Σαν σήμερα, ανήμερα της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού, το 1944, το Αγρίνιο απελευθερώνεται από τις δυνάμεις κατοχής, με σχεδόν αναίμακτη παράδοση της πόλης, χάρη στη συνεργασία τοπικών ηγετών του ΕΛΑΣ και του κλήρου.
Μετά την συνδυασμένη "εκκαθαριστική", στρατιωτική επιχείρηση "Έχιδνα"("Kreuzotter") η οποία διεξήχθη στην περιοχή μας από τις δυνάμεις κατοχής, εναντίον του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου, κατά την διάρκεια του Αυγούστου του 1944, αρχίζει στις αρχές Σεπτεμβρίου 1944, και από την περιοχή μας, η υποχώρηση των δυνάμεων κατοχής.
Έτσι σύμφωνα με τις διαταγές της Ανώτερης Γερμανικής Στρατιωτικής Διοίκησης ( με Διοικητή (Oberbefehlshaber) τον Στρατηγό Alexander Löhr), οι μονάδες της 104ης Μεραρχίας Κυνηγών με Διοικητή τον Hartwig von Ludwiger που είχαν ως έδρα το Αγρίνιο, προωθούνται πλέον προς την Ήπειρο. Tμήματά της επίσης αποστέλλονται παράλληλα στην Πρέβεζα και στο Μεσολόγγι όπου υπερασπίζουν, τα εκεί λιμάνια συμβάλλοντας έτσι στην ομαλή εκκένωση-υποχώρηση της Wehrmacht και από τα Ιόνια νησιά. Παρόλα αυτά συναντούν σθεναρή αντίσταση από τις αντάρτικες ομάδες κατά την υποχώρησή τους στην ηπειρωτική Ελλάδα.
Ανήμερα λοιπόν της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού, στις 14 Σεπτεμβρίου του 1944, το Αγρίνιο είναι ελεύθερο από την "μπότα" του κατακτητή. Η πόλη πλέον παραδίδεται, μετά από συμφωνία σχεδόν αναίμακτα ( καταλυτικός εδώ είναι ο ρόλος του Αρχιμανδρίτου Αποστόλου Φαφούτη ( Παπαποστόλη) και του Καπετάνιου της ΧΙΙΙ Μεραρχίας του Ε.Λ.Α.Σ., Θεόδωρου Καλλίνου (Αμάρμπεη), μόνιμου αξιωματικού της Σχολής Ευελπίδων Τάξη του 1937, διοικητή λόχου στα Οχυρά και στη Μάχη της Κρήτης, στην επιτροπή παράδοσης της πόλης) με ελάχιστες απώλειες νεκρών και τραυματιών στις συμπλοκές που προηγήθηκαν νωρίτερα (Δοκίμι, Άγιος Κωνσταντίνος).
Μια ιστορική φωτογραφία εκείνης της εποχής είναι και η ακόλουθη μπροστά από το Δημοτικό πάρκο του Αγρινίου. Αντάρτες τμημάτων του Ε.Λ.Α.Σ. με επικεφαλής τον Διοικητή του 42ου Συντάγματος Λοχαγό Φοίβο Γρηγοριάδη – Βερμαίο και τον Διοικητή του 11ου Τάγματος του 2/39 Συντάγματος Βασίλη Σκιαδά κατευθύνονται με πανηγυρικές επευφημίες, μέσω της οδού Παπαστράτου προς την τότε πλατεία Μπέλλου (πλατεία Δημοκρατίας σήμερα) για να γιορτάσουν την απελευθέρωση της πόλης. Διακρίνεται στα δεξιά της φωτογραφίας η γαλανόλευκη ακριβώς μπροστά από τον χώρο των "Παπαστρατείων Εκπαιδευτηρίων".
Βιβλιογραφία
α) Γερμανικά στρατιωτικά αρχεία
β) "Έκθεσις των ιστορικών γεγονότων τα οποία έλαβον χώραν κατά την περίοδον από Φεβρουαρίου μέχρι και Σεπτεμβρίου 1944 εις την περιοχήν Αγρινίου" του Γ. Τολιόπουλου Διοικητή του Τάγματος Ασφαλείας Αγρινίου.
γ) Θεόδωρου Καλλίνου (Αμάρμπεη), Η απελευθέρωση του Αγρινίου, Έκδοση Δήμου Αγρινίου, 1985.
Επίσης σχετικό τεκμήριο για την ημέρα αυτή, εδώ.
Η εν λόγω φωτογραφία από την περιοχή του πάρκου προέρχεται από το αρχείο των Aris Rapidis και Nikolaos Antoniou.
Συντάκτης του άρθρου, έρευνα και ©: Αλέξιος Γ. Κατεφίδης, εκπαιδευτικός, τέως υποδιευθυντής του Ελληνικού Λυκείου Νυρεμβέργης.
Αιτωλία και Ακαρνανία στο πέρασμα του χρόνου, Aetolia Acarnania tempus.
