Η έκτρωση δεν είναι δίλημμα, είναι όριο. Αν το παραβιάσουμε, τα σώματά μας παύουν να μας ανήκουν — ακόμα και όταν έχουμε πεθάνει.
Πριν από κάποιο καιρό, έγραψα ένα κείμενο που είχε αυτό το θέμα: «Θα έπρεπε να επιτρέπεται οι γυναίκες, αν το επιθυμούν, να δωρίσουν ολόκληρο το σώμα τους για μεταθανάτια εγκυμοσύνη;».
Διαβάζοντας για να το γράψω, έπεσα πάνω σε δεκάδες ενστάσεις που δεν έδιναν δεκάρα για τον ηθικό προβληματισμό γύρω από το ζήτημα και εστίαζαν σε κάτι σοβαρότερο: στο κόστος. «Είναι πολύ ακριβό», έγραφαν, «να συνεχιστεί μια εγκυμοσύνη σε τέτοιες συνθήκες. Κανένας δεν θα το ήθελε, η ιδέα είναι παράλογη».
Φτάνουμε στο σήμερα. Η πραγματικότητα κάνει κωλοδάχτυλο και αποφασίζει να μας δώσει μια ακόμη δυστοπική είδηση: εγκεφαλικά νεκρή γυναίκα, έγκυος κατά τον θάνατό της, κρατείται σε συνθήκη κύησης παρά τις επιθυμίες της οικογένειάς της, εξαιτίας ενός νόμου της Πολιτείας της Τζόρτζια που θεωρεί άνθρωπο το έμβρυο. Έτσι, το πτώμα θα χρειαστεί να συνεχίσει την κύηση και θα επιδιωχθεί τοκετός. Το νεκρό σώμα, χωρίς τη συναίνεση της γυναίκας που έζησε σ’ αυτό και χωρίς σχετική ρητή συναίνεση της οικογένειάς της, θα χρησιμοποιηθεί ως εκκολαπτήριο για ένα «μωρό» που θεωρείται άνθρωπος χωρίς να έχει γεννηθεί ζωντανό.
Θέλω σήμερα να επικεντρωθώ στην Ελλάδα. Πολλές και πολλοί έχετε αρχίσει να φλερτάρετε με τη μισογυνιστική ρητορική και δεν το έχετε καταλάβει. Είναι λογικό∙ η αρχή γίνεται με ιδέες σχετικά με την ιερότητα της ζωής «από τη στιγμή της σύλληψης», με τη ρομαντικοποίηση της πρώτης ημέρας της εγκυμοσύνης, με τη ρητορική για το «ιερό θηλυκό που ανοίγει το κορμί του και δίνει ζωή». Η αρχή γίνεται με το «ναι, αλλά είναι μια ψυχούλα κι αυτό». Θα ειπωθεί και κανένα «τόσες γυναίκες θέλουν να γίνουν μανούλες και δεν μπορούν, κι άλλες τα πετάνε». Μετά πάμε στο «να είναι νόμιμη η έκτρωση αλλά για σοβαρούς λόγους». Οι λόγοι είναι ο βιασμός, η παιδεραστία και η τερατογένεση. Και μετά αρχίζουμε να παίζουμε με τις εβδομάδες και να βάζουμε στην ίδια πρόταση τη λέξη «έκτρωση» και τη λέξη «δολοφονία». Κι έτσι, έχουμε σιγοβράσει στο καζάνι που θέλει, στο όνομα της ζωής, τα πτώματα να κρατούνται σε συνθήκες που επιτρέπουν την κύηση αντί να κηδευτούν και να προχωρήσει η ζωή παρακάτω.
Αυτό που συμβαίνει τώρα στην Τζόρτζια είναι κάτι που οι Αμερικανίδες φεμινίστριες είχαν προβλέψει απ’ την αρχή. Όταν πέρασε ένας απ’ τους αυστηρότερους νόμους για τις αμβλώσεις στις ΗΠΑ, που ονομάζεται «Heartbeat bill» επειδή απαγορεύει την έκτρωση μετά τις 6 εβδομάδες κύησης, στη διάρκεια των οποίων έχει σχηματιστεί καρδιά, το πρώτο πράγμα που διάβασα στο Twitter ήταν ένα tweet που προέβλεπε αυτή ακριβώς την κατάσταση. Πάντα, μα πάντα, όταν μιλάμε για γυναίκες και δικαιώματα, τα χειρότερα δυνατά σενάρια, που «δεν θα γίνουν ποτέ», συμβαίνουν σύντομα. Και επειδή δεν έχουν προβλεφθεί ως κανόνες παρά ως «απίθανα», ο κόσμος κάθεται και κοιτάει σαν χάνος που οι νόμοι έχουν τις συνέπειες τις οποίες ήταν δεδομένο ότι θα είχαν απ’ την ώρα που ψηφίστηκαν.
Το δικαίωμα των γυναικών στην έκτρωση δεν θα το υπερασπιστεί κανείς. «Η Ευρώπη γερνάει», ακούμε. «Η Ελλάδα γερνάει, δουλεύουμε για να πληρώνουμε συντάξεις, αλλά κανείς δεν θα πληρώσει τις δικές μας». Οι γυναίκες πρέπει να γεννήσουν και οι γυναίκες όλο και περισσότερο δεν θέλουν να γεννήσουν. Μπορεί να μη θέλουν γιατί έτσι και μπορεί να μη θέλουν γιατί δεν έχουν τα λεφτά να το κάνουν. Μπορεί να δουλεύουν ατέλειωτες ώρες, να μην εμπιστεύονται αρκετά τον γκόμενό τους και να μην πιστεύουν ότι θα τα φέρουν βόλτα με τον παιδικό σταθμό και τις ξένες γλώσσες. Οι γυναίκες που έχουν την επιλογή να ορίσουν το πότε και με ποιους όρους θα αναπαραχθούν είναι πολύ μεγάλο σπυρί για την κοινωνία, γιατί η κοινωνία χρειάζεται παιδιά. Και χρειάζεται πολλά και γρήγορα.
Αυτό που συμβαίνει στην Τζόρτζια θα συμβεί παντού, αν συνεχίσουμε έτσι ως προς τη συντηρητικοποίηση. Μιλάω με έφηβες και βάζουν την έκτρωση στην ίδια πρόταση με τον φόνο και το «είναι μια ψυχούλα». Σε πολλές περιπτώσεις, έχουν άλλα διδάγματα απ’ τις οικογένειές τους. Η οικογένεια δεν αρκεί, όλες μας το βλέπουμε πια αυτό. Έφηβες από οικογένειες που τους έχουν προσφέρει σεξουαλική διαπαιδαγώγηση και έχουν λάβει όλες τις σχετικές εξηγήσεις από τους γονείς τους φλερτάρουν απότομα και έντονα με τον συντηρητισμό.
Η αντιεκτρωτική ρητορική είναι παντού∙ στις σειρές του Netflix όπου η έκτρωση δεν είναι επιλογή σε μια πιθανή ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη∙ στις influencers που λένε ότι δεν κρίνουν, αλλά δεν θα το έκαναν ποτέ∙ στα βιντεάκια με θέμα «Είναι η έκτρωση φόνος; Debate» και στο γεγονός ότι, στο όνομα της ελευθερίας της γνώμης, καθένας μπορεί να λέει και να γράφει ό,τι θέλει.
Χρειάζεται ριζοσπαστική πολιτικοποίηση προς την αντίθετη κατεύθυνση. Η έκτρωση είναι μια φεμινιστική κατάκτηση του ιατρικού και νομικού πολιτισμού. Είναι αυτό που επιτρέπει στα φτωχά κορίτσια να ξεφύγουν απ’ τη φτώχεια τους και να σπουδάσουν. Είναι αυτό που επιτρέπει στις γυναίκες που εξαναγκάστηκαν σε σεξ χωρίς προφυλακτικό να έχουν μια ποιοτικότερη ζωή. Είναι αυτό που επέτρεψε στις μανάδες και τις γιαγιάδες σας να έχουν μια σχετικά εντάξει ζωή, χωρίς να γίνουν σκλάβες 12 παιδιών. Η ασφαλής έκτρωση σε δημόσια νοσοκομεία είναι μια συγκινητική πράξη πολιτισμού. Δεν είναι «ναι μεν, αλλά είσαι και λίγο δολοφόνα». Αυτά τα πράγματα τα λένε οι άνθρωποι που θέλουν τις γυναίκες τρύπες προς γονιμοποίηση και σάρκινα εκκολαπτήρια για τα μωρά που θα συντηρήσουν τα ταμεία και τον στρατό. Και που, προφανώς, δεν έχουν θέμα με κυοφορούντα πτώματα.
Αν έχετε «ομιχλώδεις αντιλήψεις» απέναντι στην έκτρωση, θα είναι πολύ χρήσιμο για την κοινωνία να τις ξεκαθαρίσετε, γιατί ενώ νιώθουμε αμφιθυμία, η έκτρωση απαγορεύεται σε όλο και περισσότερες χώρες, Πολιτείες και κρατίδια. Ο κόσμος συντηρητικοποιείται στο όνομα μιας «ζωής», ενώ όλοι και όλες βλέπετε ακριβώς πώς φερόμαστε στη ζωή που υπάρχει ήδη στον πλανήτη. Δεν υπάρχει κανένα απολύτως επιχείρημα που θα με πείσει ότι ο κόσμος που εναντιώνεται στην έκτρωση το κάνει από φιλανθρωπία. Οι αντιεκτρωτικές πεποιθήσεις είναι οι μόνες που επιμένουν να παριστάνουν πως δείχνουν ανθρώπινο ενδιαφέρον σε έναν κατάφωρα μισάνθρωπο κόσμο. Κι αυτό γιατί δεν είναι φιλάνθρωπες, είναι μισογυνιστικές. Μόνο.
Γράφει η Λασκαρίνα Λιακάκου για το lifo.gr
