Του Γιώργου Λαμπίρη
Περιορισμένες είναι οι δυνατότητες βελτίωσης του επιπέδου τιμών από τα σούπερ μάρκετ, με βάση σειρά παραγόντων κόστους που επιβαρύνουν τις αλυσίδες, όπως υποστηρίζει η Ένωση Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας, βασιζόμενη σε στοιχεία που ανέλυσε το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ).
Όπως ανέφερε στο πλαίσιο σχετικής ενημέρωσης ο γενικός διευθυντής του ΙΕΛΚΑ, Λευτέρης Κιοσές, "εάν εξαλείφαμε το ποσοστό κερδοφορίας προ φόρων των σούπερ μάρκετ, που ανέρχεται στο 1,8%, η οποία δεν είναι βιώσιμη και δεν αρκεί για να καλύψει τις επενδύσεις που σε ετήσια βάση υπερβαίνουν τα 400 ή 500 εκατομμύρια ετησίως τα τελευταία τρία χρόνια, θα είχαμε να αντιμετωπίσουμε πολλά άλλα προβλήματα (εννοώντας τη βιωσιμότητα των σούπερ μάρκετ). Ακόμα αν με έναν μαγικό τρόπο εξαφανίζαμε το περιθώριο κέρδους του 1,8%, οι τιμές θα μειώνονταν κατά περίπου 1%. Επομένως, δεν είναι αυτή η κίνηση που θα έκανε τη διαφορά για τον καταναλωτή. Και εάν κοιτάξουμε και τα υπόλοιπα κόστη που οδηγούν στη διαμόρφωση της τελικής τιμής και πάλι δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια μείωσης της τιμής. Διότι το να μειωθεί το μισθολογικό κόστος δεν είναι εφικτό. Αυτό που ξέρουμε από την εμπειρία μας και παρατηρούμε αυτήν την περίοδο, είναι ότι θα αυξηθούν οι μισθοί τα επόμενα χρόνια”.
Για να αιτιολογήσει τον παραπάνω ισχυρισμό, ο γενικός διευθυντής του ΙΕΛΚΑ παρουσίασε μία σειρά από οικονομικά δεδομένα, τα οποία κατά τον ίδιο και κατ’ επέκταση σύμφωνα με τα σούπερ μάρκετ, καθιστούν ανέφικτη τη δραστική μείωση των τελικών τιμών στα προϊόντα. Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, ο κύκλος εργασιών των 35 μεγαλύτερων αλυσίδων σούπερ μάρκετ στην Ελλάδα, οι οποίες αναλύονται σε σχετική μελέτη του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών, ανήλθε το 2023 στα 12,23 εκατ. ευρώ, αυξημένος κατά 10,12% σε σχέση με τα 11,11 εκατ. ευρώ που ήταν το αντίστοιχο ποσό του 2022.
Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε ο κύριος Κιοσές, οι συνολικές δαπάνες συνέχισαν να αυξάνονται το 2023 κατά 6,46% από τα 2,65 δισ. ευρώ στα 2,82 δισ. ευρώ. Το συγκεκριμένο ποσό αντικατοπτρίζει κυρίως την αύξηση του μισθολογικού κόστους αλλά και του κόστους logistics.
Πώς επηρεάζει το περιθώριο κόστους των αλυσίδων σούπερ μάρκετ
Ένας ακόμα λόγος που αποτελεί περιοριστικό παράγοντα για τη μείωση τιμών από πλευράς των αλυσίδων είναι το χαμηλό περιθώριο κέρδους, όπου, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΙΕΛΚΑ, τα καθαρά κέρδη για το σύνολο των 35 αλυσίδων σούπερ μάρκετ του δείγματος ήταν 220,49 εκατ. ευρώ έναντι τζίρου 12,23 δισ. ευρώ.
Η ανάλυση παραγόντων κόστους στη μέση τελική τιμή των προϊόντων
Αναλύοντας περαιτέρω τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνεται η μέση τελική τιμή των προϊόντων στα σούπερ μάρκετ, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία που επικαλείται το ΙΕΛΚΑ, ο ΦΠΑ αντιπροσωπεύει το 13,8% της τιμής (διότι κάποια προϊόντα έχουν συντελεστή 13% και κάποια άλλα 24%). Το 63,4% της τιμής αφορά στο κόστος αγοράς. Δηλαδή μία αλυσίδα αγοράζει κατά μέσο όρο στο συγκεκριμένο ποσοστό ένα προϊόν επί της συνολικής του τιμής. Το υπόλοιπο ποσοστό είναι το μεικτό περιθώριο κέρδους που ανέρχεται σε περίπου 26% και όταν τεθεί στην εξίσωση της τελικής τιμής συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ, διαμορφώνεται σε περίπου 22%.
Ακολούθως, η καθαρή κερδοφορία μετά από τους φόρους ανέρχεται σε συντελεστή 1,3% επί της μέσης τελικής τιμής των προϊόντων. Το μισθολογικό κόστος είναι 10,1% της τελικής τιμής (δηλαδή περίπου 0,10 ευρώ ανά 1 ευρώ προϊόντος είναι το μισθολογικό κόστος για τα σούπερ μάρκετ). Επιπλέον, το κόστος ενέργειας ανέρχεται σε 2%, το κόστος για λειτουργικά έξοδα (logistics, ενοίκια κ.λπ.) σε 8,1% και αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο παράγοντα κόστους μετά το μισθολογικό κόστος. Επίσης, συμπεριλαμβάνονται λοιπά λειτουργικά έξοδα που αντιστοιχούν σε ποσοστό 1,3% (χρηματοοικονομικό κόστος διαχείρισης δανείων, οργανικά κόστη για τη λειτουργία των επιχειρήσεων).
