Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε σήμερα ετήσιο προϋπολογισμό της ΕΕ ύψους 189,3 δισ. ευρώ για το 2024.

Ο προϋπολογισμός θα συμπληρωθεί με εκτιμώμενο ποσό ύψους 113 δισ. ευρώ υπό μορφή πληρωμών για επιχορηγήσεις στο πλαίσιο του NextGenerationEU, του μέσου ανάκαμψης της ΕΕ μετά την πανδημία. Η συνδυασμένη ικανότητα παρέμβασής τους θα συνεχίσει να προάγει τη συνεχιζόμενη οικονομική ανάκαμψη της Ευρώπης και να δημιουργεί θέσεις εργασίας, ενισχύοντας παράλληλα τη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης.

Η ΕΕ αντιμετώπισε πρωτοφανείς προκλήσεις τα τελευταία χρόνια, μεταξύ των οποίων ο ταχέως αυξανόμενος πληθωρισμός, οι οποίες άσκησαν σημαντική πίεση στην ικανότητα του προϋπολογισμού να ανταποκριθεί περαιτέρω στις νέες εξελίξεις. Ωστόσο, το σχέδιο προϋπολογισμού για το 2024 εξακολουθεί να παρέχει ουσιαστική χρηματοδότηση για τις πολιτικές προτεραιότητες της ΕΕ, όπως είχε προγραμματιστεί. Οι πράσινες και οι ψηφιακές δαπάνες θα εξακολουθήσουν να αποτελούν προτεραιότητα, με σκοπό να καταστεί η Ευρώπη πιο ανθεκτική και να προετοιμαστεί καλύτερα για το μέλλον.

Το σχέδιο προϋπολογισμού για το 2024 κατευθύνει τα κεφάλαια εκεί όπου μπορούν να κάνουν τη μεγαλύτερη διαφορά, με βάση τις πιο κρίσιμες ανάγκες ανάκαμψης των κρατών μελών της ΕΕ και των εταίρων μας σε ολόκληρο τον κόσμο. Η χρηματοδότηση θα βοηθήσει στον εκσυγχρονισμό και την ενίσχυση της Ένωσής μας, προωθώντας την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, δημιουργώντας θέσεις εργασίας και ενισχύοντας τον ρόλο της Ευρώπης στον κόσμο.

Η Επιτροπή θα συνεχίσει να στέκεται στο πλευρό της Ουκρανίας για όσο διάστημα χρειαστεί. Μετά τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της χώρας, ο προϋπολογισμός της ΕΕ κινητοποιήθηκε πλήρως για τη στήριξη της Ουκρανίας και των κρατών μελών της ΕΕ που υποδέχονται πρόσφυγες, ωστόσο οι διαθεσιμότητές του έχουν εξαντληθεί. Η Επιτροπή θα αξιολογήσει τη μελλοντική στήριξη προς την Ουκρανία στο πλαίσιο της επικείμενης επανεξέτασης του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της για την περίοδο 2021-2027.

Για την υλοποίηση των λοιπών προτεραιοτήτων της ΕΕ, η Επιτροπή προτείνει να διατεθούν τα ακόλουθα ποσά στις διάφορες προτεραιότητές της (σε αναλήψεις υποχρεώσεων):

• 53,8 δισ. ευρώ για την Κοινή Γεωργική Πολιτική και 1,1 δισ. ευρώ για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας, για τους Ευρωπαίους γεωργούς και αλιείς, αλλά και για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του αγροδιατροφικού και του αλιευτικού τομέα και την παροχή των απαραίτητων δυνατοτήτων για διαχείριση κρίσεων.
• 47,9 δισ. ευρώ για την περιφερειακή ανάπτυξη και τη συνοχή με σκοπό τη στήριξη της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής, καθώς και για τις υποδομές στήριξης της πράσινης μετάβασης και των έργων προτεραιότητας της Ένωσης.
• 15,8 δισ. ευρώ για τη στήριξη των εταίρων μας και των συμφερόντων μας στον κόσμο, εκ των οποίων 11,4 δισ. ευρώ στο πλαίσιο του Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας — Η Ευρώπη στον κόσμο (ΜΓΑΔΣ — Η Ευρώπη στον κόσμο), 2,1 δισ. ευρώ για τον Μηχανισμό Προενταξιακής Βοήθειας (ΜΠΒ ΙΙΙ) και 1,7 δισ. ευρώ για την ανθρωπιστική βοήθεια (HUMA).
• 13,6 δισ. ευρώ για την έρευνα και την καινοτομία, εκ των οποίων 12,8 δισ. ευρώ για το εμβληματικό ερευνητικό πρόγραμμα της Ένωσης «Ορίζων Ευρώπη». Το σχέδιο προϋπολογισμού περιλαμβάνει επίσης τη χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής πράξης για τα μικροκυκλώματα στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» και μέσω ανακατανομής από άλλα προγράμματα.
• 4,6 δισ. ευρώ για ευρωπαϊκές στρατηγικές επενδύσεις, εκ των οποίων 2,7 δισ. ευρώ για τον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη» με στόχο τη βελτίωση των διασυνοριακών υποδομών, 1,3 δισ. ευρώ για το πρόγραμμα «Ψηφιακή Ευρώπη» με σκοπό τη διαμόρφωση του ψηφιακού μέλλοντος της Ένωσης και 348 εκατ. ευρώ για το πρόγραμμα InvestEU για βασικές προτεραιότητες (έρευνα και καινοτομία, διττή πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, τομέας της υγείας και στρατηγικές τεχνολογίες).
• 2,1 δισ. ευρώ για δαπάνες που προορίζονται για το διάστημα, κυρίως για το Ευρωπαϊκό Διαστημικό Πρόγραμμα, το οποίο θα συγκεντρώνει τις δράσεις της Ένωσης σε αυτόν τον στρατηγικό τομέα.
• 10,3 δισ. ευρώ για το ανθρώπινο δυναμικό, την κοινωνική συνοχή και τις αξίες, εκ των οποίων 3,96 δισ. ευρώ για το αυξανόμενο κόστος δανεισμού για το NGEU (που θα παρακολουθείται εκ του σύνεγγυς), 3,7 δισ. ευρώ για το Erasmus+ με στόχο τη δημιουργία ευκαιριών εκπαίδευσης και κινητικότητας για τους ανθρώπους, 332 εκατ. ευρώ για τη στήριξη καλλιτεχνών και δημιουργών σε όλη την Ευρώπη και 215 εκατ. ευρώ για την προώθηση της δικαιοσύνης, των δικαιωμάτων και των αξιών.
• 2,4 δισ. ευρώ για το περιβάλλον και τη δράση για το κλίμα, εκ των οποίων 745 εκατ. ευρώ για το πρόγραμμα LIFE για τη στήριξη του μετριασμού της κλιματικής αλλαγής και της προσαρμογής σε αυτήν, και 1,5 δισ. ευρώ για το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, ώστε να διασφαλιστεί ότι η πράσινη μετάβαση θα λειτουργήσει για όλους.
• 2,2 δισ. ευρώ για την προστασία των συνόρων μας, εκ των οποίων 1,1 δισ. ευρώ για το Ταμείο για την ολοκληρωμένη διαχείριση των συνόρων (IBMF) και 874 εκατ. ευρώ για τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (Frontex).
• 1,7 δισ. ευρώ για δαπάνες που σχετίζονται με τη μετανάστευση, εκ των οποίων 1,5 δισ. ευρώ για τη στήριξη των μεταναστών και των αιτούντων άσυλο σύμφωνα με τις αξίες και τις προτεραιότητές μας.
• 1,6 δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση των προκλήσεων στον τομέα της άμυνας, εκ των οποίων 638 εκατ. ευρώ για τη στήριξη της ανάπτυξης ικανοτήτων και της έρευνας στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας (ΕΤΑ), 241 εκατ. ευρώ για τη στήριξη της στρατιωτικής κινητικότητας, 260 εκατ. ευρώ για το νέο βραχυπρόθεσμο αμυντικό μέσο (EDIRPA) και 343 εκατ. ευρώ για τη στήριξη της παραγωγής πυρομαχικών.
• 947 εκατ. ευρώ για τη διασφάλιση της λειτουργίας της ενιαίας αγοράς, συμπεριλαμβανομένων 602 εκατ. ευρώ για το πρόγραμμα για την ενιαία αγορά, και σχεδόν 200 εκατ. ευρώ για εργασίες σχετικά με την καταπολέμηση της απάτης, τη φορολογία και τα τελωνεία.
• 754 εκατ. ευρώ για το πρόγραμμα EU4Health για τη διασφάλιση ολοκληρωμένης υγειονομικής ανταπόκρισης στις ανάγκες των ανθρώπων, καθώς και 230 εκατ. ευρώ για τον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της Ένωσης (rescEU), ώστε να είναι δυνατή η ταχεία ανάπτυξη επιχειρησιακής βοήθειας σε περίπτωση κρίσης.
• 726 εκατ. ευρώ για την ασφάλεια, εκ των οποίων 315 εκατ. ευρώ για το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας (ΤΕΑ), το οποίο θα καταπολεμήσει την τρομοκρατία, τη ριζοσπαστικοποίηση, το οργανωμένο έγκλημα και το έγκλημα στον κυβερνοχώρο.
• 213 εκατ. ευρώ για ασφαλείς δορυφορικές συνδέσεις στο πλαίσιο του νέου προγράμματος ασφαλούς συνδεσιμότητας της Ένωσης.

Το σχέδιο προϋπολογισμού για το 2024 αποτελεί μέρος του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της Ένωσης, όπως εγκρίθηκε στα τέλη του 2020, και επιδιώκει να μετατρέψει τις προτεραιότητές του σε συγκεκριμένα ετήσια αποτελέσματα. Ο προϋπολογισμός παραμένει στη σωστή κατεύθυνση όσον αφορά τη διάθεση του 30 % του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού και του μέσου ανάκαμψης NextGenerationEU για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.

Ιστορικό

Το σχέδιο προϋπολογισμού της ΕΕ για το 2024 περιλαμβάνει τις δαπάνες που καλύπτονται από τις πιστώσεις στο πλαίσιο των μακροπρόθεσμων ανώτατων ορίων του προϋπολογισμού, οι οποίες χρηματοδοτούνται από ιδίους πόρους. Αυτές συμπληρώνονται από δαπάνες στο πλαίσιο του NextGenerationEU, οι οποίες χρηματοδοτούνται με δανεισμό από τις κεφαλαιαγορές. Όσον αφορά τον βασικό προϋπολογισμό, προτείνονται δύο ποσά για κάθε πρόγραμμα στο σχέδιο προϋπολογισμού — αναλήψεις υποχρεώσεων και πληρωμές. Οι «αναλήψεις υποχρεώσεων» αφορούν τη χρηματοδότηση που μπορεί να συμφωνηθεί βάσει συμβάσεων εντός συγκεκριμένου έτους και οι «πληρωμές» αφορούν τα ποσά που πράγματι καταβάλλονται. Όλα τα ποσά είναι σε τρέχουσες τιμές.

Με προϋπολογισμό έως 807 δισ. ευρώ σε τρέχουσες τιμές, το NextGenerationEU συμβάλλει στην αποκατάσταση της άμεσης οικονομικής και κοινωνικής ζημίας που προκλήθηκε από την πανδημία του κορονοϊού και προετοιμάζει την ΕΕ για το μέλλον. Το μέσο συμβάλλει στην οικοδόμηση της μετά τη νόσο COVID-19 Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία θα είναι πιο πράσινη, πιο ψηφιακή, πιο ανθεκτική, και καλύτερα προσαρμοσμένη στις τρέχουσες και στις επερχόμενες προκλήσεις. Το κεντρικό στοιχείο του NextGenerationEU είναι ο μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΜΑΑ) — ένα μέσο παροχής επιχορηγήσεων και δανείων για τη στήριξη μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων στα κράτη μέλη της ΕΕ. Οι συμβάσεις/αναλήψεις υποχρεώσεων στο πλαίσιο του NextGenerationEU μπορούν να συναφθούν έως το τέλος του 2023, ενώ οι πληρωμές που συνδέονται με τον δανεισμό θα ακολουθήσουν έως το τέλος του 2026.