Μια απίστευτη ανακοίνωση δόθηκε στη δημοσιότητα από τον Σύνδεσμο Ελληνικών Βιομηχανιών Τυποποίησης Ελαιολάδου (ΣΕΒΙΤΕΛ). Έχει σαν βασικό θέμα τους πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες ορυκτελαίων (ΜΟΑΗ)
ισχυριζόμενος πως αν ισχύσουν τα νέα όρια που θα αποφασίσει η Ε.Ε. τότε «θα αποκλείσουν πολλά από τα ελληνικά ελαιόλαδα (εξαιρετικά παρθένα, παρθένα και μειονεκτικά καθώς και τα πυρηνέλαια) από την αγορά των καταναλωτών, εντός και εκτός της χώρας μας». Ο γενικός διευθυντής του ΣΕΒΙΤΕΛ, Γιώργος Οικονόμου, με δηλώσεις στα μέσα ενημέρωσης, διευκρίνισε ότι τα «πολλά» αφορούν το 40% των ελληνικών ελαιολάδων, των οποίων η τιμή παραγωγού θα πέσει στα 0,80€/κιλό γιατί θα θα είναι ακατάλληλα για ανθρώπινη κατανάλωση και θα πουλούνται μόνο για βιοντίζελ. Πρόκειται για ένα τριπλό σοκ τρομοκρατίας με αρκετό θεσμικό παρασκήνιο.
| θα αναρωτηθεί ο αφελής καταναλωτής, γιατί να μην αγοράσω κάποιο σπορέλαιο, που δεν έχει υπολείμματα πετρελαίων, ορυκτέλαια (ΜΟΑΗ), είναι και 8, 9, 10 φορές φτηνότερο; Άλλωστε, σχεδόν όλες οι εταιρείες, είναι οι ίδιες που πουλάνε και τα δύο, και ελαιόλαδα και σπορέλαια. |
Πρώτο σοκ: Τιμή παραγωγού 0,80€/κιλό για 100.000 τόνους ελληνικού ελαιολάδου
Ο κ. Γ. Οικονόμου απαξιώνει «ελαφρά τη καρδία» το 40% των ελληνικών ελαιολάδων, δηλαδή 100.000 τόνους ετησίως κατά μέσο όρο, σαν μη βρώσιμα, κατάλληλα μόνο για βιοντίζελ (βλ. δηλώσεις στην δημοσιογράφο, Τάνια Γεωργιοπούλου, αγγλόφωνη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ), που θα πουλιούνται 0,80€/κιλό.
Ακούγεται και σαν ανέκδοτο μαύρου χιούμορ, ότι ενώ επί χρόνια όλοι συμφωνούμε πως «στην Ελλάδα δεν έχουμε στατιστικά, δεν ξέρουμε ούτε πόσο παράγουμε», ο κύριος Οικονόμου, γενικός διευθυντής του ΣΕΒΙΤΕΛ, που ποτέ δεν έχει ανακοινώσει ούτε πόσο τυποποιούν τα μέλη του, ωστόσο, γνωρίζει (!;) πως το 40% (!) έχει ΜΟΑΗ, τα οποία δεν ξέρουμε καλά – καλά ούτε τι είναι, ούτε πως τα μετράμε. (βλ. παρακάτω).
Δεύτερο σοκ: Μαχαιριά στην κατανάλωση των ελαιολάδων, υπέρ των σπορελαίων
Μετά από 2 χρόνια που η άνοδος των τιμών ελαιολάδου έστειλε στα πολύ φτηνότερα σπορέλαια άνω του 40% της κατανάλωσης και αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα ο επαναπατρισμός των καταναλωτών, «βγαίνει» δημοσίως ο Σύνδεσμος των βιομηχάνων να ενημερώσει (;) και να καταγγείλει (!) πως «πολλά» ελαιόλαδα, το 40% κατά τον γενικό διευθυντή, είναι «μη βρώσιμα». Και, τότε, θα αναρωτηθεί ο αφελής καταναλωτής γιατί να μην αγοράσω κάποιο σπορέλαιο, που δεν έχει υπολείμματα πετρελαίων, ορυκτελαίων, (ΜΟΑΗ), είναι και 8, 9, 10 φορές φτηνότερο; Αυτά τα σοκαριστικά οφείλονται στον Σύνδεσμο των εταιρειών, που έχουν (έχουν;) σκοπό να πουλήσουν ελαιόλαδα και πυρηνέλαια για το δικό τους όφελος και κέρδος. Σημειωτέον, πως , σχεδόν όλες οι εταιρείες, είναι οι ίδιες που πουλάνε και τα δύο, και ελαιόλαδα και σπορέλαια.
| Ο κ.Γ. Οικονόμου απαξιώνει «ελαφρά τη καρδία» το 40% των ελληνικών ελαιολάδων, δηλαδή 100.000 τόνους ετησίως, σαν μη βρώσιμα, κατάλληλα μόνο για βιοντήζελ, που θα πουλιούνται 0,80€/κιλό. |
Εξαγωγές: δυσφήμιση
Τις πρώτες ώρες μετά την ανακοίνωση του ΣΕΒΙΤΕΛ θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς, άστο να περάσει να σβήσει να ξεχαστεί εντός συνόρων. Όταν όμως το προβάλλει η αγγλόφωνη έκδοση της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ, με άφθονη κινδυνολογία περί διατροφικών κινδύνων, που προκαλούν καρκίνους, τότε πρέπει να σημάνει 112 και SOS για το ευαίσθητο κομμάτι των εξαγωγών. Πώς θα αντικρούσουν οι Έλληνες εξαγωγείς την εξ επισήμων πηγών, εκ των έσω των «olive oil producers’ associations και του association of oil canners » παραδοχή ότι το 40% του ελληνικού ελαιολάδου είναι καρκινογόνο και μη βρώσιμο;
| Οι δηλώσεις του κ. Γ. Οικονόμου εκτός από μη επιστημονικές και λανθασμένες, είναι και πολύ «βολικές», για τον ίδιο και τον ΣΕΒΙΤΕΛ, επιρρίπτοντας την ευθύνη των ΜΟΑΗ στους ελαιοπαραγωγούς και στις κακές τους καλλιεργητικές πρακτικές. |
Τρίτο σοκ: Περιφρόνηση της επιστήμης μέσω αντιεπιστημονικών τρυκ
«Το πρόβλημα αφορά τα βενζινοκίνητα ελαιοραβδιστικά και αλυσοπρίονα που αφήνουν υπολείμματα στον καρπό», δηλώνει στον δημοσιογράφο Σταύρο Παϊσιάδη του ΑγροΤύπου, αλλά και στην Καθημερινή, ο κ. Γιώργος Οικονόμου, Γενικός Διευθυντής του ΣΕΒΙΤΕΛ.
Πρόκειται για ένα αντιεπιστημονικό τέχνασμα γιατί πράγματι κάθε επαφή, κάθε γειτνίαση της ελιάς με πηγές των ΜΟΑΗ, από τα ελαιοραβδιστικά και τα αλυσοπρίονα, που χρησιμοποιούν μη οικολογικά λιπαντικά, μέχρι τα καυσαέρια, μέχρι μια σειρά από άλλες κακές πρακτικές, ΜΠΟΡΕΙ να μεταφέρουν ίχνη από ΜΟΑΗ στο ελαιόλαδο. Αυτό όμως ΔΕΝ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΤΟ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΟ, δηλαδή πως τα μετρούμενα ΜΟΑΗ οφείλονται μόνο και κυρίως σε αυτούς τους παράγοντες.
Η δήλωση αυτή του κ. Γ. Οικονόμου εκτός από μη επιστημονική και λανθασμένη, είναι και πολύ «βολική», για τον ίδιο και τον ΣΕΒΙΤΕΛ, επιρρίπτοντας την ευθύνη στους ελαιοπαραγωγούς και στις κακές τους καλλιεργητικές πρακτικές.
| Με όλα αυτά τα επιστημονικά δεδομένα, για ποια όρια μπορεί κανείς να μιλήσει; συνοψίζει και αναρωτιέται ο καθηγητής Κωνσταντίνος Α. Δημόπουλος |
Αντιθέτως, στο όσο διάστημα κράτησε η συνεργασία της 4Ε με τον ΣΕΒΙΤΕΛ, αλλά και στην επίσημη επιστολή που απέστειλε η 4Ε στην Κομισιόν (27/2/2024), ο ομότιμος καθηγητής Χημείας Τροφίμων και Βιοχημείας του ΕΚΠΑ, μέλος της 4Ε, κύριος Κωνσταντίνος Δημόπουλος τεκμηρίωσε πως:
– το πρόβλημα των ΜΟΑΗ δεν αφορά μόνο στα όρια που θα (αν και όποτε) θέσει η Κομισιόν αλλά και στον τρόπο χημικού προσδιορισμού των ΜΟΑΗ. Η 4Ε, είμαστε απολύτως σύμφωνοι στη θέσπιση ορίων για την προστασία των καταναλωτών, αυτό όμως προϋποθέτει ότι η μέθοδος προσδιορισμού των πιθανών βλαπτικών συστατικών στα τρόφιμα είναι δόκιμη και ΠΡΑΓΜΑΤΙ προσδιορίζει τα βλαπτικά συστατικά. Στην περίπτωση όμως των ΜΟΑΗ η άποψή μου ως χημικός (που επιβεβαιώνεται και από επιστημονικές δημοσιεύσεις σε σχετικά διεθνή επιστημονικά περιοδικά) είναι ότι η προτεινόμενη μέθοδος συν-προσδιορίζει σαν τοξικά ΜΟΑΗ και άλλες ενώσεις που όμως ΔΕΝ είναι αποδεδειγμένα τοξικές. Συγκεκριμένα και όταν ακόμα λαμβάνεται υπόψιν από την μέθοδο ο αριθμός των δακτυλίων που περιέχονται στα προσδιοριζόμενα ΜΟΑΗ, δεν λαμβάνεται υπόψιν ότι η τοξικότητα παρουσιάζεται σε ενώσεις με 3 έως 7 δακτυλίους, αν και οι 3 δακτύλιοι δεν έχουν αποδειχθεί ότι όντως προσδίδουν τοξικότητα. Επιπλέον, υπάρχουν ενώσεις ενδογενείς στον ελαιόκαρπο με 1-2 δακτυλίους που ΔΕΝ είναι τοξικές αλλά συν-προσδιορίζονται σαν ΜΟΑΗ. Τέλος, υπάρχουν ενώσεις με 1-7 δακτυλίους που συν-προσδιορίζονται σαν ΜΟΑΗ που όμως ΔΕΝ είναι τοξικές. Σήμερα, έχει αποδειχθεί ότι δεν έχει σημασία ΜΟΝΟ ο αριθμός των δακτυλίων που περιέχονται στα προσδιοριζόμενα ΜΟΑΗ, αλλά και η συγκεκριμένη δομή αυτών των δακτυλίων. Υπάρχουν μάλιστα ερευνητικές εργασίες που απομονώνουν και προσδιορίζουν τους τοξικούς από τους μη τοξικούς δακτυλίους. Με όλα αυτά τα επιστημονικά δεδομένα, για ποια όρια μπορεί κανείς να μιλήσει;
| πρέπει να σημάνει 112 και SOS για το ευαίσθητο κομμάτι των εξαγωγών |
Το τριπλό σοκ έχει θεσμικό παρασκήνιο
Το παραπάνω τριπλό σοκ ενέχει άφθονο θεσμικό παρασκήνιο.
– Απραξία και αβελτηρία δεκαετιών
Το θέμα των ΜΟΑΗ και άλλες σχετικές επιμολύνσεις (π.χ. το βενζο-α-πυρένιο) απασχολούν τον κόσμο του ελαιολάδου επί δεκαετίες. (βλέπε τεύχος 24 του Ελιά & Ελαιόλαδο, το 2000). Ειδικά δε τα δύο τελευταία χρόνια είναι στο προσκήνιο γιατί πράγματι η Ε.Ε. (κάτω από γερμανική πίεση) «μαγειρεύει» κάποια μείωση και αυστηροποίηση των ορίων των ΜΟΑΗ, όχι όμως των MOSH (κεκορεσμένοι υδρογονάνθρακες ορυκτελαίων).
Οι φορείς που υπογράφουν την ανακοίνωση έχουν διαχειριστεί αρκετά εκατομμύρια χρηματοδοτούμενων κοινοτικών προγραμμάτων. Έπραξαν κάτι, έστω το ελάχιστο προκειμένου να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα;
– Συνυπευθυνότητα των παραγωγών και οργανώσεών τους.
Οι ενώσεις / ομάδες των παραγωγών, συνεταιρισμοί, οι φορείς όπως η ΕΘΕΑΣ και ΣΑΣΟΕΕ, ενημερώθηκαν, συμφωνούν με το περιεχόμενο της ανακοίνωσης;
– Αντιπροσωπευτικότητα και παρεμβάσεις ΣΕΒΙΤΕΛ
Αντιστοίχως με τους ελαιοπαραγωγούς, οι τυποποιητές ελαιολάδου, οι εξαγωγείς, ειδικά τα μέλη του ΣΕΒΙΤΕΛ, ενημερώθηκαν, συμφωνούν με το περιεχόμενο της ανακοίνωσης;
Ο ΣΕΒΙΤΕΛ, έχει μια ιστορία με Λέοντα Μελά, Χρύσανθο Τουχτίδη, Μίμη Βασιλόπουλο, Σπύρο Δεσύλλα, Παρασκευά Τοκουζμπαλίδη, οι οποίοι γνώριζαν, σέβονταν το προϊόν και προστάτευαν τα καλώς νοούμενα συμφέροντα της βιομηχανίας τυποποίησης. Αυτά τα πράγματα, που συμβαίνουν και βλέπω γύρω μου, 42 χρόνια τώρα, δεν τα έχω ξαναζήσει.
– Ύπαρξη και αντιπροσωπευτικότητα ΕΔΟΕ
Η ανακοίνωση κλείνει με το αίτημα προς το ΥΠΑΑΤ για την (επαν)αναγνώριση επιβεβαιώνοντας αυτό που ξέρουμε, πως Διεπαγγελματική (ΕΔΟΕ) δεν υφίσταται, πέραν των πράγματι ηρωικών και φιλότιμων ατομικών προσπαθειών του προέδρου της. Τότε, όμως, πώς ομιλεί δημοσίως δεσμεύοντας ολόκληρο τον τομέα του ελαιολάδου για τόσο κρίσιμα θέματα;
– Ο κ. Γιώργος Οικονόμου
Όταν διαβάζουμε πως ο κ. Γιώργος Οικονόμου είναι «γενικός διευθυντής» του ΣΕΒΙΤΕΛ, υπάρχει κάποια υπηρεσιακή δομή, άλλοι «απλοί» διευθυντές των οποίων προΐσταται; Αντιστοίχως και για την ιδιότητα του «εκτελεστικού διευθυντή» της ΕΔΟΕΕ; Ή απλά κάνει χρήση αυτών των εντυπωσιακών τίτλων;
– Το Υπουργείο ΑΑ και Τρ.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση σκοπός της είναι να ενημερώσει τον νέο υπουργό, Κ. Τσιάρα, επιδιώκοντας μια συνάντηση μαζί του.
Το ΥΠΑΑΤ γνωρίζει πολύ καλά το θέμα των ΜΟΑΗ, όχι μόνο οι αρμόδιες Υπηρεσίες και οι εποπτευόμενοι φορείς αλλά και η πολιτική ηγεσία μιά και ο υφυπουργός, Δ. Σταμενίτης είχε παρακολουθήσει όλη την ενημερωτική ημερίδα, που συνδιοργάνωσαν τον Σεπτέμβριο 2023 ο ΣΕΒΙΤΕΛ, η 4Ε και ο Σύνδεσμος Τυποποιητών Ελαιολάδου Κρήτης (ΣΥΤΕΚ).
Τέλος, αναρωτιέται κανείς ποιός συνέταξε τον κατάλογο των αιτημάτων; Μοιάζει αφάνταστα με τα πορίσματα της «ομάδας εργασίας» επί υπουργίας Σπήλιου Λιβανού, έχοντας ξεχάσει ή παραλείψει το εξ ίσου και απειλητικότερο των ΜΟΑΗ θέμα του NUTRI SCORE, ένα από τα συστήματα επισήμανσης της διατροφικής αξίας των τροφίμων και τροφών στη συσκευασία τους, το οποίο όμως υποβαθμίζει όχι μόνο το ελαιόλαδο αλλά και άλλα θεμέλια της Μεσογειακής Διατροφής.
