Κείμενο και φωτογραφίες Απόστολος Κων. Καρακώστας
Πριν από οκτώ μήνες κόπηκε το νήμα της ζωής ενός ανθρώπου, που όμως πρόλαβε στην σύντομη διάρκεια ζωής που του αναλογούσε, να ολοκληρώσει την καταγραφή της ιστορίας του τόπου του, εργασία που δεν αποτόλμησαν πολλοί άλλοι που έζησαν περισσότερο από αυτόν.
Αυτός ήταν ο Δημήτρης Β. Αλεξανδρής, ένας ταπεινός και ακούραστος άνθρωπος, που με υπομονή και επιμονή «όργωσε» βιβλιοθήκες, αρχεία, θαμμένους αρχαίους τόπους και «θέρισε» πολύτιμες πληροφορίες στις οποίες θα ανατρέχουν οι επόμενες γενιές.
Τέτοιοι άνθρωποι γεννιούνται ανά έναν αιώνα, για τούτον που ζούμε τώρα, αυτός έκανε το καθήκον του και με το παραπάνω…
Μέσα σε πολύ λίγα χρόνια-εν σχέση με την διάρκεια ζωής άλλων ιστορικών-αυτός ολοκλήρωσε καταγραφή των ιστορικών γεγονότων του τόπου γεννήσεώς του, της ευρύτερης περιοχής της Μακρυνείας και με το τελευταίο του βιβλίου της βόρειο-δυτικής Ελλάδας.
Οι ερευνητικοί του ορίζοντες δεν είχαν άκρη, και αν είχε έστω και λίγα χρονικά περιθώρια ακόμα, θα έψαχνε ακόμα πιο βαθιά και σε μεγαλύτερο εύρος την άγραφτη μακραίωνη ιστορία της Αιτωλοακαρνανίας και ακόμα παραπέρα.
Ο Δημήτρης ήταν χαρισματικό άτομο, η «αύρα» του είχε άμεση ανταπόκριση και του άνοιγε πόρτες στις ψυχές των ανθρώπων, που μπορούσαν να του μιλήσουν λες και γνωρίζονταν από παιδιά και να του εκμυστηρευτούν ιστορίες που ήξεραν, ή που άκουσαν, ή που κάποιος άλλος γνώριζε.
Κι εκείνος χωρίς δεύτερη σκέψη προχώραγε στην αναζήτηση ξεχασμένων στον χρόνο, γραμμένων αλλά και άγραφων ιστοριών.
Το ένα πράγμα φέρνει το άλλο, το ένα βιβλίο έφερε το δεύτερο, και μετά η «συχνότητα» επιταχύνθηκε με μοναδικές εκδόσεις που τράβηξαν τις κουρτίνες συσκότισης και έριξαν φως στο ιστορικό παρελθόν του τόπου του, που τόσο πολύ αγάπησε!
Τον προηγούμενο χρόνο, τελευταίο της ερευνητικής του περιπλάνησης, συγκέντρωσε πολύ υλικό και έτσι η συγγραφική του πορεία δεν σταμάτησε με τον θάνατό του και το ατύπωτο σύγγραμμά του, το τελευταίο του «πνευματικό» κληροδότημα στην κοινωνία, είχε συνέχεια με την καλαίσθητη εκτυπωμένη έκδοσή του να παρουσιάζεται σε πρώτη παρουσίαση στην Μακρυνεία!
Το Σάββατο βράδυ, στις 6 του Σεπτέμβρη 2025 στην Γαβαλού Μακρυνείας, η αγαπημένη του οικογένεια, οι συγγενείς του και οι πολυαγαπημένοι καρδιακοί φίλοι του ήταν παρόντες στην παρουσίαση του τελευταίου του βιβλίου με τον «μακροσκελή» αλλά πολύ περιγραφικό τίτλο: «Η Αιτωλία και η Ακαρνανία πριν και κατά την Οθωμανοκρατία (1204-1829) Σαντζάκια Κάρλελι και Ναυπάκτου»
Το βιβλίο περιέχει την ιστορία, την διοίκηση, τους Καζάδες, τα κατάστιχα και τα Δημογραφικά στοιχεία μιας μεγάλης χρονικής περιόδου.
Τυπώθηκε στην Αθήνα πρόσφατα, το 2025, και προλογίζεται από τον ίδιο τον συγγραφέα τον Δημήτρη Αλεξανδρή και από τον καθηγητή Οικονομικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Πατρών κ. Βασίλειο Πατρώνη.
Ο ερευνητής συγγραφέας τόλμησε και καταπιάστηκε με μια μεγάλη και σκοτεινή ιστορικά περίοδο έξι αιώνων και τα ερευνητικά του αποτελέσματα και τα συμπεράσματά του τα «στρύμωξε» μέσα σε 616 πυκνογραμμένες σελίδες που περιέχουν πολλούς χάρτες, καταλόγους και φωτογραφίες.
Η βιβλιογραφία του περιλαμβάνει 403 εκδόσεις Ελλήνων, στο σύνολό τους άγνωστες στο πλατύ κοινό, αλλά τώρα πλέον προσιτές και έτοιμες «σερβιρισμένες στο πιάτο», για κάθε ερευνητή που θα πάει την αναζήτηση της τοπικής ιστορίας ακόμα «πιο πέρα»!
Η ξένη βιβλιογραφία δεν πάει πίσω, καθώς περιέχει 346 εκδόσεις σε Ευρώπη, Αμερική και Ασία, που όλες έχουν ιστορικό περιεχόμενο που εμείς αν και «ντόπιοι» δεν το γνωρίζουμε «και τόσο καλά»,(αν όχι καθόλου…), όπως συμβαίνει και με την κλασσική μας ιστορία που πολλές χώρες την μελετούν περισσότερο από εμάς…
Ακόμα ο βιβλιογραφικός κατάλογος περιλαμβάνει 89 δημοσιεύσεις σε ιστότοπους από καταξιωμένους ερευνητές, που χάρις στην σύγχρονη επανάσταση της τεχνολογίας γίνονται προσβάσιμες ακόμα και με ένα…κινητό τηλέφωνο.
Αλλά ας πάρουμε την εκδήλωση της παρουσίασης του τελευταίου βιβλίου του Δημήτρη Αλεξανδρή από την αρχή.
Στην είσοδο του πρώην Δημαρχιακού Μεγάρου στην Γαβαλού, τελέστηκε από τον εφημέριο Αιδεσιμότατο πατέρα Χριστόφορο Αγγελή, αγιασμός για το Λαογραφικό Μουσείο, που από αυτό το καλοκαίρι απέκτησε η τοπική κοινότητα της Γαβαλούς, που είναι η μεγαλύτερη κωμόπολη της Μακρυνείας.
Ο Αντιδήμαρχος του Δήμου Αγρινίου κύριος Χρήστος Γούλας, ο βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας κύριος Μιλτιάδης Ζαμπάρας ο Πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας κύριος Ανδρέας Γούλας και ο Πρόεδρος της Διεθνούς Αδελφότητας Απογόνων Εξοδιτών της Φρουράς του Μεσολογγίου, έκοψαν συμβολικά την λευκή κορδέλα στην είσοδο του κτηρίου.
Οι πολλοί επισκέπτες, εισήλθαν στον ευρύχωρο χώρο του ισογείου και θαύμασαν για πρώτη φορά την πλούσια συλλογή, που με φροντίδα συνέλεξαν και διευθέτησαν οι εθελοντές κάτοικοι της Γαβαλούς.
Το Λαογραφικό Μουσείο με τις αυθόρμητες και αθρόες προσφορές των κατοίκων, «πλημμύρισε» από λησμονημένα στον χρόνο, χρήσιμα και απαραίτητα τα παλιά χρόνια, σπιτικά και γεωργικά αντικείμενα.
Όλα αυτά είναι χειροποίητα εργαλεία, που με την απότομη εξέλιξη της τεχνολογίας, μετά τον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο-πόλεμο που έπληξε δραματικά την περιοχή της Μακρυνείας-αντικαταστάθηκαν με βιομηχανικά.
Έτσι εκτίθενται στο Μουσείου παλιά καθημερινά χρηστικά αντικείμενα, που θυμίζουν το παρελθόν μιας εποχής που έφυγε ανεπιστρεπτί…
Οι παλιοί τα κοιτάζουμε με γνώση του κάθε αντικειμένου γιατί τα «προλάβαμε» εν χρήση, κατανόηση για την αναγκαία αντικατάστασή τους, αλλά και με λίγη νοσταλγία…
Οι νεότεροι τα βλέπουν με απορία για το πως λειτουργούσαν και τι «έκαναν» αυτά τα «πράγματα».
Αλλά χάρις σ’ αυτά τα περιφρονημένα σήμερα αντικείμενα, έζησαν αναρίθμητες γενιές των προγόνων μας, καλλιεργώντας τα χωράφια τους, υφαίνοντας τα ρούχα τους, ζυμώνοντας και ψήνοντας το ψωμί τους και μαγειρεύοντας τα χαρακτηρισμένα σήμερα σαν «παραδοσιακά» φαγητά τους…
Ο ξύλινος εκατόχρονος αργαλειός που ύφανε πολλά «προικιά» στα «νιάτα» του και τα πολλά «χαλκοματένια» κουζινικά σκεύη, κυριαρχούν στην έκθεση, ενώ τα βλέμματα όλων των επισκεπτών τράβηξε το καρυοφύλλι του Οπλαρχηγού του Ζυγού Μακρή τοποθετημένο κάτω από το πορτραίτο του!
Μετά την ολιγόλεπτη ξενάγηση στο μουσείο, από τον Πρόεδρο Ανδρέα Γούλα, οι καλεσμένοι στην βιβλιοπαρουσίαση ανέβηκαν στον πρώτο όροφο στην ευρύχωρη αίθουσα συνεδριάσεων, όπου έγινε η παρουσίαση του τελευταίου βιβλίου του ιστορικού της Μακρυνείας Δημήτρη Β. Αλεξανδρή.
Σε μία ατμόσφαιρα που κυριαρχούσε η συγκίνηση, καταξιωμένοι άνθρωποι στους τομείς δραστηριοτήτων τους, που ήρθαν από διαφορετικές πόλεις, Μεσολόγγι, Αγρίνιο και Θέρμο, που τους ένωνε με τον συγγραφέα αδελφική φιλία, μίλησαν γι’ αυτόν και το τελευταίο έργο του.
Μπροστά σε μια κενή καρέκλα, πάνω στο τραπέζι των ομιλητών, στην δεξιά μεριά που πάντα καθόταν ο Δημήτρης στις παρουσιάσεις των βιβλίων του, η αγαπημένη του σύζυγος Ελένη, τοποθέτησε μια του φωτογραφία, που «κοιτούσε» προς το κοινό που ήρθε από αγάπη γι’ αυτόν και όλοι εμείς τον κοιτούσαμε, όπως παλιά, που στις βιβλιοπαρουσιάσεις δέσποζε η φιγούρα του δίπλα στους ομιλητές.
Τον συντονισμό, όπως και πολλούς άλλους στο παρελθόν, ανέλαβε η κυρία Βάσω Κουνελή η οποία καλωσόρισε τους καλεσμένους στην εκδήλωση με τα λόγια:
«Αγαπητοί φίλες και φίλοι, Σεβαστοί προσκεκλημένοι, κύριοι και κυρίες, Χρόνια Πολλά σε όλους μας, με υγεία και ευτυχία. Η Παναγία της Κατερινούς να μας δίνει πάντα φώτιση και δύναμη.
Με ιδιαίτερη χαρά και συγκίνηση σας καλωσορίζουμε στη σημερινή μας εκδήλωση. Μια εκδήλωση που διοργανώνεται από την Τοπική Κοινότητα Γαβαλούς, με επικεφαλή τον πρόεδρο κ. Ανδρέα Γούλα, και από τον Προοδευτικό Εκπολιτιστικό Σύλλογο Αρχαιοφίλων Γαβαλούς, τον γνωστό σε όλους μας Π.Ε.Σ.Α.Γ.».
Ευχαρίστησε για την παρουσία τους η κυρία Κουνελή τον Αιδεσιμότατο Χριστόφορο Αγγελή, τον Βουλευτή Αιτωλοακαρνανίας κύριο Μιλτιάδη Ζαμπάρα, τους Αντιδημάρχους του Δήμου Αγρινίου κυρίους Χρήστο Γούλα και Κωνσταντίνο Κουμπουλή, τον πολιτευτή κύριο Βασίλειο Φεύγα, τον πρόεδρο του συλλόγου Γαβαλιωτών Αθήνας κύριο Άρη Σουφλή, τον πρόεδρο της κοινότητος Λιθοβουνίου κύριο Κωνσταντίνο Αλεξανδρή και όλους τους φίλους του συγγραφέα που δεν έλειψαν και συνεχίζουν να είναι παρόντες στις παρουσιάσεις ή στις αναφορές γι’ αυτόν, όπως έγινε πρόσφατα στο Φιλολογικό μνημόσυνο για τον Δημήτρη Αλεξανδρή στο Λιθοβούνι. (σχετικά διαβάστε εδώ: https://www.agrinionews.gr/filologiko-mnimosyno-stin-mnimi-tou-lithovounioti-dimitri-alexandri-foto/)
Ακόμα καλωσόρισε και ευχαρίστησε τους εισηγητές στην παρουσίαση του βιβλίου, την κυρία Ανθή Παπαθανασίου, τον κύριο Ιωάννη Μακρή και τον κύριο Γεώργιο Σαγώνα.
Η συντονίστρια συνέχισε προλογίζοντας την εκδήλωση:
«Ο σκοπός μας δεν είναι μόνο να τιμήσουμε την ιστορία και την παράδοση του τόπου μας, αλλά και να σμίξουμε όλοι μαζί, σαν μια μεγάλη οικογένεια, γύρω από τις ρίζες που μας ενώνουν και μας κρατούν όρθιους μέσα στον χρόνο. Έτσι όπως θα ήθελε ο αείμνηστος Δημήτρης Αλεξανδρής.
Ο Δημήτρης Αλεξανδρής υπήρξε πολύτιμος φίλος, ακούραστος ερευνητής και ανήσυχος μελετητής της τοπικής μας ιστορίας. Με το συγγραφικό του έργο ανέδειξε μορφές, γεγονότα και μνήμες που κινδύνευαν να χαθούν στη λήθη, χαρίζοντάς μας βιβλία–θησαυρούς, όπως το μνημειώδες έργο του για τον στρατηγό Δημήτρη Μακρή αλλά και το τελευταίο του βιβλίο «Γαβαλού Μακρυνείας – ο τόπος μας», το οποίο αποτελεί πια σημείο αναφοράς για κάθε Γαβαλιώτη.
Η απώλειά του άφησε αν απλήρωτο κενό, όχι μόνο στις καρδιές όσων τον γνώρισαν και τον αγάπησαν, αλλά και στον πνευματικό πλούτο του τόπου μας. Κι όμως, ο Δημήτρης Αλεξανδρής θα συνεχίσει να είναι παρών. Μέσα από τα γραπτά του, μέσα από την προσφορά του, μέσα από την ίδια την ψυχή της Γαβαλούς που τόσο αγάπησε και τίμησε.
Σήμερα, τον μνημονεύουμε με ευγνωμοσύνη, με σεβασμό και με την υπόσχεση ότι η φλόγα που άναψε δεν θα σβήσει.
Πρίν όμως από την παρουσίαση του τελευταίου βιβλίου του, επιτρέψτε μου να κάνω μια σύντομη αναφορά στο μοναστήρι της Παναγίας της Κατερινούς, που η χάρη της μας φέρνει σήμερα εδώ.
Η Ιερά Μονή Παναγίας Κατερινούς, χτισμένη στις παρυφές του Αράκυνθου κοντά στη Γαβαλού, υπήρξε για αιώνες πνευματικό και κοινωνικό κέντρο της Μακρυνείας. Πρώτη έγγραφη αρχειακή πηγή για την λειτουργία του έχουμε το έτος 1725, σίγουρα όμως η ιστορία του είναι παλιότερη αφού στην βιβλιοθήκη του βρέθηκε ευαγγέλιο του 1686.
Από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας προσέφερε άσυλο και προστασία στους κατατρεγμένους, στήριξε τον Αγώνα του 1821 με οικονομικές εισφορές και αποτέλεσε τόπο μύησης στη Φιλική Εταιρεία. Στους επόμενους αιώνες ανέπτυξε πλούσια φιλανθρωπική και κοινωνική δράση, ενισχύοντας την εκπαίδευση και συμβάλλοντας με δωρεές γης στην ανέγερση σχολείων, νοσοκομείου και άλλων κοινωφελών ιδρυμάτων στη Γαβαλού.
Η γιορτή της Μονής στις 8 Σεπτεμβρίου αποτέλεσε για πολλά χρόνια σημείο αναφοράς για την περιοχή, καθώς συνδυάστηκε με το μεγάλο πανηγύρι και εμποροπανήγυρη της Γαβαλούς. Έτσι, το μοναστήρι λειτούργησε όχι μόνο ως θρησκευτικό αλλά και ως κοινωνικό και πολιτιστικό κέντρο, συγκεντρώνοντας πλήθος προσκυνητών και επισκεπτών.
Μέχρι σήμερα, η Μονή παραμένει το μοναδικό ενεργό μοναστήρι της Μακρυνείας, συνεχίζοντας την πνευματική της αποστολή και κρατώντας ζωντανή τη μακραίωνη παράδοσή της. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια, έχει βρει την παλιά του αίγλη, καθώς το υπηρετούν με πίστη, ευλάβεια και αφοσίωση, δύο αξιόλογες και πνευματικά καλλιεργημένες μοναχές, οι αδελφές κατά κόσμον Μαρία Σκαβάρα με το μοναχικό όνομα «Μαριάμ», και η κατά κόσμον Μαρία-Μαρούλα Κουσαρίδα με το μοναχικό όνομα, «Μυροφόρα».
Και τώρα ας περάσουμε στο θέμα της αποψινής μας εκδήλωσης που δεν είναι άλλο από το τελευταίο σύγγραμμα του εκλιπόντος Δημήτρη Αλεξανδρή.
Το βιβλίο με τίτλο: «Η Αιτωλία και η Ακαρνανία πριν και κατά την Οθωμανοκρατία (1204-1829) Σαντάκια Κάρλελι και Ναυπάκτου», το οποίο πραγματεύεται την ιστορία της Αιτωλίας και Ακαρνανίας κατά τη διάρκεια της Οθωμανοκρατίας, από τον 13ο αιώνα έως την Ελληνική Επανάσταση του 1821, που θα μας παρουσιάσουν σήμερα η κυρία Ανθή Παπαθανασίου ιστορικός-ερευνήτρια, ο κύριος Γιώργος Σαγώνας πτυχιούχος μαθηματικός με ερευνητικό και συγγραφικό έργο στην ιστορία και την λαογραφία της περιοχής μας και ο κύριος Γιάννης Μακρής, απόγονος του Αγωνιστή της επανάστασης Δημήτρη Μακρή».
Η κυρία Κουνελή κάλεσε στο βήμα τον Αντιδήμαρχο κύριο Χρήστο Γούλα ο οποίος χαιρέτισε την εκδήλωση με τα λόγια:
«Αγαπητοί φίλοι, κυρίες και κύριοι, με χαρά και συγκίνηση, βρίσκομαι σήμερα εδώ στα εγκαίνια του εκθεσιακού Λαογραφικού Μουσείου Γαβαλούς, ενός χώρου αφιερωμένου στην ιστορία της παράδοσης και τις ρίζες μας. Σήμερα όμως τιμούμε και το έργο του αξέχαστου Δημήτρη Αλεξανδρή, με την παρουσίαση του βιβλίου του για την Αιτωλία και την Ακαρνανία. Ένα έργο σημαντικό που κρατά ζωντανή τη μνήμη και τη γνώση. Ο Δημήτρης Αλεξανδρής ήταν και συμμαθητής μου. Θυμάμαι με σεβασμό και αγάπη τον άνθρωπο, τον ερευνητή, τον φίλο.
Η σημερινή εκδήλωση είναι μια δίκαιη τιμή στην μνήμη του. Θέλω να συγχαρώ τον πρόεδρο της Π.Ε.Σ.Α.Γ., τον Πολιτιστικό Σύλλογο και τον Πρόεδρό του τον Ανδρέα τον Γούλα. Όπως έχω ξαναπεί τον θεωρώ άγρυπνο φρουρό της παράδοσης και μαχητή του Πολιτισμού. Του μεταφέρω επίσης τους χαιρετισμούς του Δημάρχου Αγρινίου κυρίου Γεωργίου Παπαναστασίου και την στήριξή του διαχρονικά σε κάθε προσπάθεια ανάδειξης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Συνεχίστε το σπουδαίο έργο σας, θερμά συγχαρητήρια».
Ακολούθησε στο βήμα ο βουλευτής κύριος Μιλτιάδης Ζαμπάρας που χαιρέτισε κι αυτός την εκδήλωση με τα λόγια:
«Ήταν πριν χρόνια, νομίζω το 18 που κτύπησε το τηλέφωνό μου και ήταν ο Αλεξανδρής. Δεν γνωριζόμασταν, τον ήξερα μέσα από δράσεις του και δημοσιεύσεις αλλά όχι προσωπικά. Με κάλεσε να παρουσιάσω το βιβλίο του. Με χαρά μου αποδέχθηκα την τιμητική πρόσκληση. Διαπίστωσα στην συνέχεια ότι πέρα από το σπουδαίο συγγραφικό έργο του Δημήτρη, ο Άνθρωπος Δημήτρης ήταν αυτός που με κέρδισε προσωπικά και γίναμε φίλοι, πραγματικοί φίλοι. Και βλέπω απόψε εδώ πολλούς φίλους του Δημήτρη, βλέπω την οικογένειά του, έχω πει στο παρελθόν, το έχω πει και στην Ελένη, θα το πούμε άλλη μια φορά δημόσια, γιατί οφείλουμε να το πούμε, ΔΕΝ θα τον ξεχάσουμε!
Και θα είμαστε-το λιγότερο-Θεματοφύλακες του έργου του, της στάσης ζωής του, που πρέπει να μεταλαμπαδεύσουμε, να συνεχίσουμε, με τον τρόπο που κι εκείνος ενδεχομένως θα ήθελε.
Κι επειδή στη ζωή μετράει πάρα πολύ η διαδρομή ενός ανθρώπου, το ίχνος που αφήνει. Το ίχνος….Γιατί είμαστε περαστικοί, κατά μια έννοια από αυτή την ζωή, το ίχνος όμως έχει σημασία.
Ένα ίχνος αν αφήσουμε, ένα ίχνος αν αφήσει ο καθένας από μας, θα παραδώσουμε μια καλύτερη κοινωνία. Και το ίχνος του Δημήτρη, το αποτύπωμα του Δημήτρη, ήταν εντόνως ισχυρό, το ξαναλέω, και συγγραφικά και κοινωνικά και ανθρώπινα και πολιτιστικά αν θέλετε, γιατί η αύρα ενός ανθρώπου, το ήθος ενός ανθρώπου είναι και ο πολιτισμός.
Μια πολιτισμική στάση, το πως μιλάει, το πως εκφέρεται, το πως σε καλωσορίζει όταν έρχεσαι εδώ, στο χωριό, στην περιοχή, με αγάπη, με ανοιχτή αγκαλιά, αυτό μένει, σε σχέση με το πως εγώ θα θυμάμαι για πάντα τον Δημήτρη.
Και το χρέος που οφείλει να κάνει η περιοχή, για να αναδείξει το σπουδαίο έργο του, που δεν αφορά μόνο στενά την εδώ περιοχή αλλά αφορά όλη την Αιτωλοακαρνανία, όλη τη χώρα, πως θα φροντίσουμε το έργο και θα γίνουμε αρωγοί σε αυτήν την προσπάθεια. Σας ευχαριστώ πολύ. Να είστε καλά και πάντα να παίρνετε τις πρωτοβουλίες ενίσχυσης ενός τόσο σημαντικού έργου, από έναν σπουδαίο άνθρωπο που έφυγε απροσδόκητα αλλά η σπορά του μένει και οφείλουμε αυτή την σπορά να την «ποτίσουμε» για να καρπίσει! Να είστε καλά!».
Τελευταίος ο Πρόεδρος της Κοινότητας Γαβαλούς κύριος Ανδρέας Γούλας απηύθυνε τον χαιρετισμό του.
«Καλησπέρα σε όλους, Χρόνια Πολλά για τις Θρησκευτικές, Πολιτιστικές και αθλητικές εκδηλώσεις που διοργανώνει η κοινότητα μαζί με τον Π.Ε.Σ.Α.Γ. Σήμερα εδώ σ’ αυτήν την αίθουσα ήρθαμε για να χαιρετίσουμε για τελευταία φορά έναν αδελφό, έναν φίλο που έφυγε ξαφνικά από κοντά μας. Ένας άνθρωπος ο οποίος άφησε την δικιά του σκιά εδώ στην Μακρυνεία, ειδικά στο χωριό του (Λιθοβούνι) και στο δεύτερο χωριό του που θεωρούσε την Γαβαλού».
Ο Πρόεδρος μίλησε με μεγάλη συγκίνηση για τον φίλο του, που άφησε πίσω του ένα κενό που δύσκολο θα είναι να υπάρξει κάποιος που θα το αναπληρώσει…
Ευχαρίστησε όλους που βρίσκονταν στην εκδήλωση, για να τιμήσουν τον Δημήτρη Αλεξανδρή, που αυτός τον Θεωρεί Άνθρωπος με κεφαλαία γράμματα…
Αποχώρησε από το βήμα πολύ συγκινημένος ευχόμενος «να είστε όλοι καλά».
Η συντονίστρια κυρία Βάσω Κουνελή διάβασε ένα σύντομο βιογραφικό της πρώτης εισηγήτριας κυρίας Ανθής Παπαθανασίου και την κάλεσε στο βήμα για την εισήγησή της. (τα βιογραφικά των εισηγητών ακολουθούν στο τέλος του κειμένου).
Η κυρία Παπαθανασίου η οποία ήταν εισηγήτρια και σε άλλα βιβλία του Δημήτρη Αλεξανδρή, διάβασε την 8σέλιδη εισήγησή της για τον συγγραφέα Αλεξανδρή και το τελευταίο του βιβλίο.
Μίλησε με συγκινητικά λόγια για τον άνθρωπο Δημήτρη, λόγια αποχαιρετισμού, που του είπε και στον ποιητικό της επικήδειο τον περασμένο Νοέμβρη, όταν σύσσωμη η τοπική κοινωνία τον κατευόδωσε στην τελευταία του κατοικία, πάνω εκεί στο Λιθοβούνι.
Για το βιβλίο, και από το βιβλίο, πήρε και μας μετέφερε ιστορικές στιγμές που αυτό πραγματεύεται και εντυπωσίασε με ποικίλες ορολογίες και άγνωστες λέξεις περασμένων γενεών.
Ακόμα μίλησε για το ιδιοκτησιακό καθεστώς της γης που επικρατούσε στο Βυζάντιο και που στην συνέχεια το υιοθέτησαν οι Τούρκοι στην επικράτειά τους. Ένα σύστημα που το συνέχισαν και μετά την απελευθέρωση οι Ελληνικές κυβερνήσεις.
Επόμενος εισηγητής ήταν ο κύριος Γεώργιος Σαγώνας, του οποίου η συντονίστρια διάβασε το βιογραφικό του και του παρέδωσε το μικρόφωνο.
Ο κύριος Σαγώνας, που είχε ξαναμιλήσει πρόσφατα τον Ιούλιο στο Φιλολογικό Μνημόσυνο για τον Δημήτρη Αλεξανδρή στο Λιθοβούνι, έκανε οικονομία χρόνου-μπράβο του-αποφεύγοντας τους «χρονοβόρους» χαιρετισμούς.
Ο κύριος Σαγώνας μίλησε για την συγγραφική ικανότητα του Αλεξανδρή και για την προσφορά του στον Δημόσιο βίο, και την ανάδειξη των πολιτιστικών χαρακτηριστικών του τόπου μας και ειδικά της Μακρυνείας.
Μίλησε για το περιεχόμενο του βιβλίου, για το οποίο καθώς είπε, είχε μα τον συγγραφέα σχετικές συζητήσεις κατά την συγγραφή του.
«Είχε ψάξει πολύ ο Δημήτρης-είπε-με υπομονή και επιμονή, με καρτερία, με αντοχή, με αγωνία αλλά και με μεράκι. Επιζητούσε την συνέπεια, την τεκμηρίωση και διασταύρωνε τα στοιχεία.
Και όλα αυτά με πάθος επιστημονικό, και όλα αυτά τα αποτύπωνε με λόγο καθαρό και αληθινό.
Πίστευε ότι μόνο τότε ο πολιτιστικός πλούτος του τόπου μας μπορούσε να αξιοποιηθεί, αν γίνει κτήμα των γηγενών.
Γι’ αυτό και η ιστορία του τόπου μας δεν πρέπει να μείνει κρυμμένη στις σελίδες, οφείλουμε να την μεταφέρουμε στις νεότερες γενιές, μέσα από τα σχολεία, τους πολιτιστικούς συλλόγους, μέσα από τις τοπικές μας γιορτές και τούτο για ποιο λόγο; Γιατί η μνήμη δεν είναι κάτι νεκρό αλλά είναι η δύναμη που μας ενώνει, αλλά και διότι η γνώση της ιστορίας βοηθάει στην κατανόηση του παρόντος, την αποφυγή λαθών και την καλλιέργεια της ψυχικής σκέψης».
Ο κύριος Σαγώνας μίλησε για την κατάσταση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας τα επόμενα χρόνια μετά το 1204 που οι Σταυροφόροι κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη.
Ακόμα αξιοσημείωτο ήταν το κλείσιμο της ομιλίας του, όταν συμπληρώθηκε ο χρόνος του-κανείς δεν του ζήτησε να «συντομεύσει»-σύμφωνα με δικά του, αυστηρά για τον εαυτό του κριτήρια, αποχωρώντας από το βήμα, αν και σίγουρα είχε πολλά ακόμα να πει, είπε ότι δεν θέλει να κουράσει το ακροατήριο αλλά και να μην…αποκαλύψει περισσότερα για το περιεχόμενο του βιβλίου!
Τρίτος και τελευταίος ομιλητής ήταν ο Γιάννης Μακρής, απόγονος του Οπλαρχηγού-Στρατηγού του αγώνα Δημήτρη Μακρή και Πρόεδρος της Διεθνούς Αδελφότητας Απογόνων των Ελεύθερων Πολιορκημένων Μεσολογγίου.
Μίλησε ο κύριος Μακρής για το τελευταίο επιστημονικό σύγγραμμα του Δημήτρη Αλεξανδρή, του οποίου αρχικά δεν ήταν το πεδίο του η ιστορία. Εκείνο-είπε-που τον οδήγησε στην ιστορική συγγραφή ήταν η αγάπη του για την πατρίδα του και η επιθυμία του να γράψει γι’ αυτήν.
Μίλησε στην συνέχεια για την πραγματική καταγωγή των Επαναστατημένων Ελλήνων, διαχωρίζοντάς τους από ξενόφερτες-δυτικές ή ανατολικές-επιρροές της εποχής τους.
Εκείνη την εποχή υπήρχαν στον τόπο μας, συνέχισε ο κύριος Μακρής, τρείς πολιτισμοί. Ο Οθωμανικός, ήταν οι κατακτητές, ο δεύτερος ήταν ο Ευρωπαϊκός αποικιοκρατισμός, ο οποίος «φιλοδοξούσε» να πάρει το «πάνω χέρι» και να γίνει αυτός ο κατακτητής στον τόπο, και είμασταν και εμείς, με πολιτιστικό υπόβαθρο χιλιάδων ετών. Από εδώ έφυγαν τα πλοία για την Τροία και εδώ στην Αιτωλοακαρνανία πάλεψε ο Ηρακλής με τον Αχελώο, είπε χαρακτηριστικά.
Αυτά συνέχισε ο ομιλητής, τα ήξερε ο Αλεξανδρής και δεν ασχολήθηκε με την τοπική ιστορία μόνο. Ο Δημήτρης μέσω της τοπικής ιστορίας, σαν άνθρωπος με ανοιχτό μυαλό, και με οξυδερκή ματιά στα πράγματα, ασχολήθηκε με τον πολιτισμό μας, τον Ελληνικό πολιτισμό που έχει βαθιές ρίζες στην ιστορία της ανθρωπότητας για χιλιάδες χρόνια.
Έκλεισε την ομιλία του λέγοντας ότι ο μακαρίτης ο φίλος του Δημήτρης ήταν Ελεύθερος και Αξιοπρεπής και δήλωσε ευτυχής που τον τίμησε με την φιλία του.
Η συντονίστρια ευχαρίστησε όλους που παρακολούθησαν την παρουσίαση εκ μέρους των οργανωτών. Και παρακάλεσε την κυρία Ελένη Αλεξανδρή, χήρα του Συγγραφέα Δημήτρη, να κλείσει με την ομιλία της την εκδήλωση.
Η κυρία Αλεξανδρή συγκινημένη-και πως να μην είναι;-καλησπέρισε, ευχήθηκε χρόνια πολλά για το μοναστήρι που γιορτάζει και μίλησε για τον σύντροφό της Δημήτρη.
«Ο Δημήτρης-είπε-για την συγγραφή των βιβλίων του δεν διεκδίκησε τον τίτλο του συγγραφέα ή του ιστορικού. Το έκανε από την μεγάλη του αγάπη για τον τόπο. Αλλά και από ένα μεγάλο πάθος για την ανάδειξη αυτού του τόπου. Έψαχνε με επιμονή στοιχεία ιστορικά για τον τόπο του».
Μίλησε για τις ατελείωτες ώρες που πέρασε ψάχνοντας σε αρχεία στρατιωτικά και σε βιβλιοθήκες, για απώλειες όχι μόνο σε νεκρούς αγωνιστές αλλά και σε τραυματισμένους, σε αιχμαλώτους και σε εξαφανισμένους…
Μίλησε και για την περίοδο που έλαβε μέρος ανασκάπτοντας αρχαίους τάφους στην Μακρυνεία (όταν γινόταν αρχαιολογικές ανασκαφές) και για την εποχή που ασχολήθηκε με την καταγραφή των ευρημάτων στο Μουσείο Αγρινίου που τον οδήγησαν στην συγγραφή βιβλίων.
Τέλος η κυρία Αλεξανδρή ευχαρίστησε όλους όσους εργάστηκαν με τον ένα ή άλλο τρόπο για την επιτυχία της παρουσίασης του τελευταίου βιβλίου του Δημήτρη Αλεξανδρή.
Εξερχόμενοι οι καλεσμένοι από την αίθουσα της παρουσίασης κεράστηκαν δροσερά νερά και αναψυκτικά, καθώς και ποικιλία γλυκισμάτων, με κυρίαρχο σπιτίσιο γλυκό την ραβανί και μάλιστα σε πολλές ποικιλίες. Πολλές κυρίες ζήτησαν τις συνταγές από τις εθελόντριες που τις κατασκεύασαν!
Έξω από την αίθουσα ο κόσμος παρέμεινε επί αρκετή ώρα, συζητώντας για το βιβλίο και τον Δημήτρη Αλεξανδρή, καθώς σχηματίστηκε ουρά για την προμήθεια των βιβλίων του.
Αλλά και για την αγορά άλλων προηγούμενων-σχεδόν εξαντλημένων-βιβλίων του συγγραφέα, που αν κανείς τα έχει στην κατοχή του, φυσικά αν τα διαβάσει, θα μπορεί να υπερηφανευθεί ότι «γνωρίζει πολλά για τον τόπο του»!.
Ευχόμαστε το βιβλίο να είναι καλοτάξιδο και οι επόμενες παρουσιάσεις του στο Μεσολόγγι στα μέσα Οκτώβρη και στην Αθήνα αργότερα, να έχουν εξίσου επιτυχία με αυτήν της Γαβαλούς!
——————–ο——————-
Ακολουθούν σύντομα βιογραφικά των εισηγητών. (τα κείμενα τους από την συντονίστρια κυρία Βάσω Κουνελή).
Η Ανθή Παπαθανασίου είναι ιστορικός-ερευνήτρια. Τελείωσε το Ιστορικό και Αρχαιολογικό τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εργάστηκε στη Μέση Εκπαίδευση και ακολούθως στην Τριτοβάθμια, ως επιστημονική βοηθός στο τμήμα Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης και Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Πατρών. Ασχολήθηκε, στο πλαίσιο της διδακτορικής της διατριβής, με την ιστορία του 19 ου αιώνα, και ειδικότερα με την διαμόρφωση και εξέλιξη των εγγείων δικαιωμάτων στις συνθήκες της δικαιικής μεταβολής από το Οθωμανικό Δίκαιο, στο Δίκαιο του Νέου Ελληνικού Κράτους, με την έκφραση – διαχείριση των δικαιωμάτων αυτών και την τύχη τους, στις νέες μετά την Επανάσταση συνθήκες, μέσα από την σταδιακή μεταβολή της Ελληνικής Κοινωνίας και των ζητουμένων της στο οικονομικό και κοινωνικό πεδίο, με την ταυτόχρονη πρόσδεσή της στο ανερχόμενο εμπορικό κεφάλαιο κατά το 19 ο αιώνα.
Η μελέτη χειρόγραφων δικαιοπρακτικών εγγράφων, η μελέτη των φαινομένων της αγροτικής αργοεξελικτικής Ελληνικής περιφέρειας από το 19 ο αιώνα και μετά, ο κοινωνικός χρόνος και η σχέση των ιστορικών ομάδων μ’ αυτόν, η διαχείριση της μνήμης στο νυν για τη διακονία ιστορικών συμβάντων, η έρευνα για την προφορική μαρτυρία σε συνεργασία με το Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του πανεπιστημίου Ιωαννίνων, δημοσιεύσεις, συνεδριακές παρουσίες κ.α. σημειώνουν το βαθμό πρόσδεσής της με την επιστήμη της ιστορίας.
—————–ο—————-
Ο Γιώργος Σαγώνας γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Πετροχώρι Θέρμου. Είναι πτυχιούχος Μαθηματικός του Πανεπιστημίου Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στην Πληροφορική, με την οποία ασχολήθηκε επαγγελματικά από το 1976 έως τη συνταξιοδότησή του, ενώ έχει αποφοιτήσει και από την Ανώτατη Σχολή Επιμόρφωσης Δημοσίων Υπαλλήλων.
Υπήρξε Σύμβουλος Επιχειρήσεων και Διευθυντικό στέλεχος σε μεγάλες Βιομηχανικές μονάδες, ασχολήθηκε με τον σχεδιασμό, την υλοποίηση και εγκατάσταση Ολοκληρωμένων Πληροφορικών Συστημάτων, καθώς και με την υλοποίηση πολλών Ευρωπαϊκών & Εθνικών Προγραμμάτων.
Ασχολείται επίσης με την οργάνωση διαφόρων Πολιτιστικών εκδηλώσεων, Ημερίδων, Συνεδρίων, Festival’s κ.α.
Από τη δεκαετία του 1970 ασχολείται ερευνητικά με τη Λαογραφία & την Ιστορία του τόπου καταγωγής του, κι έχει να επιδείξει σημαντικό εκδοτικό έργο, ενώ και η σκηνοθετική του δράση περιλαμβάνει σημαντικά ντοκιμαντέρ όπως τα: 1943, Τριχωνίδα λίμνη, Αρχαίος Θέρμος, Βυζαντινό Απόκουρο, το Όργωμα, ο Θερισμός και το Αλώνισμα, τα Παραδοσιακά μας Παιγνίδια, Γεωργικές και Κτηνοτροφικές Εργασίες κ.α.
Έχει διατελέσει Πρόεδρος και Μέλος Διοικητικών Συμβουλίων διαφόρων Πολιτιστικών Συλλόγων.
Ιδιαίτερη είναι η ενασχόλησή του με τα Παιγνίδια, μέσα απ΄ την οποία προσπαθεί να αναδείξει τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των Παιγνιδιών, την παιδαγωγική τους αξία, τη Λαογραφική τους σημασία. Έχει οργανώσει επί τετραετία φεστιβάλ Παιγνιδιών στον Δήμο Καλλιθέας Αττικής, Φεστιβάλ Παιγνιδιών στο Θέρμο, στην Παιανία, στο Μαρούσι, ενώ κορυφαία σε σπουδαιότητα θεωρείται η συμμετοχή του στο Διεθνές Φεστιβάλ Παιγνιδιών της Βερόνα Ιταλίας.
Α.Κ.Κ.
agrinionews.gr
