Δώσε στον Αστακό Ξηρομέρου την ευκαιρία να σε εκπλήξει, με ατελείωτες βόλτες, ανάμεσα σε πέτρινα νεοκλασικά, βουτιές στα νερά του Ιονίου, σε εξόρμηση που θα σου μείνει αξέχαστη.
Ο ήλιος που δύει δεν φαίνεται από εδώ. Κρύβεται πίσω από τις Εχινάδες, τα μικρά, ακατοίκητα, καταπράσινα νησάκια του Ιονίου που κλείνουν τον κόλπο του Αστακού. Βάφει όμως τον ουρανό σε όλες τις αποχρώσεις του ροζ, και λούζει τα αρχοντικά της μικρής κωμόπολης στη χρυσαφένια λάμψη του.
Χτισμένα από την αστακιώτικη πέτρα, την ίδια που έχτισε τον 19ο αιώνα και τη σημερινή Βουλή και το ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία στην Αθήνα, τα 25 διατηρητέα νεοκλασικά του Αστακού που παρατάσσονται κάποια στην προκυμαία και περισσότερα στην παράλληλή της οδό Εθνικής Αντιστάσεως, είναι η πρώτη από τις εκπλήξεις που σε περιμένουν εδώ. Θα ακολουθήσουν κι άλλες.
Φωλιασμένος ανάμεσα στις πλαγιές της Βελούτσας και τα νερά του Ιονίου, ο Αστακός είναι από τα μέρη που ερωτεύεσαι με την πρώτη ματιά –ακριβώς επειδή δεν περίμενες πως θα ερωτευτείς, και σε πιάνουν στον ύπνο. Ο κόλπος στην άκρη του οποίου κουρνιάζει είναι τόσο στενόμακρος που από ψηλά θυμίζει μίνι φιόρδ. Το πλακόστρωτο στην προκυμαία του, όπου παρατάσσονται από τη μια τα τραπεζάκια ταβερνών και καφενείων και από την άλλη βάρκες και ψαροκάικα πλάι σε πολυτελή γιοτ, φέρνει στο νου κάτι από τα παιδικά μας καλοκαίρια. Και η… ενδοχώρα του, αυτή που συνήθως προσπερνάς στα παραθαλάσσια μέρη, κρύβει το πιο ενδιαφέρον αρχιτεκτονικά κομμάτι του παζλ.
Μίλα μου για νεοκλασικά
Το 1836 ιδρύεται ο Δήμος Αστακού, και λίγα χρόνια αργότερα, το 1842, λειτουργεί για πρώτη φορά εδώ ένα από τα παλαιότερα σχολεία της σύγχρονης Ελλάδας. Οι κάτοικοι της μικρής κωμόπολης, που ως τότε λεγόταν Σκάλα Δραγαμέστου, αγρότες αρχικά, στρέφονται κάποια στιγμή στο εμπόριο του βελανιδιού το οποίο ανθίζει σε σημείο να δημιουργήσει αυτό που σε αστικά περιβάλλοντα λέμε «αστική τάξη».
Αυτοί είναι που χτίζουν, προς τα μέσα και τα τέλη του 19ου αιώνα, τα εντυπωσιακά νεοκλασικά που χαζεύουμε σήμερα: Στολισμένα με περίτεχνα φουρούσια και ακροκέραμα, με στοιχεία λαϊκής αρχιτεκτονικής να τα ξεχωρίζουν από τα νεοκλασικά που έχεις συνηθίσει, και με τις προσόψεις τους άλλοτε καλοσυντηρημένες και άλλοτε με εμφανές επάνω τους το πέρασμα του χρόνου.
Η βόλτα ανάμεσά τους, ιδανικά με παγωτό χωνάκι στο χέρι, είναι το τέλειο απόγευμα στον Αστακό. Καταλήγει, δε, στην κινηματογραφικών διαστάσεων πλατεία του Αγίου Νικολάου, σε μια από τις γωνίες της οποίας δεσπόζει το σπίτι όπου γεννήθηκε το 1876 ο Παντελής Καρασεβδάς, στρατηγός, Ολυμπιονίκης στη σκοποβολή και πρωτεργάτης της κατασκευής του γηπέδου του Παναθηναϊκού (του οποίου υπήρξε πρόεδρος την περίοδο 1924-30) στη λεωφόρο Αλεξάνδρας.
Για τη σύγχρονη ονομασία Αστακός υπάρχουν διάφορες εκδοχές, με δημοφιλέστερη αυτή που φαντάζεσαι –το ψάρεμα αστακού στα νερά του– αλλά επικρατέστερη εκείνη που κάνει λόγο για έναν βασιλιά της αρχαιότητας, που λεγόταν Άστακος. Με το όνομα Αστακός, πάντως, αναφέρεται στην πόλη ο Θουκυδίδης, οπότε ξέρουμε σίγουρα πως έτσι λεγόταν ήδη τον 5ο αιώνα π.Χ.
Μίλα μου και για αρχαία
Ψηλά πάνω από το λιμανάκι του Αστακού, σε ένα ύψωμα με πανοραμική θέα στις γύρω βουνοπλαγιές, σώζονται τα θεμέλια και κάποια κομμάτια από τον άλλοτε εντυπωσιακό στο γιγάντιο μέγεθός του ναό του Διός Καραού (του 4ου αιώνα π.Χ.). Ο απολαυστικά σκιερός αρχαιολογικός χώρος, πνιγμένος στις ελιές που ήταν ως γνωστόν δέντρο ιερό τω καιρώ εκείνον, είναι επισκέψιμος κατόπιν συνεννόησης με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδας ή τον Δήμο Ξηρομέρου (που είναι ο δήμος του Αστακού, μην σε μπερδεύει το όνομα).
Σε ένα δεύτερο ύψωμα σχεδόν απέναντι από τον ναό, το μεσαιωνικό κάστρο του Δραγαμέστου είναι χτισμένο επάνω στην αρχαία οχύρωση της πόλης. Στο εσωτερικό του σώζονται τα ερείπια τριών εκκλησιών και άλλων κτιρίων, πιθανότατα σπιτιών και στάβλων, με την εντυπωσιακή βασιλική του 10ου αιώνα να κλέβει την παράσταση ακόμα και από την μαγική θέα και την ονειρική ησυχία που βασιλεύει εδώ.
Και στα δύο σημεία, κάστρο και ναό του Δία, πηγαίνει δύσκολος χωματόδρομος, πράγμα που σημαίνει πως αν δεν διαθέτεις τετρακίνηση είσαι για πεζοπορία –της τάξης του μισάωρου-40λεπτου από την πλησιέστερη άσφαλτο. Μιλώντας για πεζοπορία, αν είσαι λάτρης, φανταστική είναι η (μέτριας δυσκολίας) κυκλική διαδρομή στο μονοπάτι της Βελούτσας, που εκτείνεται σε 9 περίπου χιλιόμετρα, και απολαμβάνει τέλεια θέα στον κόλπο του Αστακού.
Πηγή: in2life.gr
