Το ταξίδι του «Νερού» - Αγρίνιο 2030

Το «ΝΕΡΟ» ως κύριος άξονας ανάπτυξης και καινοτομίας της πόλης και περιοχής μας.

Του Γιάννη Μάριου Ψιμάδα

Η πρόσφατη ανακοινωθείσα συμβασιοποίηση και έναρξη των έργων Λαμίας-Καρπενησίου, σε αντιδιαστολή με την καθυστέρηση των έργων Αγρινίου-Καρπενησίου, προκαλεί για μια ακόμα φορά έναν μεγάλο προβληματισμό για την αποτελεσματικότητα όλων των πολιτικών εκπροσώπων μας σε σχέση με τους βουλευτές άλλων όμορων νομών ο οποίοι, σε δεύτερο επίπεδο, δρουν συντονισμένα και ως μία γροθιά για τα συμφέροντα του νομού τους, ασχέτως των διαφορετικών πολιτικών τους αντιπαραθέσεων.

Για να αντιληφθούμε την υφιστάμενη κατάσταση απαξίας στην οποία έχει περιέλθει η πόλη και η ευρύτερη περιοχή μας, καθώς και τους επερχόμενους κινδύνους, πρέπει πρώτα να γυρίσουμε πίσω λίγο στον χρόνο καθώς χωρίς ιστορία δεν υπάρχει μέλλον.

Η θέση του Αγρινίου, στο κέντρο του νομού μας, προσέδωσε στην πόλη μας  κεντρομόλα χαρακτηριστικά, τα οποία επηρέασαν θετικά την τοπική οικονομία καθώς και τη μεγάλη εμπορική και παραγωγική της ανάπτυξη στις αρχές του 20^ου αιώνα. Άλλωστε αυτό αποτυπώνεται και στην αύξηση του πληθυσμού από το 1900 που προήλθε από τις μεταναστεύσεις οικογενειών όμορων δήμων, όπως η Ευρυτανία, η Λευκάδα και η Φωκίδα.

Το «μικρό Παρίσι» της δυτικής Ελλάδας, όπως περιγράφεται η πόλη μας από τον δημοσιογράφο Γ. Σταυρόπουλο, διέπρεψε όχι μόνο οικονομικά, εμπορικά και παραγωγικά με πρωτοπόρα την οικογένεια Παπαστράτου αλλά και πολιτιστικά. Το Αγρίνιο έχει βγάλει μεγάλες προσωπικότητες των γραμμάτων και των τεχνών όπως τους γλύπτες Δ. Καπράλο και Θ. Παπαδημητρίου, τους ζωγράφους Χ. Μποκόρο και Χ. Γαρουφαλή, τους συνθέτες Κ. Μαραβέγια, Γ. Ψειμάδα, Π. Παπασταματίου, τους λογοτέχνες Κ. Χατζόπουλο, Π. Καπώνη,  και άλλους μεγάλους παράγοντες του πνεύματος. 

Αυτή η πόλη, η οποία για σχεδόν έναν αιώνα ήταν το οικονομικό κέντρο του Νομού Αιτωλοακαρνανίας, τα τελευταία χρόνια υφίσταται τη μία ματαίωση μετά την άλλη.

Αξίζει να αναφερθούμε χρονολογικά και επιγραμματικά στις σημαντικότερες αιτίες που επηρέασαν νομοτελειακά την απομείωση της πόλης μας:  

1974 – σήμερα - Η μη ανάπτυξη της Τριχωνίδας: Η βιώσιμη ανάπτυξη της Τριχωνίδας ήταν πάντα ζητούμενο στους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής. Ο παππούς μου την αποκαλούσε «θάλασσα». Η καθυστέρηση ενός στρατηγικού πλάνου για τη λίμνη, η έλλειψη όρων χρήσης γης, οι δασικοί χάρτες, η λειτουργία διαφόρων παραγωγικών μονάδων επεξεργασίας τροφίμων, η απουσία συστημάτων βιολογικού καθαρισμού, η έλλειψη εκπαίδευσης στους κατοίκους και η φοβία να συγκρουστούμε με ιδιωτικά συμφέροντα, καταδικάζουν όλα αυτά τα χρόνια τη μεγαλύτερη και καθαρότερη λίμνη της Ελλάδας σε μαρασμό χωρίς την παραμικρή ακτίδα για αειφόρο και βιώσιμη ανάπτυξη.

1983 έως σήμερα - Εκτροπή του Αχελώου: Ο Αχελώος ποταμός ρέει εξ ολοκλήρου σε Ελληνικό έδαφος και έχει την μεγαλύτερη παροχή νερού  από όλους του ποταμούς στην Ελλάδα· δεν είναι τυχαίο που στη μυθολογία μας κατά την εποχή των άθλων του Ηρακλή ο Αχελώος θεωρείται θεός. Η εκτροπή του θα προμηθεύσει στη Θεσσαλία το νερό που απαιτείται για τις βαμβακοκαλλιέργειες, στερώντας όμως υδάτινους πόρους από την Αιτωλοακαρνανία και το Αγρίνιο και επηρεάζοντας αρνητικά την προστατευμένη περιοχή των εκβολών του ποταμού καθώς και τον εύφορο κάμπο της πόλης.

1983 – Η Αιτωλοακαρνανία στην Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας: Το 1986 με τον Ν. 1622/1986 «τοπική αυτοδιοίκηση, περιφερειακή ανάπτυξη και δημοκρατικός προγραμματισμός» επικαιροποιήθηκαν και ορίστηκαν στη σημερινή τους δομή οι  13 Περιφέρειες της χώρας. Είναι σε όλους γνωστές οι αιτίες που οδήγησαν στην προσάρτηση του Ν. Αιτωλοακαρνανίας στην Αχαΐα, επί εποχής Ανδρέα Παπανδρέου με τα τότε καλούμενα ΜΟΠ (Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα). Οι ποσοστώσεις από την τότε ΕΟΚ (Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα) υπολογίζονταν με τον Μέσο Όρο του κατά κεφαλήν εισοδήματος της κάθε περιοχής.

Επομένως, η πλούσια Αχαΐα, με την προσάρτηση της φτωχής Αιτωλοακαρνανίας, έριχνε τον μέσο όρο και μπορούσε να διεκδικήσει εξαιρετικά καλύτερες ποσοστώσεις από τις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις. Με πρωθυπουργό τον Ανδρέα Παπανδρέου, αντιλαμβάνεστε ότι το συντριπτικό μέρος των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων πήγαιναν στην γενέτειρα πόλη του τότε πρωθυπουργού, αφήνοντας στην Αιτωλοακαρνανία ψίχουλα. Η πρακτική αυτή συνεχίζεται μέχρι και σήμερα εις βάρος του νομού μας και αναρωτιέμαι γιατί οι πολιτικές δυνάμεις του νομού μας δε συνεργάστηκαν ώστε η Αιτωλοακαρνανία να συνδεθεί με την Ευρυτανία και την Φωκίδα σε μία περιφέρεια Δυτικής Στερεάς όπως ιστορικά, πολιτιστικά και οικονομικά τεκμηριώνεται.

2008 - 2012 – Σχεδιασμός και Χάραξη Ιονίας Οδού: Η απομακρυσμένη από το Αγρίνιο χάραξη της Ιονίας οδού δημιουργεί συνθήκες έμμεσου αποκλεισμού της πόλης από τον κύριο άξονα που συνδέει την Πάτρα με τα Ιωάννινα, επιβαρύνοντας με σχεδόν 25 λεπτά την πρόσβαση προς την πόλη. Αυτό σημαίνει ότι ένα όχημα που θα επιλέξει να μπει στο Αγρίνιο θα επιβαρυνθεί σχεδόν 50 έως 60 και πλέον λεπτά, γεγονός που επηρεάζει άμεσα το κόστος της  εφοδιαστικής αλυσίδας και των μεταφορών. Γνωρίζοντας ότι παρόμοια κατάσταση υφίσταται και το Μεσολόγγι για όσους επιχειρήσουν να διαβάσουν «ανάμεσα από τις γραμμές», γίνεται αμέσως αντιληπτό ότι η Αιτωλοακαρνανία είναι πάλι θύμα στη διελκυστίνδα μεταξύ των συμφερόντων της Πάτρας και των Ιωαννίνων. Ακόμα και σήμερα γίνεται αντιληπτό ότι η χάραξη της νέας σύνδεσης μέσω του Αγγελοκάστρου με 13,3 χιλιόμετρα δεν επιφέρει δραστική λύση.

2011 - Σχέδιο Καλλικράτης: Ο Δήμος Αγρινίου συνενώνεται με άλλους εννέα (9) μεγάλους Δήμους της περιοχής, όπου απλώνονται σε 1.247 τ. χιλιόμετρα με σχεδόν 100.000 δημότες, διαμορφώνοντας ένα εξαιρετικά δυσκίνητο δήμο που αποτελείται από 68 Δημοτικές και Τοπικές Κοινότητες. Με κριτήρια χρηματοδότησης τα οποία δίνουν βαρύτητα 35% στην έκταση και 65% στον μόνιμο πληθυσμό (ΦΕΚ 63911 – φύλλο 6331 - 13/12/22) είναι σαφές ότι ο δήμος Αγρινίου δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες που επιβάλει η μεγάλη του «έκταση», οδηγώντας σε οικονομική συρρίκνωση τις περιφερειακές του κοινότητες, δίνοντας έμφαση σε κεντρομόλα έργα «βιτρίνας και επικοινωνίας».

2012 – Νέο Νοσοκομείο Αγρινίου: Το νέο κτήριο του Γενικού Νοσοκομείου Αγρινίου εγκαινιάστηκε το 2012. Δέκα (10) χρόνια μετά, και ειδικότερα μετά τον Covid, το νοσοκομείο δεν χαίρει της εμπιστοσύνης των κατοίκων της περιοχής, παρά μόνο ως προς το σκέλος που προσφέρουν οι ξενοδοχειακές υποδομές του νέου κτιρίου. Το νέο κτίριο και οι υποδομές παρέχουν 250 κλίνες, από 150 που είχε το παλαιό, ενώ το προσωπικό έχει μειωθεί δραστικά, παρ’ όλες τις επαναλαμβανόμενες ανακοινώσεις των προκηρύξεων για πρόσληψη ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού.

2022 – Διασύνδεση Λευκάδας με Αιτωλοακαρνανία μέσω Ιονίας οδού: Η Λευκάδα έρχεται ακόμα πιο κοντά στη Δυτική Ελλάδα, με γρηγορότερες και οικονομικότερες μετακινήσεις από και προς το νησί. Με τη ραγδαία τουριστική ανάπτυξη της Λευκάδας, όλο και περισσότεροι πόροι του Αγρινίου (παραγωγικοί, οικονομικοί και εργατικοί) κατευθύνονται προς την Λευκάδα. Όμως αν και όλη η Λευκάδα τροφοδοτείται σήμερα με πρώτες ύλες, τρόφιμα και εξοπλισμό από το Αγρίνιο, η περαιτέρω ανάπτυξη των λιμανιών της Θεσσαλονίκης και της Αλεξανδρούπολης καθώς και η Εγνατία οδός, σε πολύ σύντομο διάστημα θα οδηγήσουν στην εμπορική ανάπτυξη της Άρτας και της Πρέβεζας από τις οποίες η σύνδεση με την Εγνατία και με την Λευκάδα θα είναι ενεργειακά συμφέρουσα και ταχύτερη.

Όλα τα παραπάνω επηρέασαν και θα καθορίσουν αρνητικά τις προοπτικές και την ευημερία της πόλης μας.

Πως θα μπορέσουμε να περιορίσουμε τις επιπτώσεις; Θα μπορέσουμε να μετατρέψουμε τους κινδύνους σε ευκαιρίες; Τι θα χρειαστεί για να αποκτήσει το Αγρίνιο μια νέα προοπτική, αφήγημα, εικόνα και ταυτότητα τα οποία θα ανταποκρίνονται στην εποχή της ρομποτικής και της τεχνητής νοημοσύνης;

Για να μπορέσουμε να απαντήσουμε στα παραπάνω, θα χρειαστεί πρώτα να αντιληφθούμε ποια είναι αυτά τα χαρακτηριστικά του Αγρινίου που το κάνουν μοναδικό:

1. Η πόλη είναι η μοναδική πόλη της χώρας που έχει προβολή σε ένα σύστημα εξαιρετικών και μοναδικών υδάτινων πόρων (Λίμνες Τριχωνίδα, Λυσιμαχία και τεχνητές λίμνες Στράτου, Καστρακίου και Κρεμαστών ενώ το διασχίζει ο μεγαλύτερος ποταμός της Ελλάδας, ο Αχελώος)
2. Το Αγρίνιο βρίσκεται στο κέντρο ενός νομού με έντονο γεωγραφικό ανάγλυφο.
3. Το παραπάνω είναι και ένας από τους λόγους για τους οποίους το Αγρίνιο κατέστη το εμπορικό κέντρο της Αιτωλοακαρνανίας.
4. Αποτελεί το δυτικό αντίβαρο της ηπειρωτικής Στερεάς Ελλάδας στην ανατολική θέση της Λαμίας με ενδιάμεσο το Καρπενήσι.
5. Κατέχει το μεγαλύτερο ποσοστό καλλιεργήσιμης γης ανά κάτοικο στην Αιτωλοακαρνανία.
6. Αποτελεί το διοικητικό κέντρο του νομού.
7. Και τέλος έχει μια μεγάλη παραγωγική και αγροτοβιομηχανική ιστορία βασισμένη στην καλλιέργεια, επεξεργασία, τυποποίηση και επεξεργασία καπνού.
8. Το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Αγρινίου είναι το πρώτο περιφερειακό θέατρο της Ελλάδας

Όλα τα παραπάνω αποτελούν τα χαρακτηριστικά της μοναδικότητας και στοιχεία της ταυτότητας του Αγρινίου.

Είναι λοιπόν εξαιρετικά σημαντικό, όποια και να είναι η νέα δημοτική και περιφερειακή αρχή, να πατήσουν πάνω στα παραπάνω 8 μοναδικά χαρακτηριστικά του Αγρινίου, σε ένα στρατηγικό πλάνο που θα τα αξιοποιήσει ως αφετηρία.

Τι στρατηγικό πλάνο θα μπορούσε να είναι αυτό και τι άξονες θα έπρεπε να ενεργοποιήσει;

Η προσωπική μου γνώμη είναι ότι το επίκεντρο της στρατηγικής ανάπτυξης του νομού καθώς και της πόλης τους Αγρινίου θα πρέπει να είναι «Το ΝΕΡΟ» με  δράσεις και υποδομές που θα ενισχύουν αυτό το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της πόλης μας.

Με επίκεντρο το νερό θα μπορούσαμε να σχεδιάσουμε και να ενεργοποιήσουμε έργα Παραγωγής Ενέργειας, Περιβάλλοντος, Πολιτισμού και Θεματικού Τουρισμού: μικρά αλλά πολλά υδροηλεκτρικά έργα κατά μήκος του Αχελώου, υποδομές για την προσβασιμότητα και τουριστική αξιοποίηση της λίμνης Τριχωνίδας και της Λυσιμαχίας καθώς και της διασύνδεσής τους με άλλα σημεία περιβαντολογικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος με περιπατητικά μονοπάτια και κέντρα ενημέρωσης που εξασφαλίζουν τουριστική επισκεψιμότητα όλο το χρόνο.

Το πιο σημαντικό όμως είναι να γίνουν εμβληματικά έργα στον δήμο και την ευρύτερη περιοχή τα οποία θα δώσουν το κατάλληλο περιεχόμενο για διεθνή προβολή και αναγνωρισιμότητα. Ως παράδειγμα και τροφή για περαιτέρω σκέψη αναφέρω ότι ένα τέτοιο έργο θα μπορούσε να είναι ο σχεδιασμός και η κατασκευή ενός «Μεγάλου Θεματικού Πάρκου Νερού» με τη φιλοδοξία να είναι το μεγαλύτερο υδροπάρκο της Ευρώπης. Με απόσταση 40 λεπτών από την Πάτρα και το Άκτιο, 90 λεπτών από τα Ιωάννινα και την Ηλεία και 2.5 ωρών από την Αθήνα και τον Πειραιά, ένα τέτοιο mega-project θα μπορούσε να φέρει τουριστική ανάπτυξη και αναγνωρισιμότητα στην πολύπαθη πόλη μας.

Κατά την γνώμη μου, μόνο με τέτοια έργα θα μπορέσουμε να ανταγωνιστούμε αλλά και να λειτουργήσουμε συμπληρωματικά με άλλα κέντρα όπως το «χιονοδρομικό» Καρπενήσι, το «πολιτιστικό» και «ιστορικό» Μεσολόγγι, τις «καλοκαιρινές» Ναύπακτο και Λευκάδα καθώς και την «αεροπορική» Πρέβεζα. Αυτό διότι η ταυτότητα μιας πόλης και η στρατηγική ανάπτυξής της, πρέπει να λαμβάνουν υπόψιν και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των όμορων πόλεων ώστε να λειτουργούν συμπληρωματικά και όχι ανταγωνιστικά μεταξύ τους.

Δεν θα σας κουράσω άλλο καθώς σκοπός αυτού του άρθρου δεν είναι να δώσει όλες τις απαντήσεις, αλλά ενόψει των επερχόμενων πολιτικών, περιφερειακών και δημοτικών εκλογών να προβληματίσει και να ενεργοποιήσει ψηφοφόρους και πολιτικούς, ώστε να οραματιστούν αλλά και να αποκτήσουν μία συναντίληψη των κινδύνων που προκύπτουν αν συνεχίσουμε έτσι αλλά και των ευκαιριών που υπάρχουν για την ανάπτυξη και ευημερία της περιοχής μας.

Ευχαριστώ για την φιλοξενία.

Δείτε φωτό από το μεγαλύτερο πάρκο της Ευρώπης στην Πολωνία!

Το πάρκο ονομάζεται SUNDAGO. Τι σχέση τώρα έχουν οι Πωλωνοί με τον ήλιο και το ζεστό νερό?! Κι΄ομως. Η επένδυση ήταν 180 εκ €. Ολοκληρώθηκε το 2020 και δίνει εργασία σε 400 άτομα και 150 περιφεριακές επιχειρήσεις. Τζιράρει 45 εκ € το χρόνο με πρόβλεψη Μ.Ο. αυξησης έως το 2030, 6,5% Εχει γίνει εθνικό τοπόσημο και αξιοποιήται από τον το Πωλωνικό Οργανισμό Τουρισμού.

Ο Ιωάννης Μάριος Ψιμάδας, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1968 και κατάγεται από το Παναιτώλιο. Γιός του τ. Διευθυντή Τεχνικού Σώματος, Αντιστράτηγου ε.α. Παναγιώτη Ψιμάδα και της Αννας Λιάπη-Σχισμένου. Είναι ειδικός επιστήμονας στρατηγικού σχεδιασμού, καινοτομίας και ανάπτυξης. Εργάζεται από το 1993 σε διευθυντικές θέσεις υψηλής έντασης και ευθύνης, σε ελληνικές και πολυεθνικές εταιρείες. Κατέχει 3 μεταπτυχιακά διπλώματα στον Σχεδιασμό, τα Διαδραστικά Πολυμέσα και την Διοίκηση Επιχειρήσεων και  είναι υποψήφιος διδάκτορας καινοτομίας και οργανωσιακής δημιουργικότητας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.