Μεγάλη εντύπωση προκάλεσε το δελτίο τύπου που εξέδωσε ο Hartmut Neven, επικεφαλής του εργαστηρίου Quantum Artificial Intelligence Lab της Google, σύμφωνα με το οποίο το Willow, το νέο κβαντικό τσιπ της εταιρείας, πραγματοποίησε υπολογισμούς σε πολλούς παράλληλους κόσμους ταυτόχρονα!
Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που σε επίσημο επιστημονικό ανακοινωθέν έχει γραφτεί κάτι τέτοιο.
«Η απόδοση του Willow είναι εκπληκτική: σε λιγότερο από πέντε λεπτά, πραγματοποίησε έναν υπολογισμό που θα χρειαζόταν δέκα δισεκατομμύρια χρόνια σε έναν από τους ταχύτερους υπερυπολογιστές του σήμερα. Αν θέλετε να το γράψετε, είναι 10.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000.000. 00.000. και υπερβαίνει κατά πολύ την ηλικία του σύμπαντος».
Αλλά ο Neven τελείωσε την παράγραφο με μια απροσδόκητη ανατροπή: Η απόδοση του Willow «υποστηρίζει την ιδέα ότι οι κβαντικοί υπολογισμοί συμβαίνουν σε πολλά παράλληλα σύμπαντα, σύμφωνα με την ιδέα ότι ζούμε σε ένα πολυσύμπαν, μια πρόβλεψη που έγινε για πρώτη φορά από τον David Deutsch».
Το νέο κβαντικό τσιπ που ονομάζεται Willow και είναι της Google προκαλεί αίσθηση επειδή οι μονάδες πληροφοριών, τα qubits, μπορούν τελικά να προστατεύσουν αξιόπιστα η μία την άλλη από σφάλματα.
Σημειώνεται ότι το 2025 σηματοδοτεί την 100η επέτειο από την ανακάλυψη στην κβαντική μηχανική, ο ΟΗΕ ανακήρυξε πως πρόκειται για το Διεθνές Έτος Κβαντικής Επιστήμης και Κβαντικών Τεχνολογιών.
Τις μέρες που ακολούθησαν ακουγόταν στα social media σαν η Google να είχε αποδείξει την ύπαρξη παράλληλων συμπάντων.
Αλλά γιατί ένας κβαντικός υπολογιστής να μπορεί να το κάνει αυτό, και γιατί να υπάρχουν πολλά άλλα σύμπαντα εκτός από το δικό μας που δεν έχουμε καν παρατηρήσει ότι υπάρχουν;
Η πρώτη και για μεγάλο χρονικό διάστημα πιο διαδεδομένη ερμηνεία, η «ερμηνεία της Κοπεγχάγης», δηλώνει ότι το αντικείμενο βρίσκεται αρχικά σε μια κατάσταση όλων αυτών των αντιφατικών ιδιοτήτων (π.χ. σε διαφορετικές τοποθεσίες), αλλά όταν μετράται «επιλέγει» μία επιλογή, οπότε τα άλλα εξαφανίζονται χωρίς ίχνος.
Τις τελευταίες δεκαετίες, μια άλλη προοπτική γίνεται όλο και πιο σημαντική, η «ερμηνεία των πολλών κόσμων».
Αναπτύχθηκε το 1957 από τον Hugh Everett. Αυτό που τον ενόχλησε ήταν ότι, σύμφωνα με την ερμηνεία της Κοπεγχάγης, οι εναλλακτικές ιδιότητες απλώς εξαφανίζονται.
Δεν θα έπρεπε να υπάρχει κάτι τέτοιο στη φυσική. Επιπλέον, η ερμηνεία της Κοπεγχάγης δεν μπορεί να εξηγήσει πώς εξαφανίζονται οι εναλλακτικές λύσεις.
Σύμφωνα με τον Έβερετ, όλες οι ιδιότητες είναι εξίσου πραγματικές, ακόμη και εκείνες που δεν μπορούν να παρατηρηθούν. Αλλά αυτό οδηγεί σε μια ριζική συνέπεια:
Με κάθε παρατήρηση, το σύμπαν χωρίζεται σε αμέτρητους κόσμους στους οποίους πραγματοποιείται κάθε μία από τις πιθανές ιδιότητες.
Εάν βλέπουμε το σωματίδιο στη θέση Α, τότε πρέπει να υπάρχει ένας δεύτερος κόσμος στον οποίο ένα αντίγραφό μας παρατηρεί το σωματίδιο στη θέση Β.
Στην αρχή, η άποψη του Έβερετ δεν έγινε δεκτή. Αυτό άλλαξε όταν ο Dieter Zeh και άλλοι ερευνητές ανακάλυψαν την αποσυνοχή στη δεκαετία του 1970:
Όταν ένα κβαντικό αντικείμενο αργά ή γρήγορα αλληλεπιδρά με το περιβάλλον του, οι ιδιότητες που αρχικά ήταν μπερδεμένες μεταξύ τους φαίνεται να διαχωρίζονται η μία από την άλλη.
Κάθε επιλογή σχηματίζει το δικό της σκέλος της πραγματικότητας με το περιβάλλον. Η τώρα πολύ καλά τεκμηριωμένη αποσυνοχή μπορεί να εξηγήσει γιατί εμείς ως παρατηρητές δεν βλέπουμε πλέον κάποιες ιδιότητες του αντικειμένου, παρόλο που θα έπρεπε να υπάρχουν ακόμα.
Οι υποστηρικτές της θεωρίας των πολλών κόσμων το θεωρούν ως απόδειξη ότι πολλές εκδοχές της πραγματικότητας υπήρχαν ταυτόχρονα στο σύμπαν μας.
Το πολυσύμπαν επομένως δεν αποτελείται από πολλά σύμπαντα που είναι πολύ μακριά το ένα από το άλλο, αλλά μάλλον οι διαφορετικοί κόσμοι υπάρχουν σε ένα μέρος, παράλληλοι, αλλά και απρόσιτοι ο ένας στον άλλο.
Βέβαια το πολυσύμπαν μπορεί να υπάρχει και στο χώρο, δηλαδή στο τέλος του δικού μας σύμπαντος να ξεκινάει ένα άλλο σύμπαν και να υπάρχει τελικά μία άπειρη «θάλασσα» συμπάντων.
Άλλωστε αυτές οι πραγματικότητες επιβάλλονται από την θεωρία της «Ισχυρής Ανθρωπικής Αρχής».
Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, υπάρχουν πολλά διαφορετικά σύμπαντα ή πολλές διαφορετικές περιοχές του ίδιου του σύμπαντος, το καθένα με τη δική του αρχική διαμόρφωση και, ίσως, με το δικό του σύνολο νόμων της επιστήμης.
Στα περισσότερα από αυτά τα σύμπαντα οι συνθήκες για την ανάπτυξη πολύπλοκων οργανισμών δεν θα ήταν οι σωστές· μόνο σε λίγα σύμπαντα που μοιάζουν με το δικό μας θα μπορούσαν νοήμονα όντα να αναπτυχθούν και να θέσουν το ερώτημα:
«Γιατί είναι το σύμπαν όπως το βλέπουμε;». Η απάντηση είναι πολύ απλή: «αν ήταν διαφορετικό, δεν θα ήμασταν εδώ!»
Το Σύμπαν πρέπει να έχει αυτές τις ιδιότητες οι οποίες επιτρέπουν τη ζωή να αναπτυχθεί μέσα σε αυτό σε κάποια φάση της ιστορίας του, διότι α) πρέπει να υπάρχει ένα πιθανό Σύμπαν σχεδιασμένο με στόχο τη δημιουργία και τη διατήρηση «παρατηρητών» ή β) οι παρατηρητές είναι απαραίτητοι για την ύπαρξη ενός σύμπαντος (συμμετοχικό σύμπαν), ή γ) ένα σύνολο από άλλα διαφορετικά σύμπαντα είναι απαραίτητο για την ύπαρξη του δικού μας σύμπαντος.
