Το γλυπτό των Παλαιστών, Ρωμαϊκό αντίγραφο του αρχικού Ελληνικού από τον 3ο αιώνα π.Χ., όπου απεικονίζονται παγκρατιστές, Πινακοθήκη Ουφίτσι
Με αφορμή την Πανελλήνια ημέρα σχολικού αθλητισμού, στις 2-10-2017, θα αναφερθούμε σε ένα αρχαίο άθλημα, το Παγκράτιον, το οποίο αναπτύσσεται με όλο και πιο ραγδαίους ρυθμούς τα τελευταία χρόνια σε όλη την Ελλάδα, αλλά και στο Αγρίνιο, μέσα από τον Αθλητικό Σύλλογο Φιλοσοφικών Πολεμικών Τεχνών Αιτωλοακαρνανίας.
Το Παγκράτιον ήταν ένα αγώνισμα των αρχαίων Ελλήνων, ένας συνδυασμός πάλης, λακτισμάτων και πυγμαχίας χωρίς ιμάντες, που ο Αριστοτέλης (Ρητορική Α 5-14, 1361β) το ορίζει ως εξής: «ὁ δὲ θλίβειν καὶ κατέχειν παλαιστικός, ὁ δὲ ὦσαι τῇ πληγῇ πυκτικός, ὁ δ’ ἀμφοτέροις τούτοις παγκρατιαστικός». Η ονομασία προέρχεται από τις λέξεις παν + κρατείν, δηλαδή νικητής γινόταν αυτός που «κατέχει την κυρίαρχη δύναμη» ή αυτός που «κυριαρχεί απόλυτα», ενώ οι αθλητές ονομάζονταν παγκρατιαστές.
Το άθλημα αυτό, που θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί και πολεμική τέχνη, εισήχθη στους Ολυμπιακούς Αγώνες το 648 π.Χ. στην 33η Ολυμπιάδα. Ήταν θεαματικό και δημοφιλές («Εν Ολυμπία το κάλλιον» , Φιλόστρατος), αλλά και επικίνδυνο, αφού είχε ως αποτέλεσμα πολλές φορές ως και το θάνατο του ενός των αντιπάλων (Παυσανίας Η,10.1). Οι αρχαίοι Ολυμπιακοί Αγώνες μετά το 200 π.Χ. εισήγαγαν κι έναν λιγότερο βίαιο διαγωνισμό «Παγκρατίου παίδων» για τα νέα αγόρια.
Είναι το αρχαιότερο στον κόσμο άθλημα πολεμικών – μαχητικών τεχνών, που η αρχή του χάνεται στα βάθη της Ιστορίας της Ελληνικής φυλής. Ορισμένοι προσδιορίζουν αυτή την αρχή στη δωδέκατη χιλιετία π.Χ. Αυτό βέβαια μπορεί να γίνει ευρύτερα κατανοητό από το γεγονός ότι αναφέρεται γραπτά στο στίχο 586 των Αργοναυτικών στα Ορφικά, τα οποία δεν έχουν ακόμη χρονολογηθεί αλλά προσεγγίζουν και αυτά τη δωδέκατη χιλιετία.
Σε παραστάσεις που έχουν βρεθεί σχετικά νωρίς, το έχουμε σε αρχαίο ρητό της Κρήτης από το 1700 π.Χ. Ως εφευρέτες αναφέρονται ο Ηρακλής και ο Θησέας, ως διαμορφωτής του δε ο Λεύκαρος ο Ακαρνάνας.
Ως αγώνισμα το αναφέρει ο σχολιαστής του Πλάτωνος, ο οποίος λέγει «άγων τις εξ ατελούς πυγμής και ατελούς πάλης συγκείμενος».
Στο αγώνισμα αυτό επιτρέποντα τα πάντα από όπου και η ονομασία του Παγκράτιο και πάμμαχοι.
Συνεχίζοντας την αναφορά μας στη Αρχαιότερη Πολεμική Τέχνη στον κόσμο, το ΑΡΧΑΙΟ-ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΓΚΡΑΤΙΟ, βλέπουμε ότι διακρίνεται σε όρθιο ή ορθοστάδην Παγκράτιον, στο οποίο οι αθλητές αγωνίζονται όρθιοι, εφαρμόζοντας κάθε είδους λαβή για να κτυπήσουν ή να ρίξουν τον συναθλητή τους στο έδαφος, και στο κάτω Παγκράτιον, στο οποίο αγωνίζονταν στο έδαφος που ήταν και είναι πιο επικίνδυνο.
Πάνω στις ίδιες αρχές η Ε.Ο.Π.Α. [ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΠΑΓΚΡΑΤΙΟΥ ΑΘΛΗΜΑΤΟΣ] έχει μαζέψει οτιδήποτε υλικό έχει προέλευση την αρχαία Ελλάδα σε σχέση με το ΠΑΓΚΡΑΤΙΟ και έχει αρχίσει και πάλι την αναβίωσή του και τη διδαχή του σε όλους τους Έλληνες και μετά σε όλο τον κόσμο μεταφέροντας την αρχή του Μενάνδρου «ως χαριεντ’ εστ’ άνθρωπος ότι άνθρωπος ει» αντί της μεγάλης απειλής του «Hommo hommini lupus» ο άνθρωπος για τον άνθρωπο είναι λύκος.
Στη σύγχρονη εποχή το Παγκράτιο αναβίωσε μετά τον τελευταίο πόλεμο και ιδίως γύρω στο 1970, ενώ αργότερα αρχίζουν προσπάθειες ένταξής του στο πρόγραμμα των Ολυμπιακών αγώνων.
Τελικά η Ελληνική Ομοσπονδία Παγκρατίου Αθλήματος (ΕΟΠΑ) ιδρύεται το 1996 από δύο παλαιούς μαθητές του Ζαχόπουλου, τον Π. Κουτρούμπα και τον Λ. Σαββίδη.
Για την συμπερίληψη στο Ολυμπιακό πρόγραμμα τέθηκε ως προϋπόθεση η διάδοση σε πλάτος του αθλήματος, ένας δρόμος που είναι ακόμα μακρύς, αφού η Παγκόσμια Ομοσπονδία αριθμεί μόλις 28 κράτη-μέλη. Στην Ελλάδα υπάρχουν το 2009 περίπου 2000 ενεργοί αθλητές οργανωμένοι σε 127 σωματεία.
Στην εποχή μας, το άθλημα του παγκρατίου εμφανίζεται ξανά, ανανεωμένο μετά από έρευνες και μελέτες και με στόχο τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Η Ελληνική Ομοσπονδία Παγκρατίου Αθλήματος, επίσημα αναγνωρισμένη από το 1996, έχει αναλάβει τη διάδοση του ιστορικού αυτού μαχητικού αθλήματος στην Ελλάδα και σε όλον τον κόσμο· αξίζει να σημειωθεί ότι η Παγκόσμια Ομοσπονδία Παγκρατίου Αθλήματος και η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία έχουν την έδρα τους στην Ελλάδα, ότι το Διοικητικό Συμβούλιο της Π.Ο.Π.Α. αποτελείται από Έλληνες, και ότι η επίσημη γλώσσα του αθλήματος είναι η αρχαία ελληνική. Ο ασκούμενος στο παγκράτιο μαθαίνει στη βασική εκπαίδευση τις τεχνικές της αυτοάμυνας (τεχνικές με γροθιές και λακτίσματα, ρίψεις και ακινητοποιήσεις) ενώ παράλληλα, διδάσκεται την παιδεία, τον πολιτισμό και τις ηθικές αρχές της αρχαίας Ελλάδας.
Το παγκράτιον είναι ένα άθλημα που διδάσκεται με μεγάλη επιτυχία στο Αγρίνιο. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να καλέσετε στα τηλ. 2641027410 & 6946381766 από 9.00π.μ. – 11.00μ.μ. καθημερινά, στον Αθλητικό Σύλλογο Φιλοσοφικών Πολεμικών Τεχνών Αιτωλοακαρνανίας.
