Γιορτάζει σήμερα Σάββατο (2.8.25) ο Άγιος Στέφανος, ο Πρωτομάρτυρας, και στο Ρίβιο Ξηρομέρου την παραμπνή τελέστηκε Εσπερινός στον ομώνυμο ναό που είχε αναστηλωθεί το 1997  και ήταν εγκαταλελειμμένος, πιθανώς, από την εποχή της Τουρκοκρατίας.

Ο Άγιος Στέφανος γιορτάζει δύο φορές τον χρόνο: στις 27 Δεκεμβρίου (μνήμη του ως Πρωτομάρτυρας) και στις 2 Αυγούστου (ανακομιδή των λειψάνων του).

O Ναός του Αγίου Στεφάνου βρίσκεται στον οικισμό Αγ. Στεφάνου Δ.Δ. Παπαδάτου Δήμου Ξηρομέρου.

Η ιστορία του Ναού

Τι αναφέρει κείμενο που είναι ανηρτημένο σε πινακίδα έξω από το εκκλησάκι:

O ναός του Αγ. Στεφάνου Ριβίου είναι χτισμένος σε ύψωμα της περιοχής Ριβίου ένα χιλιόμετρο δεξιά του οδικού άξονα Αντιρρίου-Ιωαννίνων.

Το τοπωνυμικό «Ρίβιον» αναφερόταν άλλοτε στην γειτονική λίμνη. Είναι παλαιότατο αλλά δεν συναντάται στα μεσαιωνικά κείμενα τα σχετιζόμενα με την τοπογραφία της περιοχής. Έτσι δεν είναι γνωστό εάν η εκκλησία αποτελούσε καθολικό μονής ή ναό που ανήκε σε κάποιο οικισμό ή μετόχι μεγαλύτερου μοναστικού κέντρου.

Η πρόσφατη αποκάλυψη πολυάριθμων τάφων στα ανατολικά-δυτικά και νότια του ναού και η επέκτασή τους σε μεγάλο μέρος νοτιότερα ακόμη του αγροτικού δρόμου σε συνδυασμό με την απουσία ερειπίων, συνηγορούν ότι ο ναός ήταν κοιμητηριακός ενός κοντινού οικισμού που πιθανόν καταστράφηκε στο διάστημα της Τουρκοκρατίας.

Ο ναός έχει εξωτερικές διαστάσεις 6,40 Χ 4,00 μ. χωρίς την εξέχουσα τρίπλευρη αψίδα του ιερού. Η κάτοψη του είναι ένα απλό ορθογώνιο που γίνεται πιο σύνθετη στο εσωτερικό με δύο ζεύγη παραστάδων που στηρίζονται στους θόλους και τον οκταγωνικό τρούλο. Ανήκει δηλαδή στον τύπο του μονόχωρου σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού με τρούλο.

Το σύστημα τοιχοποιίας αποτελείται από οριζόντιες απλές και διπλές σειρές πλίνθων που παρεμβάλλονται στους δόμους των λίθων και διπλές πλήνθους στους κάθετους αρμούς. Είναι το λεγόμενο πλινθοπερίκλειστο σύστημα ποικιλλόμενο με απλές και διπλές σειρές οδοντωτών ταινιών και διακοσμητικών πλίνθων που κοσμούν τις επιφάνειες των τοίχων και την αψίδα και πλαισιώνουν τα μονόλοβα και δίλοβα παράθυρα των όψεων.

Ο ναός ήταν αρχικά κατάγραφος με τοιχογραφίες που έχουν εκπέσει. Ίχνη από τον βυζαντινό διάκοσμο σώζονται στα λοφία του τρούλου, στα οποία παριστάνονται οι τέσσερις Ευαγγελιστές, καθώς και στο νότιο τοίχο με παράσταση Ιεράρχη. Στην κόγχη της πρόθεσης η Άκρα Ταπείνωση έχει ζωγραφιστεί κατά το διάστημα της Τουρκοκρατίας. Παρ’ ότι στην αρχιτεκτονική του ναού συναντώνται στοιχεία της αρχιτεκτονικής του 12ου αιώνα (μορφή τρούλου και δίλοβων παραθύρων) εν τούτοις τα κυριότερα στοιχεία δομής των τοίχων τοποθετούν το λιτό αυτό κτίσμα στο πρώτο ήμισυ του 13ου αιώνα και το εντάσσουν στην οικοδομική δραστηριότητα του δεσποτάτου της Ηπείρου.

Ο ναός εγκαταλελειμμένος ίσως από την εποχή της Τουρκοκρατίας, αναστηλώθηκε το 1997-1998 με δαπάνη του Υπουργείου Πολιτισμού από την 8η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.

Πηγή: Παπαδατιώτικα Νέα