΄΄΄Η ενέργεια του Νου η ουσία της Ζωής
Ας βυθιστούμε στα θεραπευτικά νερά της χώρας μας ΄΄΄
Αριστοτέλης
Αμφιλοχία τόπος λιμνών
Δήμος πλούσιος σε υδρογραφικά στοιχεία, στα βόρεια και ανατολικά περιβάλλεται από τις όχθες των τεχνητών λιμνών, Κρεμαστών και Καστρακίου, δημιουργώντας ένα μοναδικό οικοσύστημα με κύριο χαρακτηριστικό τα πολλά μικρά νησιά εντός των λιμνών. Στα νότια από τη φυσική λίμνη Αμβρακίας και τη λιμνοθάλασσα Κατάφουρκου.
Στις υγροτοπικές παραλίμνιες περιοχές εμφανίζονται νησίδες φυσικής υδροχαρής βλάστησης, κυρίως από καλαμιώνες. Ενώ κατά μήκος των ποταμών και ρεμάτων υπάρχουν παραποτάμια δάση με πλατάνια και ιτιές.
Οι τεχνητές λίμνες Κρεμαστών και Καστρακίου η λίμνη Αμβρακία και η λιμνοθάλασσα Κατάφουρκου αποτελούν αξιόλογους υγροβιότοπους για πολλά είδη πουλιών, όπως είναι οι φαλαρίδες, η πάπια, οι ερωδιοί στα πεδινά, ενώ στις γύρω από τις λίμνες ορεινές περιοχές βρίσκουν καταφύγιο σπάνια είδη πουλιών όπως δρυοκολάπτες, χρυσαετοί, ξεφτέρια κ.τ.λ.
Οι τεχνητές λίμνες Κρεμαστών και Καστρακίου.
Ο Αχελώος, ο πλουσιότερος σε νερά ποταμός της χώρας και δεύτερος σε μήκος, φτάνοντας τα 220 χλμ., πηγάζει από την οροσειρά της Πίνδου διασχίζει τους ορεινούς όγκους της Θεσσαλίας και συγκεκριμένα τον νομό Τρικάλων διέρχεται από τα όρια των νομών Καρδίτσας και Άρτας, συνεχίζει στα όρια των νομών Ευρυτανίας και Αιτωλίας & Ακαρνανίας συνιστώντας το φυσικό τους σύνορο ενώ δέχεται στη ροή του τα νερά των παραποταμών του Αγραφιώτη, Ταυρωπού, Τρικεριώτη και Ινάχου. Η διαδρομή του στα ορεινά χωριά του δήμου Αμφιλοχίας (Αυλάκι, Βρουβιανά και Περδικάκι) δημιουργεί ένα μοναδικό τοπίο που καθηλώνει τον επισκέπτη. Τα καταπράσινα νερά του Αχελώου σε οφιοειδή σχήματα κυλούν ανάμεσα στους ορεινούς όγκους μέχρι να χυθούν στη λίμνη Κρεμαστών.
Τα υδροηλεκτρικά έργα της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού (Δ.Ε.Η) με την αξιοποίηση του ιδανικού φυσικού ανάγλυφου της περιοχής συμβάλλουν σημαντικά στην ορθή διαχείριση του φυσικού αυτού πόρου. Στον ποταμό Αχελώο έχουν κατασκευαστεί κατά σειρά τα φράγματα των Κρεμαστών, του Καστρακίου, και του Στράτου (Ι, ΙΙ). Τα νερά των τεχνητών αυτών λιμνών κινούν αντίστοιχους υδροηλεκτρικούς σταθμούς (ΥΗΣ) που παράγουν συνολικά το 62% της υδροηλεκτρικής ενέργειας της χώρας.
Η Ιαματική Πηγή Κρεμαστών
Βρίσκεται στη βόρεια πλευρά της κοίτης του ποταμού Αχελώου, σε απόσταση 3 περίπου χλμ. κατάντι του ομώνυμου φράγματος Κρεμαστών, και εντός της λεκάνης του φράγματος Καστρακίου. Παλαιότερα η ανάβλυση της πηγής βρισκόταν στη σημερινή θέση του φράγματος, μετά την κατασκευή εμφανίσθηκε κατάντι, ενώ στην περιοχή υπάρχουν και προς τις δύο πλευρές του Αχελώου πολλές αναβλύσεις αντίστοιχων πηγών. Επίσης ανάβλυση θερμού νερού παρατηρείται και νοτιότερα, στη θέση Πραντικό, εντός της τεχνητής λίμνης Καστρακίου, όπου ο Στράβωνας αναφέρει την ύπαρξη μιας αρχαίας λουτρόπολης, τα ερείπια της οποίας πιθανά έχουν κατακλυστεί από τα νερά της λίμνης. Η πηγή κρεμαστών χαρακτηρίστηκε ως ιαματική το 1920 και το 1976 παραχωρήθηκε στην κοινότητα Αλευράδας του Δήμου Αμφιλοχίας. Σήμερα υπάρχει η δυνατότητα φιλοξενίας σε 112 κλίνες και 18 λουτρά, ενώ λειτουργεί εστιατόριο και καφενείο.
Το ενδιαφέρων δεν στρέφεται προς την εκμετάλλευση της φυσικής αναβλύσεως της πηγής αλλά προς την πηγή που δημιουργήθηκε κατά την κατασκευή της ερευνητικής στοάς 1 της ΔΕΗ (1973-74) στα πλαίσια της μελέτης για την σταθερότητα των πρανών της λεκάνης του φράγματος Καστρακίου.
Ο λόγος είναι ότι η φυσική ανάβλυση βρίσκεται πολύ χαμηλά με αποτέλεσμα να κατακλύζεται συχνά από τα νερά του Αχελώου, ενώ παράλληλα η θέση της πηγής είναι δυσπρόσιτη λόγω έντονου ανάγλυφου. Η συγκεκριμένη θέση ονομαζόταν και «πήδημα του Κατσαντώνη» γιατί λέγεται ότι ο ήρωας της επανάστασης του 1821 συνήθιζε να ξεφεύγει από την καταδίωξη των Τούρκων πηδώντας από τη μία όχθη του ποταμού στην άλλη, στο συγκεκριμένο σημείο όπου διέρχεται από μια στενή κοιλάδα.
Η είσοδος της ερευνητικής στοάς 1 εντός της οποίας σημειώνεται η ανάβλυση του θερμομεταλλικού νερού βρίσκεται σε υψόμετρο 282 m, δηλ. περί τα 20 m ψηλότερα της συνήθους στάθμης του ποταμού. Παρά την είσοδο της στοάς το πρανές υψώνεται σχεδόν κατακόρυφα, ενώ τα νερά εξέρχονται από τη στοά κατακλύζοντας το δάπεδο της. (Έκθεση υδρογεωλογικής αναγνωρίσεως θερμομεταλλικής πηγής Μπαλκώνα κοινότητας Αλευράδας Αιτωλοακαρνανίας 1987)
Η φυσική λίμνη Αμβρακίας
– Η λίμνη Αμβρακία είναι γνωστή και ως Λιμναία, Λίμνη Στάνου ή Βάλτος. Βρίσκεται σε ένα βαθύπεδο 1 χλμ περίπου ΒΔ της λίμνης Οζερού και σχηματίζεται στη θέση που χωρίζεται η τάφρος του Αγρινίου. Έχει συνολικό εμβαδόν περίπου 1.420 εκτάρια, μέγιστο μήκος 13,8 χλμ, μέγιστο πλάτος 3,8 χλμ και μέγιστο βάθος 40 μέτρα. Η λεκάνη απορροής της έχει έκταση περίπου 11,2 τ.χλμ. Η στάθμη του νερού παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις λόγω του έντονου καρστικού χαρακτήρα όλης της περιοχής και του υψηλού βαθμού εξάτμισης κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Τα μορφολογικά χαρακτηριστικά της έχουν αλλάξει πάρα πολύ τις τελευταίες δεκαετίες και αυτό είναι αποτέλεσμα της αποξήρανσης του βόρειου ρηχού τμήματος, εξαιτίας της ανομβρίας και της άρδευσης των γύρω περιοχών. Ανήκει στο θειικό τύπο και είναι θερμή μονομικτική λίμνη (ΥΠΕΧΩΔΕ, 2000). Η λίμνη όντας σημαντικός υδροβιότοπος είναι ενταγμένη στο δίκτυο Natura 2000. Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει η ορνιθοπανίδα της Αμβρακίας και το φυτοπλαγκτό της λίμνης, το οποίο συνίσταται από πολυάριθμα είδη φυκών. Έχει γίνει λόγος για την ύπαρξη 56 ειδών, πολλών εξ αυτών άγνωστων στον ελληνικό χώρο. Επίσης η λίμνη είναι σταθμός αποδημητικών πουλιών και φιλοξενεί ορισμένα μεγαλόσωμα αρπακτικά όπως χρυσαετούς (Aquila chrysaetos) και σπιζαετούς (Hieraetus fasciatus).
Το εγχείρημα της αποξήρανσής του βορείου τμήματος άρχισε να σχεδιάζεται το 1939 ενώ το 1964 άρχισαν οι εργασίες κατασκευής σήραγγας που θα διαπερνούσε το δεξιό ημιορεινό ημιπερίγυρο της πόλης της Αμφιλοχίας και θα έβγαινε στον κάμπο του Βάλτου αρδεύοντας τα κοντινά χωριά και εξασφαλίζοντας την ύδρευσή τους από το νερό της λίμνης Αμβρακία.
