Η επανεκκίνηση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας από το υπουργείο Εργασίας και τους κοινωνικούς εταίρους ανοίγει έναν εντελώς νέο κύκλο για την αγορά εργασίας: για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, δημιουργούνται πραγματικές προϋποθέσεις για αυξήσεις που μπορούν να ξεπεράσουν ακόμη και το 20% σε σχέση με τον σημερινό κατώτατο μισθό των 880 ευρώ. Το νέο πλαίσιο δεν αλλάζει μόνο το ύψος των αμοιβών· αλλάζει το ποιος, πώς και με ποια εγγύηση καλύπτεται στον ιδιωτικό τομέα.
Με την Ευρωπαϊκή Οδηγία να απαιτεί αύξηση της κάλυψης των εργαζομένων από συλλογικές συμβάσεις στο 80% – από το εξαιρετικά χαμηλό 28% που ισχύει σήμερα στην Ελλάδα – η συμφωνία λειτουργεί ως αφετηρία για μια βαθιά θεσμική αναδιάταξη. Ουσιαστικά, η χώρα καλείται μέσα σε λίγα χρόνια να περάσει από ένα μοντέλο ατομικών συμφωνιών σε ένα σύστημα προστασίας κλάδων και επαγγελμάτων, όπου το “πάτωμα” των μισθών θα καθορίζεται συλλογικά και όχι μεμονωμένα.
Τα πέντε σημεία που αλλάζουν τα δεδομένα
Η συμφωνία εισάγει πέντε κομβικές μεταρρυθμίσεις που αναμένεται να οδηγήσουν σε ευρύτερη εφαρμογή και ενίσχυση των ΣΣΕ:
- Συμμετοχή των τριτοβάθμιων οργανώσεων στις διαπραγματεύσεις.
Με τη ΓΣΕΕ να μπορεί πλέον να συνυπογράφει κλαδικές συμβάσεις, ακόμη και όταν δεν υπάρχει επαρκής κάλυψη, οι συμβάσεις θα αποκτούν άμεση δεσμευτικότητα για ολόκληρους κλάδους. - Επαναφορά της πλήρους μετενέργειας.
Για πρώτη φορά μετά τα μνημονιακά χρόνια, οι εργαζόμενοι θα συνεχίζουν να διατηρούν το σύνολο των όρων της λήξασας σύμβασης – μισθούς, επιδόματα, άδειες, ωράρια – χωρίς περικοπές και χωρίς να χρειάζεται νέα συμφωνία. - Μονομερής προσφυγή των εργαζομένων στη διαιτησία.
Αν οι διαπραγματεύσεις «κολλήσουν», οι εργαζόμενοι έχουν πλέον το δικαίωμα να ζητήσουν διαιτητική απόφαση χωρίς να απαιτείται συναίνεση εργοδοτών. - Μείωση του ορίου κάλυψης για επέκταση ΣΣΕ από 50% σε 40%.
Πρακτικά, περισσότερες συμβάσεις θα αποκτούν καθολική ισχύ, προστατεύοντας εργαζομένους ανεξαρτήτως συμμετοχής σε συνδικαλιστικές οργανώσεις. - Υποχρεωτική εγγραφή οργανώσεων στα ψηφιακά μητρώα.
Τόσο συνδικαλιστικές όσο και εργοδοτικές οργανώσεις θα συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις μόνο εφόσον είναι καταχωρημένες στο ΓΕΜΗΣΟΕ και στο ΓΕΜΗΟΕ.
Τι αλλάζει στην πράξη για εργαζόμενους και εργοδότες
Το υπουργείο Εργασίας δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στη διάκριση ανάμεσα σε ατομικές και συλλογικές συμβάσεις, τονίζοντας ότι η ΣΣΕ αποτελεί πλέον το υποχρεωτικό «δίχτυ ασφαλείας» για μισθούς και θεμελιώδη δικαιώματα. Με τη μείωση του ορίου επέκτασης και το νέο δικαίωμα συνυπογραφής από εθνικούς εταίρους, οι συλλογικές ρυθμίσεις θα μπορούν να καλύπτουν το σύνολο ενός κλάδου — ακόμη και αν οι εργοδότες που μετέχουν είναι μειοψηφία.
Η πλήρης προστασία μετά τη λήξη μιας ΣΣΕ αλλάζει επίσης ριζικά την καθημερινότητα των εργαζομένων. Όλοι οι όροι – όχι μόνο τα τέσσερα βασικά επιδόματα όπως ίσχυε έως τώρα – θα συνεχίζουν να εφαρμόζονται μέχρι την υπογραφή νέας σύμβασης, χωρίς κενά και χωρίς απώλεια δικαιωμάτων.
Αναμένονται μεγάλες κλαδικές συμβάσεις – Επιστροφή στα επίπεδα πριν το 2010;
Συνδικαλιστικοί φορείς εκτιμούν ότι η νέα πραγματικότητα θα επιτρέψει την επαναφορά ιστορικών κλαδικών συμβάσεων, όπως αυτή των Ιδιωτικών Υπαλλήλων που πριν το 2010 κάλυπτε πάνω από 700.000 εργαζομένους. Τότε, ο κλαδικός μισθός ξεκινούσε με 200 ευρώ πάνω από τον κατώτατο. Αν αναβιώσει σήμερα κάτι αντίστοιχο, η διαφορά θα μπορούσε να φτάσει σε αυξήσεις της τάξης του 15%–20%, οδηγώντας τις αμοιβές σε εντελώς διαφορετικό επίπεδο.
Το πρώτο βήμα για τον νέο εργασιακό χάρτη του 2026
Η συμφωνία αποτελεί τη βάση για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης που ετοιμάζει το υπουργείο Εργασίας. Από τις αρχές του 2026 ολόκληρο το πλαίσιο αναμένεται να ενσωματωθεί σε νέο εργασιακό νόμο, με στόχο μια αγορά εργασίας πιο ευρωπαϊκή, πιο ρυθμισμένη και – κυρίως – με μισθούς που δεν «κολλάνε» στον κατώτατο.
Δημήτρης Καΐμάς - newpost.gr
