Γράφει ο Θεόδωρος Μυλωνάς
Πριν από μερικούς μήνες είχα γράψει για την ανακατασκευή της παλαιάς περιτάφρου –καναλιού εξωτερικά από το τείχος της οχύρωσης Κοκκίνη κατά την τελευταία πολιορκία του 1825-1826.Με τον τρόπο αυτόν θα συνδέονταν και βόρεια της πόλης, εκτός της συρμής του διαύλου της πρώτης καμάρας, η λιμνοθάλασσα της Κλείσοβας με την Πλώσταινα. Ταυτόχρονα όμως θα αναβίωνε για τουριστική ανάδειξη την οχύρωση που κράτησε, κατά την επανάσταση, την μοναδική στον Ελληνικό τουρκοκρατούμενο τότε χώρο, επί πέντε ολόκληρα χρόνια, μια Πόλη Ελεύθερη.
Σήμερα με τις τελευταίες πλημμύρες που προκάλεσαν ανυπολόγιστες ζημιές σε βαθμό που να κηρυχθεί η πόλη σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης με ένα σοβαρό προβληματισμό για το μέλλον της πρέπει νε εξεταστούν πολλά δεδομένα.
Μέχρι το 1970 έργα υποδομής στην πόλη δεν υπήρχαν. Κράσπεδα με ρείθρα και ασφαλτόδρομοι μηδαμινά, η δε αποχέτευση ομβρίων και ακαθάρτων ανύπαρκτη. Ο τόπος πήρε τη σημερινή του μορφή μετά από τα εκτεταμένα έργα στην ευρύτερη περιοχή του Μεσολογγίου. Στη φάση όμως της μελέτης των έργων υποδομής για μέσα στη πόλη έγιναν, κατά την γνώμη μου φυσικά, τραγικά λάθη. Αυτό οφείλονταν στο ότι θεωρήθηκε όλη η πόλη ως ένα ενιαίο επίπεδο με την χάραξη των ερυθρών γραμμών των οδών άρα και των αντιστοίχων ρείθρων να έχουν αντίθετες κλίσεις. Στα χαμηλότερα σημεία έγιναν φρεάτια που επικοινωνούσαν με το δίκτυο υπονόμων που λειτουργούσε οπωσδήποτε με αντλιοστάσια και όχι σε όλο το μήκος των δρόμων οριζόντια και κάθετα με ενιαία κλίση για φυσική ροή. Έτσι στα χαμηλότερα σημεία όπου τα φρεάτια είχαν πλημμυρίσει να είναι αδύνατη η διαφυγή των ομβρίων. Δεν έλαβαν υπόψιν τους τότε
1) Το κόστος λειτουργίας των αντλιοστασίων με συνέπεια να έχει καταδικαστεί η πόλη σε τεράστια δαπάνη του ηλεκτρικού ρεύματος.
2) Η πόλη δεν βρίσκεται στο μέσον μιας πεδιάδας ή ενός οροπεδίου που να μην υπάρχει εύκολη διαφυγή των νερών της βροχής, αλλά από τρεις πλευρές περιβάλλεται από θάλασσα, η δε έκτασή της είναι περίπου 1000 επί 1000μ δηλαδή ο χώρος νότια του τείχους μια χούφτα τόπος. Ο μύθος ότι βρίσκεται χαμηλότερα από την επιφάνεια της θάλασσας δεν ισχύει. Μια επίσκεψη στην συρμή (ο δίαυλος που ενώνει την Κλείσοβα με την Πλώσταινα για την διοχέτευση νερού στις αλυκές) δείχνει στον οποιοδήποτε την υψομετρική διαφορά εδάφους και θαλάσσης, η οποία σημειωτέον εκεί υπερβαίνει τα δύο μέτρα. Η υψομετρική αυτή διαφορά από θαλάσσης έξω από την πύλη αγγίζει σχεδόν τα τρία μέτρα.
3) Σε περίπτωση έντονων βροχοπτώσεων η πιθανότητα διακοπής ρεύματος όπως συνέβη αυτές τις μέρες από κεραυνούς πολύ μεγάλη. Έτσι εγκλωβίζονται τα όμβρια στους υπονόμους που δεν έχουν καμιά φυσική ροή με συνέπεια να πλημμυρίζει ολόκληρη η Πόλη. Τα φαινόμενο αυτό μπορεί να εμφανιστεί στο μέλλον με χειρότερα αποτελέσματα.
Δεν βασανίστηκε η μελετητική εταιρεία τότε ώστε να λάβει υπ΄όσιν της όλα τα στοιχεία της εδαφικής ιδιομορφίας της πόλης. Στοιχεία που είχαν να κάνουν με τις κλίσεις, τις υψομετρικές διαφορές των διαφόρων σημείων, τους τρεις θαλάσσιους αποδέκτες. Συνάμα από ένα κεντρικό σημείο ακτινωτά οι υπόνομοι δεν θα ξεπερνούσαν σε μήκος τα 600 μέτρα, οπότε η υψομετρική διαφορά των 600μ.Χ2‰ =1,20 μέτρα ήταν αρκετή για φυσική ροή χωρίς αντλιοστάσια και χωρίς ενδεχόμενες πλημμύρες. Το ίδιο συνέβη και στην επέκταση του σχεδίου πόλεως στην Καλλονή. Δυτικά της οδού Αγίου Αθανασίου η υψομετρική μελέτη προέβλεπε χαμηλότερα την κατασκευή των δρόμων κατά 1,50 μέτρα με χρήση φυσικά αντλιοστασίων. Αντιλαμβάνεται κανένας αν εφαρμόζονταν η μελέτη τι θα συνέβαινε εκεί στο μέλλον. Κατά την διάνοιξη των δρόμων εκεί εντόπισα το θέμα αυτό και επιμελήθηκα χωρίς καμία επί πλέον αμοιβή, παρά τις <<καλόβουλες κριτικές>>, νέα υψομετρική μελέτη η οποία εγκρίθηκε από τον Δήμο και εφαρμόστηκαν κλίσεις σε δρόμους με φυσική ροή. Ομοίως αποκατέστησα με ελάχιστη αλλά φυσική ροή την <<χαβούζα>> που υπήρχε από την οδό Παπαδιαμαντοπούλου μέχρι τη Θάλασσα με αγωγό φ1000.
Στην Θεσσαλονίκη τα υψομετρικά δίκτυα του Δήμου Καλαμαριάς, Τριανδίας, Πολίχνης που εκπόνησε το γραφείο μου την δεκαετία του 70 έγιναν παντού και με ελάχιστες υψομετρικές διαφορές χωρίς ύπαρξη αντλιοστασίων (διατηρούνται και χρησιμοποιούνται ακόμη για οποιοδήποτε έργο υποδομής).
Στην Ασπροβάλτα Θεσσαλονίκης πόλη με ακριβώς τα ίδια εδαφικά χαρακτηριστικά και έκταση με το Μεσολόγγι, στην υψομετρική μελέτη που επιμελήθηκα προσωπικά, δημιούργησα για τα όμβρια ύδατα ένα πλέγμα των υπόγειων οχετών και των υπέργειων ρείθρων με φυσική ροή, χωρίς κανένα αντλιοστάσιο. Αποδέκτες εκτός από τη θάλασσα υπήρχαν και διατηρήθηκαν, ένθεν και εκείθεν της πόλης δύο κάθετα φυσικά ρέματα-κανάλια. Τέτοια θεωρώ, από πολλές απόψεις, ότι είναι απαραίτητα και για την πόλη μας.
Το Μεσολόγγι που επέλεξα να ζήσω είναι μια πόλη ευλογημένη από το Θεό. Είναι κρίμα όσοι ζούμε να μην ασχολούμαστε και να μην προσφέρουμε από ευγνωμοσύνη στον ιστορικό αυτόν τόπο.
Η λύση που προτείνεται εδώ δεν προήλθε αβασάνιστα και πρόχειρα χωρίς μελέτη της λεκάνης απορροής. Μπορεί να θεωρηθεί εξωπραγματική με πάμπολλες και ποικίλες αντιδράσεις ( ίσως ένα από τα ιδιώματά μας που η πόλη αυτή 200 χρόνια τώρα παραμένει με 12.000 πληθυσμό) για τις αρχικές συνέπειες με την μείωση της επαγγελματικής δραστηριότητας και της κυκλοφορίας των οχημάτων.
Όμως ας δούμε και την άλλη πλευρά με τα μελλοντικά οφέλη στην πόλη.
Κατά την προτεινόμενη λύση όπως φαίνεται στο συνημμένο χάρτη προβλέπονται:
Α) Η κατασκευή της αρχικής κατά την πολιορκία περιτάφρου –καναλιού ανατολικά και βόρεια της πόλης και έξω από το τείχος που να ενώνει την λιμνοθάλασσα της Κλείσοβας με την λιμνοθάλασσα της Πλώσταινας. Μπορεί σήμερα εύκολα να γίνει διανοίγοντας μόνο δρόμους και χώρους κοινόχρηστους. Απαραίτητη βέβαια είναι η αναθεώρηση του σχεδίου πόλεως με την ταυτόχρονη αλλαγή του τοπικού χωρικού σχεδίου.
Β) Στην οδό Κύπρου εκσκαφή και δημιουργία καναλιού από το προηγούμενο κανάλι-περίταφρο μέχρι το κανάλι του διαύλου της συρμής. Στους εγκάρσιους δρόμους που διέρχονται κάθετα επόμενο είναι ότι θα δημιουργηθούν γέφυρες αλλού για πεζούς και αλλού για αυτοκίνητα. και
Γ) Το κανάλι σίγουρα που θα αλλάξει άρδην την μορφή της πόλης είναι αυτό που προτείνεται να ενώσει το κανάλι έξω από την πύλη με την Κλείσοβα. Θα διέρχεται κάτω από την Πύλη και θα συνδέεται με το έξω κανάλι. Φυσικά στην πύλη θα υπάρχει για την πρόσβαση στην πόλη γέφυρα. Το υψόμετρο είναι στη θέση αυτή περίπου 2,60μ αρκετό για την διέλευση από κάτω μικρών σκαφών. Θα διασχίζει την οδό Μουστακλή και θα χύνεται στην Κλείσοβα. Ενδιάμεσα βέβαια θα κατασκευαστούν στους εγκάρσιους δρόμους γέφυρες.
Με τον τρόπο αυτόν εκτός από την αποφυγή των πλημμυρών την ελάχιστη ή και μηδενική χρήση αντλιοστασίων στην πόλη θα αναδειχθεί το Μεσολόγγι ως πόλη των καναλιών με πολλαπλά τουριστικά οφέλη.
Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την πόλη που δημιουργήθηκε ας αποτελέσει τώρα την απαρχή για μια σοβαρή συζήτηση αναθεώρησης των ολοκληρωμένων χωρικών επενδύσεων (Ο.Χ.Ε.) και να εξασφαλιστούν οι πόροι για να γίνουν τα κανάλια και να πάρει ο τόπος αυτός την παλιά του αίγλη.
Εκτιμώ ότι η δημιουργία των καναλιών θα απαλλάξει τη πόλη από μελλοντικές πλημμύρες. Το σοβαρότατο όμως θέμα είναι πως είμαστε σήμερα έτοιμοι για την υπέρβαση αυτή; Θέλουμε την πόλη μας μια τουριστική πόλη όπου μόνο εκεί μπορούμε να στοχεύσουμε ή θέλουμε το Μεσολόγγι ένα χωριό ;. .
agrinionews.gr
