Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να απευθύνει επίσημη έκκληση προς τα κράτη-μέλη να μειώσουν την κατανάλωση νερού κατά τουλάχιστον 10% έως το 2030, σύμφωνα με σχέδιο που πρόκειται να παρουσιαστεί τον επόμενο μήνα και έχει περιέλθει σε γνώση των Financial Times.
Πρόκειται για την πρώτη φορά που η Κομισιόν προχωρά στη θέσπιση στόχου για την υδατική αποδοτικότητα, σηματοδοτώντας την έντονη ανησυχία της για τη ραγδαία εξάντληση των υπόγειων υδάτων στην Ευρώπη.
Ο στόχος του 10% δεν θα έχει δεσμευτικό χαρακτήρα, ωστόσο η Επιτροπή ενθαρρύνει τα κράτη-μέλη να καθορίσουν δικούς τους εθνικούς στόχους και να επενδύσουν σε καλύτερη συλλογή δεδομένων, που σήμερα απουσιάζουν σε μεγάλο βαθμό από τον υδάτινο τομέα.
Ορισμένες χώρες που πλήττονται ιδιαίτερα από την ξηρασία, όπως η Ισπανία, έχουν ήδη θέσει δικά τους όρια κατανάλωσης και μέτρα αποδοτικότητας.
«Πρέπει να σκεφτούμε πώς να χρησιμοποιούμε το νερό πιο αποτελεσματικά», δήλωσε στους FT η Ευρωπαία επίτροπος Περιβάλλοντος Τζέσικα Ρόσβαλ. «Ακόμα και όταν κάνουμε ντους, πρέπει να το σκεφτόμαστε».
Ορατός ο κίνδυνος λειψυδρίας στην Αθήνα – Συνεχής ξηρασία σε Κύπρο και Νότια Ευρώπη
Η πίεση στο υδατικό σύστημα της Ευρώπης είναι πλέον εμφανής. Ο Χάρης Σαχίνης, διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, έχει προειδοποιήσει επανειλημμένα ότι η Αθήνα κινδυνεύει να μείνει χωρίς νερό μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, εάν συνεχιστούν οι σημερινές υδρολογικές συνθήκες. Στην Κύπρο, το 2025 σηματοδοτεί την τρίτη συνεχόμενη περίοδο ξηρασίας και τον όγδοο χειρότερο χρόνο υδατικών αποθεμάτων των τελευταίων 50 ετών, σύμφωνα με την υπουργό Γεωργίας Μαρία Παναγιώτου.
Σε πολλές περιοχές της Νότιας Ευρώπης, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, τα θερινά περιοριστικά μέτρα στην κατανάλωση νερού, συμπεριλαμβανομένων των απαγορεύσεων γεμίσματος πισινών, έχουν καταστεί κοινή πρακτική.
Επενδύσεις σε υποδομές και ανακύκλωση νερού
Το σχέδιο της Επιτροπής τονίζει την ανάγκη επενδύσεων σε σωλήνες, αντλίες και μονάδες επεξεργασίας, καθώς σε πολλές χώρες το ποσοστό απωλειών λόγω διαρροών είναι τεράστιο – χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Βουλγαρίας, όπου χάνεται το 60% του νερού από τα δίκτυα κάθε χρόνο.
Η Επιτροπή υπολογίζει ότι απαιτούνται 23 δισ. ευρώ ετησίως για την κατάλληλη χρηματοδότηση των υποδομών νερού, ενώ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων σχεδιάζει να διαθέσει πρόγραμμα δανείων και εγγυήσεων ύψους 15 δισ. ευρώ για την περίοδο 2025-2027.
Παράλληλα, σημειώνεται ότι μόλις 2,4% του νερού ανακυκλώνεται ετησίως στην Ε.Ε., με τον σχεδιασμό να στοχεύει σε αύξηση αυτού του ποσοστού μέσω προώθησης τεχνολογιών επαναχρησιμοποίησης.
Αναμένονται και κοινωνικές εντάσεις
Το νέο σχέδιο έρχεται σε μια περίοδο που αυξάνεται η ένταση γύρω από τα δικαιώματα στο νερό. Σε χώρες όπως η Γαλλία και η Ισπανία, οι αντιπαραθέσεις μεταξύ αγροτών και περιβαλλοντικών οργανώσεων για την κατασκευή φραγμάτων έχουν προκαλέσει κοινωνικές αντιδράσεις τα τελευταία χρόνια.
Η Επιτροπή προειδοποιεί ότι η αυξανόμενη ζήτηση για περιορισμένους υδάτινους πόρους ενδέχεται να οδηγήσει σε «πιθανό κίνδυνο συγκρούσεων εντός και μεταξύ των κρατών-μελών». «Όταν μιλάμε για το νερό, δεν γνωρίζει σύνορα», υπογραμμίζει το σχέδιο.
Το τελικό κείμενο του σχεδίου αναμένεται να υποβληθεί επίσημα τον επόμενο μήνα και ενδέχεται να υποστεί τροποποιήσεις πριν τη δημοσίευση.
