοινωνίας και οικονομίας. Σαφώς και θα πρέπει το κράτος να φροντίζει την μετακύληση του πλούτου από τους έχοντες, στους μη έχοντες, ώστε να μειώνονται οι κοινωνικές και οικονομικές ανισορροπίες . Επιβάλλεται να συμφωνήσουμε όμως, στα βασικά. Ποιος είναι ο προς διανομή «πλούτος», ποιοι είναι οι έχοντες και ποιοι οι μη έχοντες .
Το μέρισμα προήλθε από το ταμειακό πλεόνασμα του κράτους. Σφάλμα πρώτο. Το ταμειακό πλεόνασμα δεν είναι «πλούτος» αλλά συγκυριακή ταμειακή υπεραπόδοση των εσόδων έναντι των εξόδων. Και για να γίνω ποιο συγκεκριμένος διερωτώμαι εάν θα είχαμε ταμειακή υπεραπόδοση (4,6δις€ υπολογίζεται το πρωτογενές πλεόνασμα το 11μηνο) εάν είχαν αποπληρωθεί τα 5 δις € των υποχρεώσεων του κράτους προς τους ιδιώτες ; Υπάρχει στην Ελλάδα των μνημονίων πλούτος προς διανομή ίσος με 720 εκατ €, αλλά κόβουμε το επίδομα θέρμανσης των 110εκατ € στο μισό; Απλά αντιφατικό! Καταλήγουμε γρήγορα και απλά στο ότι δεν υπάρχει πλούτος προς αναδιανομή. Αν υπήρχε άλλωστε δεν είχαμε ανάγκη τα μνημόνια.
Επιπλέον, ποιοι είναι στην Ελλάδα οι έχοντες από τους οποίους θ’ αφαιρέσουμε «πλούτο» για να το δώσουμε στους μη έχοντες; Επί της ουσίας τα τελευταία χρόνια έχουμε βαφτίσει σκοπίμως ως έχοντες την μεσαία τάξη, και όσους μέχρι σήμερα καταφέρνουν απλά να επιβιώνουν. Πιο συγκεκριμένα έχοντες στην Ελλάδα των τριών μνημονίων και της κρίσης, είναι οι ιδιώτες οι οποίοι έχουν στραγγαλιστεί από την υπερφορολόγηση και πλέον αποτελούν μόνο το 16,5% της ελληνικής οικονομίας, οι συνταξιούχοι , ο πλέον αδύναμος κρίκος στον κοινωνικό ιστό, και τέλος οι μισθωτοί. Συνεπώς συμφωνούμε ότι δεν «πήραμε» από τους έχοντες να τα δώσουμε στους μη έχοντες. Απλά αρπάξαμε τους εναπομείναντες πόρους , και σαφώς όχι το περίσσευμα του πλούτου, της κατακερματισμένης μεσαίας τάξης . Δεν είναι έχοντες συνεπώς αυτοί από τους οποίους τα πήραμε (ή καλύτερα αρπάξαμε) για να τα αναδιανέμουμε!
Όσο για τους μη έχοντες, θαρρώ ότι η συζήτηση είναι μεγάλη . Απλά αναρωτιέμαι μόνο τούτο. Σε μια χώρα που μπορεί να παράγει στον πρωτογενή τομέα σχεδόν τα πάντα, σε μια χώρα όπου μεγάλο ποσοστό των κάμπων της είναι χέρσο, σε μια χώρα όπου φιλοξενεί 26 εκατ. τουρίστες κατ’ έτος , ποιο είναι άραγε το προφίλ του τριαντάρη ή σαραντάρη έλληνα μακροχρόνια άνεργου; Πως αντιμετωπίζουν άραγε τους μακροχρόνια άνεργους οι υπόλοιπες αναπτυγμένες χώρες; Εδώ επιβάλλεται να διευκρινιστεί ότι σε καμία περίπτωση δεν εννοώ ότι δεν υπάρχουν συνάνθρωποι μας που δεν χρήζουν βοηθείας. Σαφώς και υπάρχουν και δυστυχώς είναι πολλοί, αλλά δεν είναι τόσοι όσοι παρουσιάζονται και τους οποίους πληρώνουμε για «ν’ αναπαύονται». Μήπως όλη αυτή η κατάσταση λειτουργεί ως αντικίνητρο για την ενεργοποίηση των κατ’ επιλογή ανέργων;
Από την παραπάνω απλοϊκή, αλλά πραγματική, προσέγγιση εξάγεται ότι δεν υπάρχει πλούτος προς διαμονή, τους διανεμόμενους πόρους τους πήραμε από μη έχοντες και αφήσαμε ανοικτό το ζήτημα ποιοι τελικά είναι οι δικαιούχοι του μερίσματος και εάν αυτοί που το πήραν το δικαιούται.!
Η ένστασή μου επί του ζητήματος δεν αποτελεί μομφή προς την κυβέρνηση ή τον πολιτικό κόσμο της χώρας. Αυτό που με ενοχλεί περισσότερο είναι ο τρόπος αντίδρασης της κοινωνίας. Η συζήτηση τελικά που προηγήθηκε για το θέμα αλλά και οι κοινωνικές αντιδράσεις καταδεικνύουν περίτρανα ότι η ελληνική κοινωνία ακόμη πελαγοδρομεί, επιδεικνύοντας αξιομνημόνευτη απροθυμία, να δει την ουσία και την ρίζα των προβλημάτων.
Πόσοι άραγε δώσανε λύση στα μεγάλα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν από την λήψη του μερίσματος. Άξιζε εν τέλει όλη αυτή η συζήτηση αν αναλογιστούμε πόσα ζητήματα λύθηκαν με το μέρισμα. Ποια προβλήματα έλυσαν αυτοί που έλαβαν το μέρισμα και τι μέρος αυτού παροχετεύτηκε μέσω τη ζήτησης στην παραγωγική οικονομία. Μας αξίζει αυτή η μεταχείριση ή αποτελεί τιμή για την ελληνική κοινωνία να περιμένει ως μάνα εξ ουρανού την πίστωση του μερίσματος!
Δεν έχουμε αντιληφτεί το αυτονόητο. Οι προνοιακές πολιτικές δεν λύνουν προβλήματα, δεν οδηγούν στην έξοδο από την κρίση, δεν φέρνουν την ανάπτυξη σε μια οικονομία. Εάν είναι δίκαιες απλά αποκαθιστούν κοινωνικές ανισότητες και διατηρούν σχετικές ισορροπίες.
Με κοινωνικό διάλογο αυτού του είδους δεν πρόκειται πότε να βγούμε από το κοινωνικό και το οικονομικό το τέλμα που βρισκόμαστε, δυστυχώς.
*Οικονομολόγος, M.Sc.
agrinionews.gr
