Ξεκίνησε χθες το τετραήμερο Παγκόσμιο Συμπόσιο για τα Εδάφη και το Νερό, που φιλοξενείται από τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO).
Η σχέση μεταξύ εδάφους και νερού είναι βαθιά και «το θεμέλιο των γεωργικών μας συστημάτων, του περιβάλλοντος και της ίδιας μας της ύπαρξης», δήλωσε ο Γενικός Διευθυντής του FAO, QU Dongyu, στην εναρκτήρια ομιλία του στο συμπόσιο, το οποίο περιλαμβάνει περισσότερες από 35 παρουσιάσεις σε θέματα που κυμαίνονται από τον αντίκτυπο των χημικών ουσιών και των πυρκαγιών έως την ικανότητα διατήρησης του νερού στο έδαφος για καλύτερη διαχείριση και διατήρηση των φυσικών πόρων.
«Τα εδάφη μας βρίσκονται υπό πίεση», είπε ο Qu. Τόνισε ότι ο κόσμος αντιμετωπίζει μια «παγκόσμια, συλλογική και επείγουσα πρόκληση: Διατήρηση της κρίσιμης ισορροπίας εδάφους και νερού».
Τα εδάφη είναι ένα είδος «εικονικού» Στόχου Βιώσιμης Ανάπτυξης, βαθιά συνυφασμένο με πολλούς από τους επίσημους στόχους, σημείωσε ο δήλωσε ο Γενικός Διευθυντής του FAO, υπογραμμίζοντας τις πολλές και πολύπλοκες ισορροπίες στις οποίες συμβάλλει η ίδρυση υγιών χερσαίων οικοσυστημάτων.
Ο Γενικός Διευθυντής του FAO προέτρεψε τους συμμετέχοντες να εργαστούν «για να δώσουν προτεραιότητα στη διατήρηση του εδάφους και των υδάτων σε όλες τις διεθνείς ατζέντες».
Το συμπόσιο διοργανώνεται από την Global Soil Partnership, που εδρεύει στα κεντρικά γραφεία του FAO, τη Διακυβερνητική Τεχνική Επιτροπή για τα Εδάφη (ITPS), που αποτελείται από 27 κορυφαίους εμπειρογνώμονες του εδάφους από όλο τον κόσμο, και τον FAO - Τμήμα Γης και Υδάτων, στελέχη του οποίου συντονίζουν πολλές από τις συνεδρίες τεχνικής συζήτησης.
«Το νερό είναι ο βασιλιάς των τροφίμων», είπε η Josefa Leonel Correia Sacko, Επίτροπος της Αφρικανικής Ένωσης για τη Γεωργία, την Αγροτική Ανάπτυξη, τη Γαλάζια Οικονομία και το Βιώσιμο Περιβάλλον, παραθέτοντας μια παροιμία της Μαδαγασκάρης. Το νερό και το έδαφος «αποτελούν το θεμέλιο της επιβίωσής μας, της οικονομίας μας και του μέλλοντός μας», είπε, σημειώνοντας ότι ο FAO βοηθά την Αφρικανική Ένωση να συντάξει ένα εναρμονισμένο νομικό πλαίσιο για να διασφαλίσει ότι η ήπειρος έχει γερές βάσεις για τη διαφύλαξη των εδαφικών και υδάτινων πόρων της.
«Τα εδάφη είναι συμβιωτικά με το νερό»: το κεντρικό θέμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Διατροφής, το κεντρικό θέμα της πρόσφατης Διάσκεψης του FAO και κεντρικό θέμα του FAO - Στρατηγικό Πλαίσιο 2022-2031.
Δεδομένης της σημασίας της ολοκληρωμένης διαχείρισης εδάφους και νερού, το συμπόσιο συμπίπτει και επωφελείται από τον διάλογο για το νερό της Ρώμης 2023 (4-5 Οκτωβρίου), επιτρέποντας μια τεχνική ανταλλαγή και μια διεπαφή επιστήμης-πολιτικής μεταξύ των συμμετεχόντων και των δύο εκδηλώσεων, με σύνοδο ολομέλειας από κοινού. Επιπλέον, την Παγκόσμια Ημέρα Εδάφους 2023 (5 Δεκεμβρίου), το έδαφος και το νερό θα είναι στο επίκεντρο του φετινού θέματος, που γιορτάζεται με το σύνθημα: «Έδαφος και νερό, πηγή ζωής».
Κύρια θέματα
Το συμπόσιο οργανώνεται σε τέσσερα κύρια θέματα που σχετίζονται με τη διαχείριση του εδάφους και των υδάτων.
Η ικανότητα συγκράτησης του νερού στο έδαφος είναι ιδιαίτερα σημαντική. Ένα σημείο συζήτησης είναι η καταλληλότητα της χρήσης του οργανικού άνθρακα του εδάφους (SOC) ως δείκτη για την ουδετερότητα της υποβάθμισης της γης και τη λειψυδρία, ένα κρίσιμο ζήτημα ήδη για περισσότερα από τρία δισεκατομμύρια ανθρώπους.
Στα συστήματα αρδευόμενης γεωργίας, οι προσεγγίσεις αποδοτικότητας και κυκλικής οικονομίας μπορούν να ενισχύσουν τη γονιμότητα και την ποιότητα του νερού και να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα της χρήσης θρεπτικών ουσιών και νερού.
Η υγεία του εδάφους είναι το κλειδί για την προσέγγιση One Health, η οποία συνδυάζει ζητήματα όπως τα όρια ασφαλείας για τους ρύπους και ο αντίκτυπός τους στη βιοποικιλότητα, την ποιότητα και την ασφάλεια των τροφίμων, καθώς και τη θρεπτική αξία των τροφίμων.
Οι κατάλληλες πολιτικές και οι αποτελεσματικές ενέργειες διακυβέρνησης που στοχεύουν στη βελτίωση της διαχείρισης των εδαφικών και υδατικών πόρων είναι σαφώς απαραίτητες, συνεπάγονται μια σειρά από ζητήματα, συμπεριλαμβανομένων των πτυχών του φύλου, ενώ παράλληλα τονίζουν τις δυνατότητες για νέες και αναδυόμενες τεχνολογίες όπως η γεωργία ακριβείας, η τηλεπισκόπηση και η ανάλυση μεγάλων δεδομένων. Ο FAO ασχολείται ήδη με σύγχρονες εφαρμογές σκυροδέματος τέτοιων καινοτομιών.
Για παράδειγμα, η Χαρτογράφηση εδάφους για ανθεκτικά συστήματα αγροδιατροφής στην Κεντρική Αμερική και την Πρωτοβουλία της Υποσαχάριας Αφρικής (SoilFer), ενσωματώνει δεδομένα εδάφους και νερού σε κλίμακα αγρού και παρέχει στους αγρότες σε ορισμένα από τα πιο επισφαλή για τρόφιμα μέρη του κόσμου ακριβή λίπασμα και όλες τις συστάσεις για τη διαχείριση της γονιμότητας. Το ψηφιακό ολοκληρωμένο σύστημα πληροφοριών εδάφους-γη-νερό (SoLaWISe), επιτρέπει στα μέλη του FAO και στους αγρότες να έχουν πρόσβαση σε εξελιγμένα δεδομένα παγκόσμιας χαρτογράφησης καλλιεργειών για να καθοδηγήσουν τη βιώσιμη διαχείριση φυσικών πόρων σε επίπεδο αγροκτημάτων και τοπίου.
WAPOR ονομάζεται η δημόσια προσβάσιμη εφαρμογή τηλεπισκόπησης για την παραγωγικότητα του νερού του FAO που χρησιμοποιεί δορυφορικά δεδομένα για την παροχή μιας βάσης δεδομένων σχεδόν σε πραγματικό χρόνο για την παρακολούθηση της εξατμισοδιαπνοής, μια μέτρηση για τον προσδιορισμό του τρόπου βελτιστοποίησης της άρδευσης, η οποία έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα ελπιδοφόρα για περιοχές με στρέβλωση του νερού. Μια σημαντική ενημέρωση για αυτό το εργαλείο θα κυκλοφορήσει κατά τη διάρκεια του συμποσίου.
Έδαφος και νερό: μια φυσική συνεργασία
Οι αποτελεσματικές πρακτικές διαχείρισης της υγρασίας του εδάφους βρίσκονται στον πυρήνα της αποτελεσματικής γεωργίας και της πρόκλησης της εξάλειψης της πείνας σε ένα μεταβαλλόμενο κλίμα.
Το έδαφος και το νερό παρέχουν επίσης τη βάση για υγιή οικοσυστήματα, υπογραμμίζοντας την ανάγκη λήψης προληπτικών μέτρων διασφάλισης για τον μετριασμό και την ελαχιστοποίηση προβλημάτων, όπως η διάβρωση και η συμπίεση του εδάφους, που διαταράσσουν την ικανότητα του εδάφους να αποθηκεύει, να αποστραγγίζει και να φιλτράρει το νερό, καθώς και να επιδεινώνει τον κίνδυνο από πλημμύρες, κατολισθήσεις και καταιγίδες άμμου ή σκόνης. Τέτοια μέτρα περιλαμβάνουν την προώθηση της βιώσιμης χρήσης των γεωργικών εισροών, τη χρήση κατάλληλων μεθόδων άρδευσης, τη βελτίωση των συστημάτων αποστράγγισης και την παρακολούθηση του επιπέδου αλατότητας.
Τέτοιες ενέργειες συμβάλλουν στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, καθώς τα υγιή εδάφη λειτουργούν ως καταβόθρες άνθρακα, δεσμεύοντας τον άνθρακα από την ατμόσφαιρα. Η οργανική ύλη του εδάφους μπορεί να διατηρήσει περίπου 20 φορές το βάρος της σε νερό -ένα κυβικό μέτρο εδάφους μπορεί να συγκρατήσει πάνω από 250 κιλά νερού- ενώ έχει υποστεί ζημιά, το συμπιεσμένο χώμα χάνει σχεδόν το ήμισυ της ικανότητας συγκράτησης του.
Τα εδάφη φιλτράρουν επίσης και καθαρίζουν τεράστιες ποσότητες νερού, ενισχύοντας την ανθρώπινη υγεία.
Σήμερα, περισσότερα από ένα δισεκατομμύριο εκτάρια εδάφους επηρεάζονται από την αλατότητα, κυρίως λόγω κακών πρακτικών άρδευσης και αποστράγγισης.
