Σε κοντινή απόσταση από τα Καλύβια, περί τα 15 χιλιόμετρα και πάνω από τη λίμνη Οζερό ή Γαλιτσά, σε ύψωμα που βρίσκεται ανατολικότερα του λόφου όπου σώζονται τα ερείπια του Αρχαίου Φρουρίου των Δηριέων, είναι χτισμένο το μοναστήρι του Λιγοβιτσίου αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου που εορτάζει μεθαύριο.

Η αρχιτεκτονική μορφή του Μοναστηριού

Η εξωτερική του μορφή είναι φρουριακή. Στο κέντρο τοποθετείται το Καθολικό που ανήκει στον τύπο του τρίκλιτου εγγεγραμμένου σταυροειδούς με τρούλο. Τα τρία κλίτη στεγάζονται κάτω από κοινή δίρριχτη στέγη, που διακόπτεται με άλλη εγκάρσια. Στο σημείο συνάντησης των κεραιών του Σταυρού υψώνεται οκταγωνικός τρούλος. Κατά μήκος των πλευρών του τείχους έχει χτιστεί στο εσωτερικό μέρος, πλήθος κελιών με δίρριχτη στέγη.

Στη μετώπη του ημικυκλικού τόγου στο βορειοανατολικό τοίχο του καθολικού πάνω σε εντοιχισμένη πλάκα σημειώνεται η χρονολογία 1737, γεγονός που αποδεικνύει την πλούσια ιστορική διαδρομή της Μονής.

Η ιστορική διαδρομή στο πέρασμα των χρόνων

Το μοναστήρι διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ευρύτερη περιοχή, την εποχή του Αγώνα του 1821. Για αρκετό διάστημα χρησίμευε ως έδρα του Στρατηγείου του Γεωργίου Καραϊσκάκη.

Ενδιαφέρον, παρουσιάζει το μαγειρείο, που βρίσκεται βορειοδυτικά του καθολικού με τη στοά μπροστά. Η τοξοστοιχία της στοάς στα σημεία γένεσης των λίθινων τόγων, φέρει ανάγλυφες λαϊκές παραστάσεις πτηνών που τρώγουν σταφύλια, δικέφαλου αετού, ήλιου, λιονταριού και ζωδίων. Σε εντοιχισμένη λίθινη επιγραφή δηλώνεται η χρονολογία κατασκευής της στοάς (1787). Σε παράπλευρο κελλί άλλη επιγραφή φανερώνει το χρόνο κατασκευής (του κελλιού) 1760.

Στην Ανατολική Πλευρά της Τράπεζας απλώνεται η μεγάλη παράσταση της Δευτέρας Παρουσίας. Στο χώρο του μαγειρείου βρέθηκε χάλκινος πολυέλαιος, σφυρηλατημένος από καλό τεχνίτη με έκτυπα και εμπίεστα διακοσμητικά σχέδια.

Ανάμεσα στις νεότερες εικόνες του τέμπλου του ναού σώζεται μια του Αγίου Χαραλάμπους με επιγραφή: “Δια εξόδου Παν/κρατίου ειερομο(νάχου) χειρ Σωτηρίου α/πο Ανατολικόν/ 1814″.

Στο προσκυνητάρι εξάλλου είναι τοποθετημένη εικόνα της κοίμησης του 1741 αλλά επιζωγραφισμένη το 1949.

Έχει σωθεί γράμμα προς τον Γενικό Προβλεπτή Λευκάδας, Πρέβεζας και Βόνιτσας που σύνταξε και έστειλε ο Ιερομόναχος Χρήστος στις 23 Μαΐου 1737 από το Μαχαλά του Ξηρομέρου”.

Σημερινή κατάσταση της Μονής

Τα τελευταία χρόνια και συγκεκριμένα από το 1983 η γυναικεία Μοναστική αδελφότητα έχει αγωνιστεί σκληρά για να φροντίσει και να επιμεληθεί όλο το κτηριακό συγκρότημα του Μοναστηριού.

Παράλληλα, εδώ και πολλά χρόνια το Μοναστήρι του Λιγοβιτσίου, αποτελεί θρησκευτικό προσκύνημα για χιλιάδες επισκέπτες από όλη την Ελλάδα αλλά και το Εξωτερικό.

Στην εορτή του, στις 15 Αυγούστου, στις παρακλήσεις αλλά και στις λειτουργίες της Μεγάλης εβδομάδας, πλήθος πιστών απ’ όλα τα γύρω χωριά και από το Αγρίνιο εκκλησιάζονται στο γεμάτο κατάνυξη χώρο της Ιεράς Μονής Λιγοβιτσίου.

Πηγές: mpampini.blogspot.gr, Discovery aitoloakarnania -kalyvia.gr