Σας καλοσωρίζω στις εργασίες του ετήσιου τακτικού συνεδρίου της ΚΕΔΕ, εδώ στην Αλεξανδρούπολη, στην καρδιά της Θράκης.
Και σας διαβεβαιώ ότι η επιλογή του τόπου διεξαγωγής του φετινού μας συνεδρίου δεν ήταν καθόλου τυχαία.
Είναι μια απόφαση με βαθύ συμβολισμό — γιατί σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς, σε μια εποχή που η γειτονιά μας φλέγεται από πολέμους και γεωπολιτικές ανακατατάξεις, εμείς στέλνουμε από εδώ, από τη Θράκη, ένα μήνυμα εθνικής αυτογνωσίας και αποφασιστικότητας.
Εδώ που η Ελλάδα συναντά το μέλλον της, η Τοπική Αυτοδιοίκηση δηλώνει παρούσα και δυναμική.
Κυρίες και κύριοι,
Οι καιροί αλλάζουν γρήγορα. Οι κρίσεις δεν περιμένουν αποφάσεις — απαιτούν δράση. Και η Τοπική Αυτοδιοίκηση ήταν πάντα παρούσα.
Ήμασταν εκεί στην οικονομική κρίση, στην υγειονομική κρίση, στην ενεργειακή κρίση, απλώνοντας δίχτυ κοινωνικής προστασίας στους ευάλωτους συμπολίτες μας, με ένα σύνθημα: κανένας μόνος του.
Σήμερα όμως δεν αρκεί απλώς η παρουσία. Χρειάζεται φωνή, όραμα, διεκδίκηση. Ζούμε σε εποχή έντονης κοινωνικής πίεσης και θεσμικής δοκιμασίας.
Παρά το γεγονός ότι οι Δήμοι λειτουργούν με περιορισμένους πόρους, ελλιπή μέσα, αβέβαιο θεσμικό πλαίσιο — συνεχίζουμε να κρατάμε την καθημερινότητα σε λειτουργία, τη συνοχή ζωντανή
Δεν ζητάμε προνόμια.
Ζητάμε το αυτονόητο: ισότιμη συμμετοχή, οικονομική αυτοτέλεια, δυνατότητα να σχεδιάζουμε το μέλλον μας. Από την διαχείριση απορριμμάτων ως τη χωροταξία και τις υποδομές, κάθε απόφαση που γίνεται χωρίς εμάς πλήττει την κοινωνία.
Η Αυτοδιοίκηση δεν εγκαταλείπει. Επιμένει. Δεν μοιράζει ευθύνες. Αναλαμβάνει. Τώρα είναι η ώρα να μετατρέψουμε την πίεση σε διεκδίκηση, την απογοήτευση σε σχέδιο, τη γκρίνια σε ενότητα.
Να ξανακερδίσουμε τη φωνή μας, να ενισχύσουμε την εμπιστοσύνη των πολιτών. Να δείξουμε ότι οι Δήμοι παραμένουν το σταθερό θεμέλιο της κοινωνίας.
Εδώ, από τη Θράκη, η Τοπική Αυτοδιοίκηση δηλώνει: παρούσα, δυνατή, αποφασιστική.
Αγαπητές και αγαπητοί συνάδελφοι,
Όσα συζητάμε σήμερα δεν είναι νέα. Είναι ζητήματα που μας απασχολούν χρόνια, με κάθε κυβέρνηση και κάθε πολιτική ηγεσία των Υπουργείων.
Κάποιες στάθηκαν πιο κοντά στην Αυτοδιοίκηση, κάποιες άλλες λιγότερο. Και για του λόγου το αληθές :
το παράδειγμα του ΥΠΕΣ και του υπουργού του, κ. Λιβάνιου που ομολογουμένως διατηρεί ευήκοα ώτα για την αυτοδιοίκηση καταβάλλοντας καθημερινές προσπάθειες στήριξής της, έρχεται σε αντιδιαστολή με το παράδειγμα άλλων υπουργείων, όπως του ΥΠΕΝ που δεν αποδέχεται τις τεκμηριωμένες προτάσεις της ΚΕΔΕ, επιλέγοντας να κινείται μονομερώς.
Αποτέλεσμα; Nα μένουμε πίσω σε κρίσιμους τομείς, όπως η ανακύκλωση, η συνολική διαχείριση των απορριμμάτων, η χωροταξία (ΝΟΚ), η διαχείριση υδάτων (ΔΕΥΑΑ-κώδικας) και η ενεργειακή αυτονομία των Δήμων-
με ό,τι αυτό συνεπάγεται: δυσπραγία για τους Δήμους και βαρύ περιβαλλοντικό και οικονομικό αποτύπωμα για τις τοπικές κοινωνίες.
Σήμερα, οι αποφάσεις που λαμβάνονται χωρίς διάλογο, όπως αυτή για το κλείσιμο των καταστημάτων των ΕΛΤΑ, προκαλούν εύλογο κοινωνικό αναβρασμό και έντονη ανησυχία στις τοπικές κοινωνίες. Γιατί πίσω από κάθε ταχυδρομείο που “σβήνει” σε μια πόλη ή σε ένα χωριό, χάνονται υπηρεσίες, εξυπηρετήσεις, επαφή με τον πολίτη – ιδίως στις πιο απομακρυσμένες περιοχές.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να μένει θεατής σε αποφάσεις που διαρρηγνύουν την κοινωνική συνοχή και αποδυναμώνουν την περιφέρεια.
Αντίστοιχα, είναι προφανές ότι τα έσοδα από τα πρόστιμα του ΚΟΚ δεν γίνεται να μην αποδίδονται στους Δήμους (όπως διαχρονικά ίσχυε), στερώντας τους πολύτιμους πόρους.
Είναι ώρα να γίνει κατανοητό ότι καμία εθνική πολιτική για το περιβάλλον δεν μπορεί να πετύχει χωρίς την ενεργή συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Συνάδελφοι της αυτοδιοίκησης,
Η σημερινή κυβέρνηση έκανε βήματα μπροστά — και αυτό πρέπει να το αναγνωρίσουμε. Διασφαλίστηκε η κυβερνησιμότητα των Δήμων με την αλλαγή του εκλογικού συστήματος, όπως διεκδικήσαμε.
Οι Δήμαρχοι μπορούν πια να διοικούν με σταθερότητα και σαφές πλαίσιο ευθύνης.
Καταφέραμε επίσης σημαντική αύξηση των ΚΑΠ μετά από μια δεκαετία μειώσεων — αλλά τα χρήματα δεν καλύπτουν το αυξημένο λειτουργικό κόστος.
Αναγνωρίζουμε τη στήριξη κατά την πανδημία και στην ενεργειακή κρίση, αλλά η πραγματικότητα παραμένει: τα χρήματα δεν φτάνουν.
Σήμερα έχουμε περισσότερα εργαλεία για έργα και επενδύσεις. Προγράμματα όπως το «Αντώνης Τρίτσης», το ΕΣΠΑ, το Ταμείο Ανάκαμψης, το Πράσινο Ταμείο μας δίνουν τη δυνατότητα να αλλάξουμε τις πόλεις και τις κοινότητές μας. Αλλά και πάλι, η αυτοδιοίκηση χρειάζεται ένα δικό της πρόγραμμα για τη συντήρηση των υποδομών της, όπως το δημοτικό οδικό δίκτυο κλ.
Σημαντικά βήματα έγιναν και στον ψηφιακό μετασχηματισμό. Νέα εργαλεία απλοποιούν διαδικασίες, ενισχύουν τη διαφάνεια και φέρνουν τον πολίτη πιο κοντά στη δημοτική διοίκηση.
Σύντομα ολοκληρώνεται και ο νέος Κώδικας Τοπικής Αυτοδιοίκησης — ένα θεσμικό εργαλείο που μπορεί να δώσει νέα πνοή στους Δήμους, αν αξιοποιηθεί σωστά.
Στα θετικά συγκαταλέγεται και το γεγονός ότι η κυβέρνηση προτείνει το νέο εκλογικό σύστημα για τις επόμενες δημοτικές εκλογές: ένας γύρος που διασφαλίζει αυτοδυναμία και καθαρή εντολή στη εκάστοτε δημοτική αρχή.
Όλα αυτά είναι βήματα προόδου. Δεν είναι αρκετά — αλλά είναι σημαντικά. Δείχνουν ότι, όταν υπάρχει διάθεση συνεργασίας, η Αυτοδιοίκηση μπορεί να κατακτά βήμα-βήμα τον ρόλο που της αξίζει.
Το ζητούμενο είναι να θεμελιώσουμε σχέση εμπιστοσύνης, θεσμικής ισοτιμίας και κοινού οράματος. Μόνο έτσι η Αυτοδιοίκηση θα σταματήσει να εξαρτάται και θα αρχίσει να συνδιαμορφώνει.
Αγαπητές και αγαπητοί συνάδελφοι,
Η παράταξή μας, «Σύγχρονοι Ισχυροί Δήμοι», φέρνει στο Συνέδριο ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο θέσεων και διεκδικήσεων.
Είναι καιρός να μετατρέψουμε τη συσσωρευμένη εμπειρία και τις αγωνίες χρόνων σε πολιτική πρόταση για το αύριο.
Πρόκειται για ένα σχέδιο που κάνει πράξη το «Αυτοδιοίκητο» των Δήμων και δίνει ουσιαστικό περιεχόμενο στο σύνθημά μας: «Επιτέλους, Αυτοδιοίκηση».
Τις θέσεις αυτές τις έχουμε ήδη καταθέσει, τεκμηριωμένα, μέσα από υπομνήματα και διαρκή διάλογο με την κυβέρνηση και τον Πρωθυπουργό. Εκεί θέσαμε τις προτεραιότητες — πυλώνες για μια νέα σχέση εμπιστοσύνης και αποτελεσματικότητας μεταξύ Κράτους και Αυτοδιοίκησης.
- Επαρκής και δίκαιη χρηματοδότηση των Δήμων. Κατάργηση κάθε περιοριστικού «κόφτη» και πλήρης απόδοση των πόρων που προβλέπει ο «Καλλικράτης».
- Ολοκλήρωση του νέου Κώδικα Αυτοδιοίκησης και προώθηση, μέσα στο 2026, μιας μεγάλης θεσμικής μεταρρύθμισης με σαφή κατανομή αρμοδιοτήτων.
- Ενίσχυση με το απαραίτητο ανθρώπινο δυναμικό — προσωπικό ικανό, σταθερό, με τεχνογνωσία και προοπτική.
- Πρόγραμμα αναβάθμισης των τοπικών υποδομών, για σύγχρονες, ασφαλείς και λειτουργικές υπηρεσίες σε κάθε Δήμο.
- Ουσιαστική υποστήριξη των μικρών, ορεινών και νησιωτικών Δήμων, που σηκώνουν δυσανάλογο βάρος, με περιορισμένες δυνατότητες.
- Ισότιμη συμμετοχή στο σχεδιασμό και υλοποίηση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων, για να γίνουμε συνδιαμορφωτές της αναπτυξιακής στρατηγικής.
- Ενίσχυση και αναβάθμιση της σχολικής στέγης, με ενεργό ρόλο των Δήμων στον εκπαιδευτικό σχεδιασμό.
- Εθνικό σχέδιο διαχείρισης υδάτων, με ουσιαστικό ρόλο της Αυτοδιοίκησης.
- Αναγνώριση του κύριου ρόλου των Δήμων στην πολεοδομική πολιτική. Οι Υπηρεσίες Δόμησης πρέπει να παραμείνουν εκεί όπου ανήκει η ευθύνη για την ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα ενός τόπου.
- Ολοκληρωμένο εθνικό σχέδιο διαχείρισης απορριμμάτων, βασισμένο στη βιωσιμότητα, τη συνεργασία και την τοπική συμμετοχή.
- Ενίσχυση του τοπικού κοινωνικού κράτους, ώστε η Αυτοδιοίκηση να συνεχίσει να αποτελεί πυλώνα κοινωνικής συνοχής.
- Ισχυρός μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας σε τοπικό επίπεδο, με επαρκή μέσα, προσωπικό και χρηματοδότηση.
- Στοχευμένες πολιτικές για την Κλιματική Κρίση, με ενεργό συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών.
- Νέο Εθνικό Σχέδιο για το Δημογραφικό, με παρεμβάσεις ανά περιοχή.
- Ενεργός συμμετοχή στην εθνική ενεργειακή πολιτική, για βιωσιμότητα, αυτοπαραγωγή και δίκαιη μετάβαση.
- Αναβάθμιση της καταστατικής θέσης των αιρετών, με όρους ισοτιμίας και αξιοπρέπειας.
Αυτές οι προτεραιότητες δεν είναι απλά κείμενο θέσεων.
Είναι το σχέδιό μας για μια νέα εποχή στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Ως παράταξη, πιστεύουμε στον διάλογο και όχι στις άγονες συγκρούσεις.
Δεν μας ενδιαφέρουν οι προσωπικές στρατηγικές, αλλά το κοινό αποτέλεσμα για τους πολίτες και τους Δήμους μας. Περιμένουμε τις προτάσεις σας.
Οφείλουμε να επενδύουμε στην ενότητά μας.
Γιατί γνωρίζουμε ότι μόνον ενωμένοι μπορούμε να πετύχουμε.
Και το λέμε καθαρά:
οι Δήμαρχοι της χώρας δεν είναι “βλαχοδήμαρχοι” ούτε “πασάδες στα Γιάννενα”, όπως κάποιοι τους χαρακτήρισαν στο παρελθόν με ευκολία και απαξίωση.
Είναι εκλεγμένοι εκπρόσωποι των τοπικών κοινωνιών, άνθρωποι με αληθινή αγάπη για τον τόπο τους, που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, δίπλα στον πολίτη,
που σηκώνουν καθημερινά το βάρος της ευθύνης, συχνά χωρίς τα μέσα που θα έπρεπε να διαθέτουν.
Αξίζουν σεβασμό — όχι ειρωνεία.
Οφείλουμε να κρατήσουμε ζωντανό το κύρος της Αυτοδιοίκησης και να της δώσουμε τον ρόλο που της αξίζει,
ως πραγματικού θεσμού Δημοκρατίας, Ανάπτυξης και Κοινωνικής Συνοχής.
Συνάδελφοι,
αν κάτι θα έπρεπε να διδάξουν τα τελευταία χρόνια, είναι ότι οι κρίσεις δεν αντιμετωπίζονται από μακριά.
Αντιμετωπίζονται στην καρδιά της κοινωνίας — στους Δήμους.
Η Αυτοδιοίκηση δεν ζητά μεταβίβαση ευθυνών χωρίς πόρους, ζητά αληθινή αποκέντρωση με εξουσία και ευθύνη.
Δεν ζητά ελεημοσύνη,
ζητά σεβασμό και συνεργασία.
Ζητά αξιοπρέπεια.
Τότε θα μπορούμε να πούμε Επιτέλους Αυτοδιοίκηση!
Γιατί η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν είναι ο τελευταίος τροχός της δημόσιας διοίκησης.
Είναι — και θα παραμείνει — η πρώτη γραμμή Δημοκρατίας στη χώρα!
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.
