γράφει ο Κώστας Παπαδόπουλος

– ΚΛΕΙΝΟΥΝ φέτος 60 χρόνια απ’ το θάνατο μιας μεγάλης πνευματικής φυσιογνωμίας που έτυχε παγκόσμιας αναγνώρισης και καταξίωσης, του Έλληνα Κρητικού, Νίκου Καζαντζάκη (1883 – 1957). Για το λόγο αυτό, το υπουργείο Πολιτισμού ανακήρυξε το 2017 ως έτος Νίκου Καζαντζάκη, με παράλληλες εκδηλώσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, προς τιμήν του…

– ΜΕ ΤΟ ΠΑΡΟΝ, δε θα γράψω ξανά τα όσα – κατά καιρούς – έχουν γραφτεί γι’ αυτόν και το έργο του, θα εστιάσω όμως σ’ ένα σημείο, για το οποίο πάρα πολύ κατηγορήθηκε ο μεγάλος τούτος συγγραφέας και στοχαστής, που δεν είναι άλλο απ’ τη σύγκρουσή του με το λεγόμενο «εκκλησιαστικό κατεστημένο» εκείνης της εποχής όπου, η Εκκλησία με τους εκπροσώπους της, ασκούσαν μεγάλη επιρροή πάνω στους απλοϊκούς ανθρώπους και φοβέριζαν, με το πανίσχυρο τότε «όπλο» που λεγόταν αφορισμός! Με τον οποίο κι ο ίδιος απειλήθηκε, αν και δεν τα έβαλε με την Εκκλησία και τη θρησκεία, όπως αυτή εννοείται απ’ τους πιστούς, αλλά με τους εκπροσώπους της επί γης, τους κακούς εκπροσώπους της κι όχι όλους φυσικά…

– Ο ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ ήταν ένα ανήσυχο μυαλό, ένας ανήσυχος πνευματικός άντρας που πίστευε πολύ στην αξία του ανθρώπου, αυτού όμως που παλεύει, που αγωνίζεται, που συνέχεια ανηφορίζει! Και σιχαίνονταν αυτούς που τίποτε δεν έκαναν («χαμαντράκια») και περνούσαν τη ζωούλα τους, φοβισμένοι ή αδιάφοροι, περιμένοντας το θάνατο να τους πάει στην κόλαση ή τον παράδεισο. Πίστευε περισσότερο στον αγώνα για ένα ιδανικό, παρά στο ίδιο το ιδανικό. Η ζωή , γι’ αυτόν, είναι ένας διαρκής αγώνας για να φτάσουμε κάπου, έστω κι αν δεν καταφέρουμε τελικά να το φτάσουμε! Ένα τέτοιο δυνατό μυαλό, δε θα μπορούσε να μην τον απασχολήσει η θρησκεία, η Εκκλησία και οι εκπρόσωποί της. Το μεγάλο του ερώτημα – κι ερώτημα όλων – από πού ερχόμαστε και πού θα πάμε μετά θάνατον, έβλεπε πως δε θα μπορούσε να βρει λύση μέσα απ’ την Εκκλησία, με τους περισσότερους εκπροσώπους της να είναι υποκριτές, άλλα να λένε κι άλλα να πράττουν! Και το χειρότερο να μη ζουν και συμπεριφέρονται σύμφωνα με τα όσα δίδαξε ο ίδιος ο Χριστός. Τον οποίο, αν κατέβαινε ξανά στη γη, οι ίδιοι αυτοί θα τον σταύρωναν και πάλι…

– ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ, ο κάθε άνθρωπος κρατάει και κάποια «στενά», στον εφήμερο τούτον κόσμο. Και ο καθένας, «χρέος έχει και μπορεί στο δικό του τον τομέα να γίνει ήρωας»! Πόσο μάλλον στην Εκκλησία! Και τέτοιους «ήρωες» (άγιους εδώ) θα βρούμε πάρα πολλούς μέσα στα βιβλία του Καζαντζάκη, τους οποίους επαινούσε και τους ανύψωνε πολύ, ως παραδείγματα προς μίμηση: Ο παπα – Φώτης στο «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», ο παπα – Γιάνναρος στο «Αδελφοφάδες», ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης στο «Ο φτωχούλης του Θεού» και τόσοι άλλοι, τι ήταν για τον Καζαντζάκη; Γιατί δεν κατηγορούσε κι εκείνους; Έβλεπε, λοιπόν, μέσα στους κόλπους της Εκκλησίας, καλούς και κακούς, άξιους κι ανάξιους, ήρωες και προδότες! Τη μούχλα και τη σαπίλα της Εκκλησίας πολέμησε ο Καζαντζάκης, ήρθε αντιμέτωπος με το τότε «εκκλησιαστικό κατεστημένο», το σάπιο κατεστημένο όμως που «έτρωγε» τα σωθικά της υγιούς Εκκλησίας, το ξεγύμνωσε και το πολέμησε ανελέητα…

– ΣΗΜΕΡΑ, αυτό το σάπιο κύκλωμα, εξακολουθεί να υπάρχει μέσα στους κόλπους της Εκκλησίας, μ’ εκπροσώπους της – «κεφαλές» κι όχι απλοϊκούς ρασοφόρους «διαμάντια» που τιμούν το ράσο που φοράνε – να προκαλούν με τη στάση και συμπεριφορά τους, με τα σκάνδαλα, το φαρισαϊσμό και την υποκρισία τους, ακόμα και τους πιο πιστούς. Αν ζούσε σήμερα ο Καζαντζάκης, αυτός ο «σβώλος χώμα» όπως αποκαλούσε τον εαυτό του, πόσα δε θα έγραφε για κάποιους σημερινούς «Αγίους»: Υποκριτές, Φαρισαίους, παιδεραστές, ρατσιστές και κάθε είδους κολασμένους. Οι οποίοι, πράττουν τ’ αντίθετα απ’ αυτά που δίδαξε ο ίδιος ο Χριστός, χωρίς να ντρέπονται ούτε Θεό, ούτε ανθρώπους…

Για κάτι τέτοιους ναι, χρειάζονταν, ακόμα και σήμερα, η «πένα» ενός Καζαντζάκη!