Γιώργος Παππάς
Πρόεδρος του Οικονομικού Επιμελητηρίου Βορειοδυτικής Πελοποννήσου και Δυτικής Ελλάδος, Ορκωτός Ελεγκτής Λογιστής
Τι συμβαίνει στρατηγικά: Επαναυϊοθέτηση της αμερικανικής οικονομικής πολιτικής του Ρόναλντ Ρήγκαν η οποία είχε εκφραστεί με το σύνθημα America First στις αρχές της δεκαετίας του 1980 προκειμένου να ισχυροποιηθεί η αμερικανική οικονομία έναντι της Σοβιετικής. Μετά όμως από την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991 υιοθετείται μια επεκτατική οικονομική πολιτική εκ μέρους των ΗΠΑ προκειμένου να επεκταθούν οικονομικά σε όλο τον κόσμο μέσω του ρεύματος της Παγκοσμιοποίησης ( Globalization). Σήμερα όπου αυξάνεται η ρωσική και κινεζική οικονομική ισχύς αλλά και η οικονομική ισχύς των χωρών του διεθνούς οργανισμού BRICS, ο Τραμπ υιοθετεί εκ νέου ένα μοντέλο κρατικής παρέμβασης μέσω δασμών με σκοπό την μείωση των εισαγωγών από την Κίνα και κατ’ επέκταση την μείωση των ενεργειακών της αναγκών, οι οποίες καλύπτονται από την Ρωσία. Επιδιώκει την ΜΕΤΑΒΑΣΗ από την ανοιχτή παγκοσμιοποίηση σε ένα μοντέλο εθνικών οικονομιών στο πλαίσιο ενός εθνοκρατικού μοντέλου βιομηχανικής παραγωγής
Πως εμπλέκεται η Ελλάδα; Η αξία των ελληνικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ την περίοδο 2020-2024 κατέγραψε μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 20,4%, ενώ το μερίδιο των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ στο σύνολο των ελληνικών εξαγωγών, από 3,75% το 2020 έφτασε το 4,89% το 2024.
Το εμπορικό ισοζύγιο (εξαγωγές – εισαγωγές) Ελλάδας – ΗΠΑ είναι πλεονασματικό για την Ελλάδα, με το πλεόνασμα να διαμορφώνεται σε 268,19 εκατ. ευρώ το 2024, υποχωρώντας σημαντικά σε σύγκριση με το 2023 (617,71 εκατ. ευρώ).
Οι άμεσες επιπτώσεις: τα ελληνικά προϊόντα θα είναι πλέον ακριβότερα για τους Αμερικανούς και ως εκ τούτου λιγότερο ανταγωνιστικά, παρά τις όποιες προσπάθειες θα γίνουν από τις ελληνικές επιχειρήσεις και τους αντιπροσώπους – διανομείς των ελληνικών προϊόντων στις ΗΠΑ να απορροφήσουν μέρος της δασμολογικής επιβάρυνσης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΠΣΕ), η αξία των ελληνικών εξαγωγών στις ΗΠΑ διαμορφώθηκε το 2024 σε 2,411 δισ. ευρώ, με τις ΗΠΑ να αποτελούν τον πέμπτο μεγαλύτερο εξαγωγικό προορισμό.
Τα προϊόντα που εξάγει η Ελλάδα προς τις ΗΠΑ, είναι κυρίως: ελιές, ελαιόλαδο, φέτα (οι ΗΠΑ αποτελούν την 5η σημαντικότερη αγορά για τους Έλληνες εξαγωγείς φέτας), κρασί, κομπόστες, αλουμίνιο, τσιμέντο. Με την απελευθέρωση των δασμών του Τραμπ φαίνεται ότι θα υπάρξουν αρκετές επιπλοκές στην εφοδιαστική αλυσίδα. Ωστόσο, από την προγενέστερη θητεία του Τραμπ, έχουμε το θετικό ότι ορισμένα αγαθά όπως το ελληνικό ελαιόλαδο και οι επιτραπέζιες ελιές είχαν εξαιρεθεί από την δασμολογική πολιτική των ΗΠΑ. Προφανώς υπάρχει η αναμονή για το αν θα συμβεί κάτι παρόμοιο για τα ίδια ή και κάποια άλλα αγαθά, όπως το κρασί. Αυτό θα εξαρτηθεί από το αν η ΕΕ θα επιβάλλει αντίμετρα (δασμούς) στο αμερικανικό ουίσκι (συζητείται ποσοστό 50%) , κάτι που αν συμβεί θα θέσει σε πολύ μεγάλο κίνδυνο τις εξαγωγές κρασιού, διότι θα επιβληθούν δασμοί εκ μέρους των ΗΠΑ σε ποσοστό 200% σύμφωνα με δηλώσεις του προέδρου των ΗΠΑ.
Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε ότι το κρασί δεν βρίσκεται στην πρώτη δεκάδα των κυριοτέρων εξαγομένων προϊόντων προς τις ΗΠΑ (αξία εξαγωγών το 2024: 20 εκατ. Ευρώ), παρά ταύτα οι ΗΠΑ αποτελούν καλό εξαγωγικό προορισμό, καθώς είναι υψηλή η μέση τιμή των ελληνικών κρασιών.
Οι έμμεσες επιπτώσεις: Από την εφαρμογή των δασμών, ίσως υπάρξει ενδεχόμενη μείωση των εξαγωγών προς τους εμπορικούς εταίρους της Ελλάδας εντός Ε.Ε. και αυτό γιατί ποσοστό 65% των εξαγωγών της Ελλάδος είναι προς τις χώρες-μέλη της Ε.Ε. Η επιβάρυνση της οικονομίας στις χώρες αυτές σημαίνει μείωση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών τους και επομένως μειωμένες εξαγωγές της Ελλάδας προς αυτές. Οι δασμοί θα πλήξουν κυρίως τη Γερμανία, την Ιταλία, τη Γαλλία, βασικούς εμπορικούς εταίρους της Ελλάδας. Από την άλλη πλευρά, θα έχουμε επίπτωση στην εισαγωγή συναλλάγματος; Ναι, γιατί αν μειωθεί το διαθέσιμο εισόδημα των ευρωπαίων λόγω δασμών, τότε ως δευτερογενής συνέπεια θα είναι η μείωση του τουρισμού διότι την χώρα μας επισκέπτονται πάρα πολλοί ευρωπαίοι πολίτες κάθε χρόνο.
Επιπρόσθετα, η επιβολή δασμών στην Κίνα ενέχει τον κίνδυνο να στρέψει το ενδιαφέρον της σε άλλες αγορές, στις οποίες απευθύνονται και ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις. Λόγω αυτής της ανταγωνιστικής κατεύθυνσης, είναι πιθανόν να επηρεαστούν οι εξαγωγές των ελληνικών βιομηχανικών προϊόντων σε κάποιο ποσοστό.
Πρόσφατη μελέτη της Εθνικής Τράπεζας εκτίμησε ότι οριζόντια αύξηση των δασμών κατά 10% σε όλα τα εξαγόμενα προϊόντα από την Ε.Ε. προς τις ΗΠΑ θα μείωνε τις συνολικές ελληνικές εξαγωγές κατά περίπου 1,7%, σε σταθερές τιμές, και το ελληνικό ΑΕΠ κατά 0,4% σωρευτικά μέχρι τα τέλη του 2026.
Ελληνική και Ευρωπαϊκή οικονομία:…δεν υπάρχει χρόνος για εφησυχασμό. Είναι επιτακτική η ανάγκη μετασχηματισμού του οικονομικού και αναπτυξιακού μας μοντέλου με ενδυνάμωση του πρωτογενούς τομέα, της μεταποίησης και της βιομηχανίας μας, έτσι ώστε να έχουμε αναδιαμορφώσει τις παραγωγικές μας δυνάμεις έως ότου ολοκληρωθεί ο μετασχηματισμός του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος. Βρισκόμαστε ενώπιον κοσμοϊστορικών αλλαγών στην παγκόσμια οικονομία τις οποίες πρέπει να αξιοποιήσουμε ως ευκαιρίες ισχυροποιώντας την εθνική μας οικονομία μέσω της ενδυνάμωσης της παραγωγικής μας δυναμικότητας σε όλα τα επίπεδα. Το ερώτημα λοιπόν είναι το πώς θα αντιμετωπιστούν οι δευτερογενείς αυτές συνέπειες. Μείωση του επενδυτικού κενού, αύξηση της παραγωγικότητας και άνοδος του ανταγωνισμού. Απαιτούνται επενδύσεις, αλλαγή σύνθεσης της παραγωγικής βάσης, βελτίωση του εργατικού δυναμικού. Σημαντική η αύξηση παραγωγής τεχνολογικών προϊόντων και να γίνει η ΕΕ και η Ελλάδα μεγαλύτεροι εξαγωγείς ενέργειας.
Ισχυροποίηση της εθνικής μας παραγωγής = ισχυροποίηση της εθνικής μας οικονομίας.
agrinionews.gr
