Κείμενο και φωτογραφίες Απόστολος Κων. Καρακώστας
Στα πλαίσια των εορταστικών εκδηλώσεων για τα 197 χρόνια από την Ηρωική Έξοδο του Μεσολογγίου, την Τρίτη βράδυ 28 Μαρτίου, παρουσιάστηκε στο Μεσολόγγι το τελευταίο συγγραφικό ιστορικό αριστούργημα του Δημήτρη Β. Αλεξανδρή. Ο τίτλος του βιβλίου είναι: «Δημήτρης Μακρής ο Κλεφτοκαπετάνιος του Ζυγού, ο Στρατηγός της Επανάστασης, οι 1.326 αγωνιστές του»,
Στο λαμπρό στολίδι της Ιεράς Πόλεως το κτίριο Χρυσόγελου, ο χώρος εκδηλώσεων και εκθέσεων στο ισόγειο γέμισε από νωρίς ασφυκτικά. Όσες καρέκλες και αν προστέθηκαν δεν ήταν επαρκείς για τους φιλομαθείς Μεσολογγίτες. Πολλοί παρακολούθησαν την όμορφη εκδήλωση όρθιοι στους διαδρόμους. Ο ξαφνικός κρύος καιρός, (+7° c.) δεν πτόησε πολλούς να σταθούν στην είσοδο αλλά και εξωτερικά του κτιρίου στον πεζόδρομο.
Η «Διεθνής Αδελφότητα Απογόνων των Ελεύθερων Πολιορκημένων» σε συν διοργάνωση με το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Μεσολογγίου πραγματοποίησε την 13η Συνάντηση των Απογόνων των Ελεύθερων Πολιορκημένων μελών της και παρουσίασε το ιστορικό βιβλίο.
Συντονίστρια της εκδήλωσης ήταν η Γραμματέας της Αδελφότητας κυρία Μαρίνα Κασσαβέτη. Εισηγητές ο κ. Γιάννης Δ. Μακρής, Πρόεδρος της Διεθνούς Αδελφότητας Απογόνων των Ελεύθερων Πολιορκημένων, ο κ. Βασίλειος Πατρώνης Καθηγητής του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών Πανεπιστημίου Πατρών, ο κ. Διονύσιος Μπερερής Εκπαιδευτικός-πρώην Σχολικός Σύμβουλος Π.Ε. και συγγραφέας και ο Συγγραφέας κύριος Β. Δημήτρης Αλεξανδρής Ιστορικός Ερευνητής.
Στην 13 Συνάντηση της Αδελφότητας και βιβλιοπαρουσίασης παραβρέθηκαν:
Οι αιδεσιμότατοι σεβαστοί πατέρες Δημήτριος Πατσιαλός και Ανδρέας Καππές-Υπεύθυνος Μητροπόλεως Αιτωλίας & Ακαρνανίας Ιστορικών Εκδηλώσεων, ο κ. Νίκος Χαντζής Πρόεδρος του Πνευματικού Κέντρου Ι.Π. Μεσολογγίου, οι Πρόεδροι των Τ.Κ. Γαβαλούς κ. Ανδρέας Γούλας-Λιθοβουνίου κ. Κωνσταντίνος Αλεξανδρής, Ρέτσενας κ. Ανδρέας Καλαμάκης, Περιθωρίου κ.Γιώργος Δαδάνης, ο κ. Ιωάννης Βαϊνάς πρώην Νομάρχης και βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας, ο κ. Αθανάσιος Σπυρόπουλος Πρόεδρος της «Αρχαιολογικής–Ιστορικής Εταιρίας Δυτικής Ελλάδας με έδρα το Μεσολόγγι», ο πρώην Δήμαρχος Μεσολογγίου κ. Παναγιώτης Κατσούλης, η κα. Μαίρη Τσιχριτζή-Βαϊνά Αντιπρόεδρος της «Ιστορικής & Αρχαιολογικής Εταιρείας Δυτικής Στερεάς Ελλάδας-με έδρα στο Αγρίνιο», ο κ. Παναγιώτης Τσιχριτζής Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Αιτωλοκαρνανίας, ο κ. Νικόλαος Κορδόσης Δικηγόρος και ιδρυτής της «Διεξόδου» και του «Μουσείου Άλατος», η κα. Μαρία Τσούτσου επίτιμη Πρόεδρος του Εργαστηρίου Παναγία Ελεούσα, ο εικαστικός κ. Νίκος Ντούμας του οποίου η έκθεση πινάκων με τίτλο «Γένεσις» φιλοξενείτε στον χώρο της βιβλιοπαρουσίασης, ο συγγραφέας και δημοσιογράφος κ. Νικήτας Φιλιππόπουλος, η κα. Ανθή Παπαθανασίου ιστορικός και ερευνήτρια, ο γιατρός κ. Κωνσταντίνος Μιχ. Ντόβας απόγονος των αγωνιστών Ντοβαίων, η γιατρός κα. Δήμητρα Μαραγιάννη-Ντόβα, ο κ. Φώτης Σκληρός εκπρόσωπος της περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, πολλοί Μεσολογγίτες κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής και Αγρινιώτες.
Η συντονίστρια κα. Κασσαβέτη έδωσε τον λόγο στην Αντιπρόεδρο, Υπεύθυνη Τύπου και Διεθνών Σχέσεων της Αδελφότητας κυρία Μαρία Γυφτογιάννη η οποία προλόγισε την εκδήλωση με τα παρακάτω λόγια:
«Αγαπητά μέλη της Αδελφότητας, κυρίες και κύριοι σας καλωσορίζουμε και σας ευχαριστούμε για την παρουσία σας στην 13η συνάντηση των Απογόνων των Ελεύθερων Πολιορκημένων. Την διοργάνωση της αποψινής εκδήλωσης φέρει η Διεθνής Αδελφότητα Απογόνων των Ελεύθερων Πολιορκημένων του Μεσολογγίου σε συνεργασία με το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου στα πλαίσια του εορτασμού της 197ης επετείου της Εξόδου της Ηρωικής Φρουράς των Ελεύθερων Πολιορκημένων. Η Αδελφότητα όπως είναι γνωστό ιδρύθηκε το 2004 με σκοπό τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης των ηρωικών κατωρθωμάτων των προγόνων μας και αυτό επιδιώκει μέσα από τις δράσεις και τις γόνιμες συνεργασίες της με πολιτιστικούς φορείς τόσο της πόλης και του νομού όσο και της επικράτειας γενικότερα».
Στην συνέχεια η κυρία Γυφτογιάννη αναφέρθηκε στην διοργάνωση εκπαιδευτικού προγράμματος που παρακολούθησαν μαθητές της 2βάθμιας Εκπαίδευσης. Και στην συμμετοχή της Αδελφότητας για πρώτη φορά στην Επιτροπή Κανονισμού των Εορτών Εξόδου. Είπε ότι η εκδήλωση είναι αφιερωμένη στον Απροσκύνητο Καπετάνιο του Ζυγού, τον Στρατηγό Δημήτρη Μακρή όπως τον μελέτησε και τον παρουσιάζει στο βιβλίο του ο κύριος Δημήτρης Αλεξανδρής. Έκλεισε ευχαριστώντας όλους όσους συνέβαλαν στην εκδήλωση, τον Δήμο Μεσολογγίου, τον Τομέα Πολιτισμού της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας για την φιλοξενία, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης για την προβολή και τους αξιόλογους ομιλητές-σχολιαστές.
Η Γενική Γραμματέας κα. Κασσαβέτη καλωσόρισε τους εκλεκτούς καλεσμένους λέγοντας μεταξύ άλλων τα εξής λόγια:
«Σεβαστοί Πατέρες, Άρχοντες του τόπου, εκλεκτοί προσκεκλημένοι και προσκεκλημένες φέτος ανταμώνουμε εδώ στον φιλόξενο και ζεστό χώρο του Χρυσογελέικου, για να καλωσορίσουμε το νέο πόνημα του Δημήτρη Αλεξανδρή που τιτλοφορείται: «Δημήτρης Μακρής-Ο Κλεφτοκαπετάνιος του Ζυγού-Ο Στρατηγός της Επανάστασης-Οι 1.326 Αγωνιστές του».
Οι τρέχουσες εκδηλώσεις των Εορτών Εξόδου καθιστούν το έργο του κυρίου Αλεξανδρή όχι μόνο επίκαιρο αλλά και κατάλληλα επετειακό.
Κοντά μας έχουμε τρεις αξιόλογους ομιλητές. Είναι ο κ. Γιάννης Μακρής, Πρόεδρος της «Διεθνής Αδελφότητα Απογόνων των Ελεύθερων Πολιορκημένων», ο κ. Βασίλειος Πατρώνης Καθηγητής στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών και ο κύριος Διονύσης Μπερερής Εκπαιδευτικός και τέως Σχολικός Σύμβουλος».
Η συντονίστρια κάλεσε τον κύριο Μακρή στο βήμα.
Ο πρόεδρος της Αδελφότητας μίλησε για το παρουσιαζόμενο βιβλίο, αναπτύσσοντας με την εξαιρετική του ευφράδεια τα ιστορικά γεγονότα που συνέβησαν στην πιο κρίσιμη καμπή του Απελευθερωτικού Αγώνα των Ελλήνων και που είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Καπετάνιου του Ζυγού, ενδόξου προγόνου του Δημήτρη Μακρή. Μεταξύ των άλλων είπε και τα παρακάτω:
«Το βιβλίο χωρίζεται σε δυο τμήματα, το βιογραφικό του Ήρωα και το άλλο απαρτίζεται από το αποτέλεσμα μιας κοπιαστικής δουλειάς του συγγραφέα για να συγκεντρώσει τα ονόματα και την ιστορία των χιλίων τριακοσίων τόσων ονομάτων ανθρώπων οι οποίοι πήραν μέρος υπό τις οδηγίες του Κλεφτοκαπετάνιου Δημήτρη Μακρή. Η επίπονη εργασία του συγγραφέα αποδεικνύει ότι στην Επανάσταση κανείς δεν ήταν «ανώνυμος αγωνιστής», απλώς η ιστορία δεν έχει καταγράψει τα ονόματά τους. Η Αδελφότητα έχει ξεκινήσει από χρόνια μια διαδικασία που στηρίζεται κυρίως στις άοκνες προσπάθειες του εκλεκτού μέλους και πρώην αντιπροέδρου μας του Στρατηγού Νίκου Κολόμβα, του αειμνήστου μέλους μας Σπύρου Σακαλή και του Κώστα Καρκανιά πρώην Προέδρου μας, και έχει φθάσει στο σημείο να συγκεντρώσει περί τα πέντε χιλιάδες ονόματα. Με τους ρυθμούς στους οποίους κινείται ο σύγχρονος άνθρωπος, αγνοεί πολλές φορές την καταγωγή του και την ιστορία του».
Μίλησε για την ισοπέδωση που επιφέρει η παγκοσμιοποίηση και τον προσανατολισμό προς μιας νέας κοινωνίας πολύ χαλαρής…
«Εμείς-είπε- λέμε κάτι απλό. Για να πας πιο πέρα και να βρεις κάτι άλλο πρέπει πρώτα να ξέρεις τι είναι αυτό που αφήνεις…
Και επειδή πιστεύουμε ότι η ταυτότητα των νέο-Ελλήνων είναι κάτι σημαντικό και μοναδικό και εξ’ αυτών απορρέει η υποχρέωση προς την υπόλοιπη οικουμένη να διατηρηθεί αυτή η ταυτότητα προσπαθούμε να καλλιεργήσουμε την Ιστορική Μνήμη και να την φέρουμε σε προσωπικό επίπεδο…
Δηλαδή ο καθένας να διερευνήσει την καταγωγή του, να βρει τους προγόνους του και μέσα από αυτή την διαδικασία να ψηλαφίσει την ιστορία της οικογένειάς του….»
Ο κύριος Μακρής είπε πολύ σημαντικά πράγματα. Μίλησε για τις προηγούμενες γενιές που πολέμησαν για την πατρίδα και δίδαξαν στα παιδιά τους την ιστορία και τα μεγάλωσαν με ιδανικά…
«Και εμείς-συνέχισε- αν και κάναμε τα πάντα για τα παιδιά μας, για την εξέλιξή τους στην ζωή, δεν μεταφέραμε στις νέες γενιές γνώσεις πληροφορίες ήθη και έθιμα που μας μετέφεραν οι πατεράδες μας….
Εμείς είχαμε την τύχη να ζήσουμε σε μια ειρηνική περίοδο πρωτόγνωρη για την Ελληνική Ιστορία σε διάρκεια. Και μέσα σε αυτή την περίοδο αρχίσαμε να ξεχνάμε κάποια πράγματα…
Μη μεταφέροντας αυτά τα πράγματα στα παιδιά μας, αρχίσαμε να τους στερούμε ερείσματα και στοιχεία αυτοπροσδιορισμού. Kαι έτσι έμειναν ανυπεράσπιστα σε επιδράσεις και επιρροές τις οποίες επίσης εμείς δεν ελέγξαμε θελήσαμε και δεν εγκρίναμε, απλώς αφήσαμε να συμβούν…
Ο Δημήτρης Αλεξανδρής στο βιβλίο του κουράστηκε, κόπιασε δαπάνησε χρόνο για να γράψει μια βιογραφία. Ταυτόχρονα διπλοκουράστηκε για να μαζέψει ονόματα. Αυτή η διαδικασία δείχνει το πόσο τον ενδιαφέρει ο συνάνθρωπός του. Αυτό είναι ένα προσωπικό του δώρο στους συντοπίτες του και μια προσωπική του βοήθεια να βρουν την ταυτότητά τους».
Ο Πρόεδρος της Αδελφότητας τόνισε ότι τα ονόματα είναι το πιο σημαντικό μέρος του βιβλίου γιατί θα βοηθήσει πολλούς ανθρώπους να βρουν την καταγωγή τους, τις ρίζες τους…
Ευχαρίστησε ο ομιλητής τον συγγραφέα, τον συνεχάρη και προέτρεψε όλους να ψάξουν και αυτοί να βρουν ονόματα με όποιο τρόπο μπορούν, ώστε να κυκλοφορήσει στην κοινωνία μας πάλι αυτή η γνώση, η οποία εκτός των υπολοίπων και σε κοινωνικό επίπεδο μας δίνει έναν κοινωνικό ιστό πολύ πιο συμπαγή και πολύ πιο υγιή από αυτό που έχουμε σήμερα….Ανέφερε το παράδειγμα με το καλάμι που μόνο του κάποιος το τσακίζει εύκολα, πράγμα που όμως δεν κατορθώνει με ένα δεμάτι καλάμια… Η ισχύς εν τη ενώσει, και πολλές άλλες σοφές παροιμίες είχαν οι παλιοί πρόγονοί μας…
Δεύτερος ομιλητής ο κύριος Βασίλης Πατρώνης μίλησε για τον Κλεφτοκαπετάνιο Δημήτρη Μακρή και τον πολυτάραχο βίο του «στο κλαρί» πάνω στον Ζυγό, στα πεδία των μαχών, στην υπεράσπιση και την μεγαλειώδη έξοδο του Μεσολογγίου που θαύμασε και έκλαψε η Ευρώπη.
Δήλωσε από την αρχή της ομιλίας του για την ιδιαίτερη περηφάνια που νοιώθει καθώς στην καταγραφή των αγωνιστών που έπεσαν μαχόμενοι περιλαμβάνεται ο συνονόματός του Βασίλης Πατρώνης που έχασε την ζωή του 21 ετών στην ηρωική έξοδο του Μεσολογγίου…
Αλλά και για άλλο του πρόγονο που υπηρέτησε στο στράτευμα του Στρατηγού Μακρή στα 1832, τον 29χρονο τότε, Ανθυπολοχαγό Νικόλαο Πατρώνη, μακρινό του πρόγονο από τον τόπο του, την Γαβαλού Μακρυνείας, στους πρόποδες του Ζυγού.
Συνεχίζοντας την ομιλία του ο Βασίλης Πατρώνης, αναγνωρίζοντας πολλούς παλιούς γνωστούς και φίλους του μέσα στην αίθουσα, μιλώντας πολύ παραστατικά και εκτός κειμένου, αναπόλησε και μετέφερε ιστορίες στο ακροατήριο από τα παιδικά του χρόνια…
Από όταν στην παιδική του ηλικία παίζανε «πόλεμο» και χρησιμοποιούσαν ως όπλο ένα οικογενειακό κειμήλιο, το «κουμπούρι» όπως έλεγαν, τη βραχύσωμη πιστόλα του προγόνου τους Νίκου Πατρώνη, που από γενιά σε γενιά πέρασε στα χέρια του πατέρα του.
«Ξεκολλώντας» από τις παλιές αναμνήσεις, μίλησε για την προσωπικότητα του Μακρή και του συγγραφέα.
Τόνισε ότι παρόμοια εγχειρήματα τοπικής ιστοριογραφίας έχουν να αντιμετωπίσουν τον πειρασμό της αγιογραφίας, ιδιαίτερα αν πρόκειται για προσωπικότητες όπως ο «Κλεφτοκαπετάνιος του Ζυγού». Υπάρχει δηλαδή ο κίνδυνος να υπερτονίσουμε τα θετικά και τα επιτεύγματα του «δικού μας ανθρώπου», του καπετάνιου της περιοχής μας, περιορίζοντας ή και αποκρύπτοντας τα λάθη του, τις «μαύρες του σελίδες».
«Νομίζω-συνέχισε-ότι αντιπαρέρχεται ο Αλεξανδρής τον κίνδυνο της αγιογράφησης, εντάσσοντας δηλαδή τον Μακρή στον πραγματικό κόσμο του ’21 και όχι σε ένα ιδεατό πεδίο. Σε αυτό τον βοηθάει και η προσωπικότητα του ίδιου του βιογραφούμενου που δεν έδινε αφορμές για αυθαίρετες παρερμηνείες και κακολογίες.
Ο Μακρής κράτησε τον νταϊφά του έξω από καπάκια και συνδιαλλαγές, αρχικά με τον Αλή Πασά και στη συνέχεια με την Οθωμανική διοίκηση. Αρνήθηκε το αρματολίκι του Ζυγού, όταν του προσφέρθηκε μετά την ήττα του Αλή, απαξιώνοντας καν να απαντήσει στη σχετική πρόταση. Δεσμεύτηκε εξαρχής και με συνέπεια στις αρχές της Επανάστασης χωρίς πισωγυρίσματα και κρυφές βλέψεις και παρέμεινε προσηλωμένος στον αδιαπραγμάτευτο πόλεμο της εθνικής ανεξαρτησίας από την αρχή έως το τέλος του Αγώνα. Είναι γνωστό ότι οι κλέφτες και οι αρματολοί δεν υιοθέτησαν ούτε αποδέχθηκαν όλοι, ταυτοχρόνως και στον ίδιο βαθμό, τις εθνικές ιδέες. Για παράδειγμα, ο Καραϊσκάκης παλινδρομούσε συνεχώς, τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 1824, όταν η στρατιωτική του δράση δεσμεύτηκε αποκλειστικά στην ευόδωση των σκοπών της επανάστασης. Μέχρι τότε κινούταν ως πρώην Οθωμανός αξιωματούχος που το κύριο μέλημά του ήταν το αρματολίκι των Αγράφων και ο ανταγωνισμός του με τον Στορνάρη και τον Ράγκο γι’ αυτό. Άλλοι, όπως ο Βαρνακιώτης, ο Μπακόλας και ο Σαφάκας, προσχωρούσαν ή αποχωρούσαν από το ελληνικό στρατόπεδο ανάλογα με την εξέλιξη των πολεμικών επιχειρήσεων και με γνώμονα τη διαιώνιση της κυριαρχίας τους στο αρματολίκι τους. Επιπλέον, ο Μακρής δεν συμμετείχε στις εχθροπραξίες και στις εμφύλιες διαμάχες που ταλάνιζαν τον απελευθερωτικό αγώνα, ούτε εκβίασε ποτέ την κυβέρνηση για να ικανοποιήσει τα αιτήματα της περιοχής του. Υπήρξε πιστός και νομιμόφρων στις αρχές της Επανάστασης και στην εκάστοτε διοίκηση ανεξάρτητα από το ποια παράταξη κυριαρχούσε κάθε φορά στα πράγματα.
Υπήρξε Άγιος, λοιπόν, ο Μακρής; Όχι βέβαια, υπήρξε άνθρωπος της εποχής του, της εποχής των ανατροπών και της επαναστατικής ανασυγκρότησης της χώρας του, με τις βαθύτατες ρήξεις και τις ανατροπές, με τα πάθη και τις συγκρούσεις που αυτή εμπεριείχε. Και μέσα στο πλαίσιο αυτό και λάθη έκανε και αδυναμίες φανέρωσε και σε αδικίες υπέπεσε. Ωστόσο, συγκρινόμενος με άλλους οπλαρχηγούς, δεν υπονόμευσε ποτέ τον εθνικό αγώνα προτάσσοντας το προσωπικό του συμφέρον, ούτε επιβάρυνε υπέρμετρα τους εθνικούς πόρους με παράλογες απαιτήσεις ή εγωιστικούς υπολογισμούς».
Συνέχισε ο εισηγητής Καθηγητής για την βία των μαχών που έδωσε ο οπλαρχηγός των επαναστατημένων της Δυτικής Ρούμελης.
«Πιο βάσιμες μου φαίνονται οι αιτιάσεις κατά του Μακρή για άσκηση υπερβολικής βίας απέναντι σε αιχμάλωτους Τούρκους. Την πρώτη φορά, Μουσουλμάνοι όμηροι από το απελευθερωμένο Βραχώρι σφαγιάζονται από τους άνδρες του κοντά στη σημερινή Συκιά της Μακρυνείας. Η δεύτερη περίπτωση είναι πιο χαρακτηριστική και αναφέρεται στο Μεσολόγγι τον Ιούλιο του 1821 όταν οι Έλληνες υπό τον Μακρή αθέτησαν την υπόσχεση που είχαν δώσει στους λιγοστούς Οθωμανούς που παρέμειναν στην πόλη ότι θα τους αφήσουν ελεύθερους. Ένας από αυτούς, ο σεβάσμιος Μπέη-Μούστος, πλούσιος Τούρκος που έχαιρε εκτίμησης από τους Μεσολογγίτες διαισθάνθηκε το μέλλον που τους περίμενε. Να πως το περιγράφει ο Γάλλος Ρεϋμπώ που επισκέφθηκε τους έγκλειστους Οθωμανούς: «Παρατήρησα έναν γέροντα με ωραίαν μορφήν και μας απηύθυνεν λέξεις, των οποίων δεν εκαταλάβαμεν την έννοιαν, αλλά τας εξήγησαν αρκούντως τα δάκρυα τα οποία, όταν ωμίλει, έπεφταν επί της μακράς γενειάδος του. Ο ωραίος γέρων με την λευκήν γενειάδαν ήτο ο Μπέη-Μούστος, τα δε δάκρυα ήταν έκφρασις λύπης δια την αχαριστίαν των συμπολιτών του. Η παράδοσις αναφέρει ότι τους εφόνευσαν όλους, και ότι οι αγριώτεροι των Μεσολογγιτών, τους επιστόλιζαν δένοντες αυτούς ανά δυο, για να δοκιμάζουν την βλητικήν των πιστολίων των δύναμιν. Ομοία ήτο και του Μπέη-Μούστου η τύχη˙αποθνήσκων δε τους κατηράσθη. Και έκτοτε έμεινε παροιμιώδης η έκφρασις ‘η κατάρα του Μπέη-Μούστου μας παιδεύει’. Την ενθυμούνται δε οσάκις κακόν τι ενσκήπτει εις την πόλιν.
Αν και η απόφαση να σκοτωθούν οι άμαχοι Τούρκοι ήταν της συνέλευσης των Ελλήνων καπεταναίων, ο Μακρής, με το αδιαμφισβήτητο κύρος του θα μπορούσε να αντιδράσει και να αποτρέψει μια αναίτια σφαγή…..
Σε κάθε περίπτωση η απόφασή του αυτή θα πρέπει να ερμηνευτεί όχι τόσο με τα σημερινά δεδομένα όσο με τις επικρατούσες τότε συνθήκες αγριότητας και ελάχιστου σεβασμού της ανθρώπινης ζωής…..
Μετά την Απελευθέρωση, ο Μακρής εγκαθίσταται στο Μεσολόγγι και ασχολείται μόνο με τη γεωργία. Δεν ζητάει τιμές και αξιώματα. Δεν επεμβαίνει στις εκλογές και δεν υποστηρίζει φανερά κανένα υποψήφιο, απέχοντας με τον τρόπο του από τα δημόσια πράγματα. Και όταν, μέσα από τον ισχνό κατάλογο των “απροσκύνητων” οπλαρχηγών (Μακρής, Πανουργιάς, Ραζηκότσικας, Νικηταράς, Γριβαίοι), ο Όθων τον επιλέγει ως υπασπιστή του, η απάντησή του θα μείνει παροιμιώδης: Ευχαριστώ, αλλά δεν έχω μάθει να τσακάω τη μέση μου!…..
Το φθινόπωρο του 1841 πεθαίνει στη Γαβαλού και ενταφιάζεται στο Μεσολόγγι με τιμές, αλλά φτωχός. Κλείνω, λοιπόν, με ένα απόσπασμα από άρθρο της εφημερίδας Αιών (φύλλο της 5.10.1841) που αναφέρεται στον Μακρή και στα παιδιά του: « …και αποθανών άφησε οικογένειαν πολυάριθμον και ανήλικον άνευ ουδενός πόρου. […] Όθεν, ας παρακαλέσωμεν όλοι ομού την κυβέρνησιν να ρίψη έν βλέμμα εκτενές και ίλεον εις αυτήν την πολυμελή οικογένειαν και ανήλικον, και να μην την εγκαταλείψη εις την δυστυχίαν…»
Τρίτος ομιλητής στην παρουσίαση του βιβλίου ο κύριος Διονύσιος Σ. Μπερερής, Εκπαιδευτικός, Πρ. Σχολικός Σύμβουλος Π.Ε. και Συγγραφέας.
Μίλησε για τον φίλο του Δημήτρη Αλεξανδρή και το τελευταίο του βιβλίο.
«Θεωρώ μεγάλη την τιμή που μου έκαναν-είπε- οι υπεύθυνοι συντελεστές της εκδήλωσης να με καλέσουν να παρουσιάσω το βιβλίο του αγαπητού Δημήτρη Αλεξανδρή «Δημήτρης Μακρής, ο κλεφτοκαπετάνιος του Ζυγού».
Ο Δημήτρης Αλεξανδρής-συνέχισε-είναι καταξιωμένος επαγγελματικά. Δεν επαναπαύθηκε στις δάφνες που έδρεψε στην σταδιοδρομία του, δάφνες που τις πότισε με ιδρώτα και της καρδιάς του το αίμα. Βγαίνοντας στην αποστρατεία, έβαλε το ξίφος στο θηκάρι του και ξεκίνησε την ιστορική έρευνα με προοπτική να δώσει στους αναγνώστες του ανάγλυφη την ιστορία της γενέτειράς του. Ψάχνοντας και ξαναψάχνοντας γέμισε την φαρέτρα του με πολλές ιστορικές γνώσεις. Κάθε τόσο έριχνε τις «σαϊτιές του» συγγράφοντας και κάποιο ιστορικό βιβλίο σχετικά με το χωριό του και την ευρύτερη περιοχή». Με «αναζήτηση, συγκέντρωση, ταξινόμηση, αξιολόγηση και αξιοποίηση» των συγκεντρωμένων στοιχείων γράφει τα τεκμηριωμένα του βιβλία. Και είναι άλλο-είπε-να ξέρεις πληροφορίες και άλλο να συντάξεις ένα έργο συνθετικό….
Αυτό είναι το πέμπτο του βιβλίο και είναι πολυσέλιδο όπως και τα προηγούμενα. Με οδηγό την αγάπη του για τον τόπο του και την Πατρίδα νοιώθοντας ευθύνη για την ιστορική αλήθεια και σεβασμό προς την μνήμη των αγωνιστών του κλέφτικου νταϊφά του Ζυγού έγραψε ετούτο το βιβλίο….
Πήρε από την γη τους νεκρούς μας προγόνους τους πρωτοκαπετάνιους και τους κλέφτες, τους αναστήλωσε, τους ζωντάνεψε και τους ανάστησε σε τέτοιο βαθμό που διαβάζοντας τις σελίδες του βιβλίου νομίζουμε ότι περπατάμε μαζί τους στα μονοπάτια του Ζυγού ή βρισκόμαστε στις ντάπιες του Μεσολογγίου κουβεντιάζοντας μαζί τους….
Τόσα πολλά που περιγράφονται στο βιβλίο ομολογώ ότι δεν ήξερα ούτε τα μισά. Εκπλήσσομε πως μπόρεσε να τιθασεύσει ένα τόσο ευρύ υλικό μέσα σε ένα βιβλίο….»
Ο κύριος Μπερερής ανάλυσε την πλοκή του βιβλίου στα πολλά κεφάλαιά του και κατέληξε:
«Ο Δημήτρης Μακρής περπατάει στους δρόμους, αναπαύεται στον κήπο των Ηρώων και τώρα με τούτη την ωραία γραφή του βιβλίου θρονιάστηκε στις καρδιές μας. Τώρα που οι καιροί ου μενετοί, ας αναλάβουμε τις ευθύνες μας, ας λάβουμε υπ’ όψη τη ζωή και τη δράση του, ας οπλιστούμε με τις αρετές του και αφού λάβουμε υπ’ όψη τα μηνύματα της ιστορίας και των καιρών μας, ας αγωνιστούμε όπως εκείνος για το καλό της πατρίδας».
Στην ομιλία του ο συγγραφέας κύριος Δημήτριος Αλεξανδρής είπε τα παρακάτω:
«Κυρίες και κύριοι Καλησπέρα σας.
Είναι η τρίτη φορά που παρουσιάζουμε στο Μεσολόγγι , ένα ακόμη ιστορικό βιβλίο. Οι δύο προηγούμενες ήταν οι παρουσιάσεις των βιβλίων «ΜΗΤΡΟΣ ΔΕΛΗΓΙΩΡΓΗΣ» και «ΤΟ ΣΑΝΤΖΑΚΙ ΤΟΥ ΚΑΡΛΕΛΙ», με συγγραφέα τον Νικόλαο Κολόμβα. Τα δύο αυτά βιβλία ήταν έκδοσης των Συλλόγων Άκρων (Λιθοβουνίου) ΠΑΝΟΡΑΜΑ και Γαβαλιωτών Αθήνας.
Οι ιστοριογράφοι-ιστοριοδίφες αξιοποιούν τις αρχειακές πηγές και διερευνούν την τοπική ιστορία, προσφέροντας πολύτιμες υπηρεσίες στην ιστορική καταγραφή της κάθε περιοχής. Η ορθή γνώση της τοπικής ιστορίας είναι αναπόσπαστο μέρος της συνολικής ιστορίας. Και η συνολική αυτή γνώση της ιστορίας διευρύνει τα όρια της αναγκαίας αυτογνωσίας μας, ως Ελλήνων και ως ανθρώπων και μάλιστα στην εποχή μας που τα πάντα διακυβεύονται, αμφισβητούνται και απειλούνται.
Η ιστορική έρευνα φέρνει στο φως, στοιχεία και γεγονότα άγνωστα σε πολλούς μέχρι σήμερα. Όσο αναφορά για την Ιερή πόλη του Μεσολογγίου όπου γίνεται σήμερα η παρουσίαση, θα ήθελα να σας παρουσιάσω κάποια πρόσφατα στοιχεία. Εδώ και λίγα χρόνια, κυκλοφόρησαν στην Άγκυρα, από τα αρχεία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, κατάστιχα με στοιχεία που αφορούν την περιοχή μας, το Κάρλελι από το έτος 1514. Εκεί εμφανίζεται για πρώτη φορά το Μεσολόγγι, που είχε 218 χριστιανικές οικογένειες. Παράλληλα με αναζήτησή μου, βρέθηκαν από Έλληνα επιστήμονα άλλα δύο κατάστιχα των ετών 1645 και 1711, που αναφέρονται στην περιοχή μας. Στο κατάστιχο του 1645 καταγράφονται οι χριστιανικές οικογένειες κάθε χωριού, καθώς και τα ονοματεπώνυμα των αρχηγών των οικογενειών. Τότε τον 17ο αιώνα της παρακμής, το Μεσολόγγι είχε 155 οικογένειες και το Βραχώρι μόνο 13. Στο δε δεύτερο κατάστιχο του 1711 πέρα από τα ονοματεπώνυμα των αρχηγών των οικογενειών, καταγράφονται αναλυτικά και οι φόροι που πλήρωσε το κάθε χωριό στους Οθωμανούς. Το ίδιο έτος το Μεσολόγγι είχε 550 χριστιανικές οικογένειες.
Τα στοιχεία αυτά, συμπληρώνουν ακόμη ένα κομμάτι στο παζλ της ιστορίας αυτού του τόπου.
Ας έλθουμε τώρα στο βιβλίο που παρουσιάζουμε απόψε. Το βιβλίο αυτό είναι γόνιμος καρπός πολύχρονου, δημιουργικού και υπεύθυνου ερευνητικού μόχθου. Αν και ειπώθηκαν πολλά από τους προλαλήσαντες ομιλητές, εγώ θα ήθελα να επισημάνω μερικά ακόμη στοιχεία.
Το σύγγραμμα αποτελείται από 526 σελίδες που κατανέμονται σε τέσσερα κεφάλαια.
Το πρώτο κεφάλαιο αναφέρεται στην προεπαναστατική περίοδο και στην ανυπότακτη Κλεφτουριά του Ζυγού, που τελευταίος Καπετάνιος της ήταν ο Δημήτρης Μακρής. Εδώ θα ήθελα να τονίσω ότι ο νταϊφάς του Ζυγού ήταν ο μοναδικός σε όλη την Ρούμελη και στον Μοριά, που επιβίωσε μέχρι την Επανάσταση του ΄21, από τον φοβερό διωγμό των Οθωμανών στις αρχές του 19ου αιώνα. Ποτέ δεν προσκύνησε ή δεν έκανε καπάκια με τον κατακτητή………..
Το δεύτερο κεφάλαιο αναφέρεται στα ιστορικά γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης και κυρίως στις πολιορκίες, στις μάχες και στις εκστρατείες, που πήρε μέρος το ένοπλο σώμα του Δημήτρη Μακρή.
Καθ΄όλη την διάρκεια της Επανάστασης, διακρίνουμε την ανδρεία και την γενναιότητα του Δημήτρη Μακρή.
Αυτός ξεκίνησε την Επανάσταση στη Δυτική Ρούμελη με το κτύπημα στη Σκάλα του Μαυρομάτη στις 5 Μαρτίου 1821.
Αυτός μπήκε στο Μεσολόγγι στις 20 Μαΐου και υποχρεώθηκαν αναγκαστικά στη συνέχεια και οι άλλοι οπλαρχηγοί της Δυτικής Ρούμελης, να πάρουν τα όπλα ενάντια στον εχθρό…..
…….. Ο Δημήτρης Μακρής ήταν ο Πολέμαρχος της ηρωικής Εξόδου της Φρουράς του Μεσολογγίου τον Απρίλιο του 1826. Αυτός διέσχισε τα εχθρικά στρατεύματα στον κάμπο του Μεσολογγίου και πολέμησε με τον Μουστάμπεη στον Άι-Συμιό. Αυτός κατόρθωσε να οδηγήσει το σώμα των Εξοδιτών, που γλύτωσε από την μεγάλη σφαγή και την αιχμαλωσία, με ασφάλεια στο Ζυγό και από εκεί στην Δερβέκιστα……..
………Μετά την πτώση του Μεσολογγίου, όταν σχεδόν όλοι οι οπλαρχηγοί της Ρούμελης δήλωσαν υποταγή στον Κιουταχή, ο Μακρής με τον Καραϊσκάκη ήταν οι μόνοι που δεν προσκύνησαν……
……… Στο τρίτο κεφάλαιο καταγράφονται η στρατιωτική πορεία του Δ. Μακρή, στο νεοσύστατο Ελληνικό Κράτος (Ελαφρά Τάγματα, Τετραρχίες) και τα τελευταία χρόνια της ζωής του………..
……….Υπάρχουν στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, τρεις φάκελοι της Γραμματείας των Στρατιωτικών, όπου περιλαμβάνονται δύο τριμηνιαίες καταστάσεις μισθοδοσίας του έτους 1832, του Κ΄ Τάγματος που διοικούσε ο Δημήτρης……….
………….. Στο τέταρτο κεφάλαιο καταγράφονται οι 1.326 Αγωνιστές, οι Πεσόντες και οι Αιχμάλωτοι, που πολέμησαν στην Επανάσταση, υπό τις οδηγίες του Δημήτρη Μακρή, από τις περιοχές του Πάνω και Κάτω Ζυγού και τα χωριά των περιφερειών Μεσολογγίου, Αιτωλικού, Τριχωνίδας, Ναυπακτίας, Βάλτου, Ξηρομέρου και Ευρυτανίας. Από το Μεσολόγγι κατάγονταν 168 Αγωνιστές εκ των οποίων οι 68 έπεσαν κατά την διάρκεια του αγώνα, ενώ άλλοι 68 αιχμαλωτίστηκαν………..
……….. Τέλος στο Παράρτημα του βιβλίου αναφέρονται τα ονοματεπώνυμα, ο βαθμός, η ηλικία και ο τόπος καταγωγής, των 405 στρατιωτικών (αξιωματικών και στρατιωτών) του Κ΄ Τάγματος, που διοικούσε το 1832 ο Στρατηγός Δημήτρης Μακρής……….
Τελειώνοντας θα ήθελα να ευχαριστήσω:
Την Διεθνή Αδελφότητα Απογόνων των Ελεύθερων Πολιορκημένων Μεσολογγίου και τον Πρόεδρό της Γιάννη Μακρή, ο οποίος προλόγισε και παρουσίασε απόψε το βιβλίο μου.
Τους εισηγητές- καθηγητές Βασίλειο Πατρώνη και Διονύση Μπερερή που μίλησαν για το βιβλίο.
Την κα. Μαρίνα Κασσαβέτη, γραμματέα της Αδελφότητας που συντόνισε την συζήτηση. Καθώς και την Αντιπρόεδρο της Αδελφότητας κα. Μαρία Γυφτογιάννη για την εισαγωγή στην εκδήλωση.
Το Πνευματικό Κέντρο και τον Δήμο Μεσολογγίου για την φιλοξενία του, σ΄ αυτόν τον όμορφο χώρο.
Το φίλο Απόστολο Καρακώστα για την φωτογράφηση και την κάλυψη της εκδήλωσης για τα ΜΜΕ.
Τέλος ευχαριστώ θερμά όλους εσάς που βρεθήκατε απόψε στην παρουσίαση του βιβλίου.»
Με το τέλος των ομιλιών παρενέβη ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Νικήτας Φιλιππόπουλος, Τόνισε ότι οτιδήποτε έχει ακουστεί για καταπατήσεις κτημάτων από τον Αγωνιστή Δημήτρη Μακρή είναι ένα τεράστιο ψέμα και συκοφαντία. Αυτό και πολλά άλλα τα εξηγεί με ντοκουμέντα εποχής που περιέχονται μέσα στο βιβλίο του με τίτλο: «Ντάπιας Αναγνώσματα». Δώρησε ένα αντίτυπο στον συγγραφέα Δημήτρη Αλεξανδρή.
Όλους τους ομιλητές χειροκρότησαν θερμά οι παραβρισκόμενοι μέσα και έξω από την αίθουσα καλεσμένοι της εκδήλωσης.
Ο συγγραφέας παρέμεινε στον χώρο συζητώντας και υπογράφοντας το βιβλίο του. Όλοι του ευχήθηκαν να είναι καλοτάξιδο και στο επόμενο!
Α.Κ.Κ.
agrinionews.gr
