Η απώλεια των ΗΠΑ και η πασχαλινή αγορά - Νέα τάση για το εμπόριο στα αβγά - Πώς οι ελληνοποιήσεις έφεραν παράνομα πολλά λεφτά

Με τη μάστιγα των ελληνοποιήσεων να κυριαρχεί τουλάχιστον τα τελευταία 15 χρόνια, ένας δυναμικός κλάδος της αγροτικής οικονομίας, αυτός της παραγωγής αβγών, προσπαθεί να βρει το βηματισμό του και να πορευτεί σύμφωνα με τις σύγχρονες ανάγκες της αγοράς.

Οι μέρες των εορτών του Πάσχα αποτελούν «high season» για τα αβγά, καθώς η ζήτηση εκτοξεύεται και μαζί με αυτή τα φαινόμενα πώλησης βαφτισμένων προϊόντων ως ελληνικά. Όμως, η παρανομία δε σταματά εδώ, καθώς σε επόμενο βήμα τα εισαγόμενα αυτά αβγά από κλωβοστοιχείας μετατρέπονται σε ελευθέρας βοσκής ή αχυρώνα.

Αν και το πρόβλημα των ελληνοποιήσεων εισαγόμενων αγροτικών προϊόντων έχει βάθος χρόνου στην ελληνική αγορά, εντάθηκε και αποκαλύφθηκε τα τελευταία χρόνια λόγω της οικονομικής κρίσης και των αλλαγών, που έφερε στην ελληνική παραγωγή.

Ελληνοποιήσεις στα αβγά: «Η μπίζνα με τα πολλά χρήματα»

«Το πρόβλημα των ελληνοποιήσεων ξεκίνησε τα τελευταία 15 χρόνια από την έναρξη της οικονομικής κρίσης, καθώς απομειώθηκε σημαντικά το ζωικό κεφάλαιο αβγοπαραγωγής στην Ελλάδα. Η εκτίμηση που είχαμε κάνει στο τέλος της οικονομικής κρίσης, περί το 2019 – 2020 ήταν ότι σε αυτή τη δεκαετία χάσαμε το 40% του ζωικού κεφαλαίου», λέει στον ΟΤ ο γενικός διευθυντής της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Αυγού και προϊόντων Αυγού (ΕΔΟΑΠΑ) Γιάννης Λιάρος.

Η απώλεια του ζωικού κεφαλαίου σημαίνει αντίστοιχα και λιγότερα ελληνικά αβγά, παρόλα αυτά, όλο αυτά τα 15 τελευταία χρόνια, δεν έλειψε από την ελληνική αγορά. Για το πώς αυτό συνέβη απαντά στον ΟΤ ο κ. Λιάρος: «Προφανώς ένα μεγάλο μέρος ήταν αβγά που εισήχθησαν από χώρες εντός ΕΕ, για τα οποία όμως δεν υπάρχει έλεγχος κατά την εισαγωγή τους. Τα φορτία αυτά όχι μόνο ελληνοποιήθηκαν αλλά και αναβαθμίστηκαν. Για παράδειγμα ένα αβγό κλωβοστοιχείας που προήρθε από τη Ρουμανία, πουλήθηκε ως ελληνικό και μάλιστα ως ελευθέρας βοσκής ή αχυρώνα, τα οποία έχουν σημαντική διαφορά στην τιμή τους. Επομένως αυτό αποτέλεσε μια δουλειά, που πολλά χρήματα απέφερε παράνομα, εγείροντας συγχρόνως ζητήματα εξαπάτησης του καταναλωτή».

Η κατάσταση αυτή, δημιούργησε μια «φουρνιά» ανθρώπων του κλάδου, οι οποίοι εγκατέλειψαν την παραγωγή και εισήρθαν στην εμπορία. «Κάποιοι από αυτούς μπήκαν νόμιμα στην εμπορία, ενώ κάποιοι αξιοποίησαν τις ελλείψεις ελεγκτικών μηχανισμών και τις ελλείψεις της αγορά, για να προχωρήσουν σε αυτό που σας περιγράφω ως ελληνοποιήσεις και αναβαθμίσεις», σημειώνει ο γενικός διευθυντής της ΕΔΟΑΠΑ.

Πάντως, αν και το τελευταίο διάστημα παρατηρείται μια μικρή αύξηση του ζωικού κεφαλαίου, παρόλα αυτά η ελληνική παραγωγή καλύπτει περί το 80% των αναγκών. «Εξακολουθούμε να παραμένουμε ελλειμματικοί, καθώς το 20% που μένει είναι ένα μεγάλο κομμάτι της αγοράς», εξηγεί στον ΟΤ ο κ. Λιάρος.

Η απώλεια των ΗΠΑ και η πασχαλινή αγορά

Η έξαρση της γρίπης των πτηνών στις ΗΠΑ το προηγούμενο διάστημα είχε ως αποτέλεσμα να χαθεί ένα μεγάλο μέρος του ζωικού κεφαλαίου, προκαλώντας πραγματικές ελλείψεις αβγών και εκτίναξη των τιμών.

Έτσι, οι Αμερικανοί στράφηκαν στη διεθνή αγορά αναζητώντας αβγά για την κάλυψη των αναγκών. Ανάμεσα στις χώρες που απευθύνθηκαν ήταν και η Ελλάδα.

«Αντιλαμβάνεστε ότι οι εξαγωγές στις ΗΠΑ δεν είναι εύκολες. Πρώτον δεν υπάρχει μεγάλη επάρκεια ελληνικού αβγού και δεύτερο το αβγό είναι ένα ευπαθές προϊόν και η απόσταση προς τις ΗΠΑ είναι μεγάλη», εξηγεί στον ΟΤ ο κ. Λιάρος.

Όμως η Δυτική Ευρώπη ανταποκρίθηκε στο αίτημα των ΗΠΑ, γεγονός, που όπως επισημαίνει ο γενικός διευθυντής της ΕΔΟΑΠΑ, προκάλεσε μια αναστάτωση στην Ευρώπη, ως προς την ανακατανομή των ροών, καθώς οι χώρες αυτές χρειάζεται να καλύψουν τη δική τους ζήτηση από μια άλλη αγορά ευρωπαϊκή.

«Αυτό προκάλεσε μια ανησυχία για το κατά πόσο μπορεί να επηρεαστεί η ροή αβγών προς την Ελλάδα προκειμένου να καλυφθεί το ελλείπον κεφάλαιο και να φτάσουμε στο 100% της ζήτησης, η οποία είναι αυξημένη την περίοδο του Πάσχα σε όλη την Ευρώπη. Όμως, όπως φαίνεται δεν θα υπάρξει κανένα πρόβλημα και η τροφοδοσία της αγοράς πραγματοποιείται κανονικά, χωρίς να υπάρχουν ελλείψεις αλλά και χωρίς να αναμένεται αύξηση των τιμών», σημείωσε.

Μάλιστα, όπως τονίζει οι τιμές των αβγών είναι σταθερές εδώ και καιρό, με τους παραγωγούς να καταβάλουν τεράστια προσπάθεια να συγκρατήσουν τις τιμές και να απορροφήσουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος του λειτουργικού κόστους το οποίο έχει αυξηθεί σημαντικά.

Νέα τάση για το εμπόριο στα αβγά

Οι ελληνοποιήσεις δημιουργούν συγχρόνως συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού σε όσους έχουν επενδύσει κεφάλαια για να στρέψουν την παραγωγή σε αυτό που απαιτεί η αγορά. Χαρακτηριστικά, μεγάλες επιχειρήσεις μεταποίησης και σούπερ μάρκετ, έχουν βγάλει από τη λίστα τους την επεξεργασία ή και πώληση αβγών, που προέρχονται από κλουβιά και τα αντικαθιστούν με αυτά τα ελευθέρας βοσκής ή αχυρώνα ή ακόμα και βιολογικά.

«Αυτό δείχνει μια τάση στην αγορά, η οποία όμως δεν είναι ελληνική. Μάλιστα, στην Ελλάδα άργησε να έρθει. Πρόκειται για ένα φαινόμενο, που ξεκίνησε από την Αμερική, το cage free και ήρθε στην Ευρώπη με έναν πολύ έξυπνο τρόπο. Αυτοί που υποκίνησαν αυτή την πρωτοβουλία δεν πήγαν να συζητήσουν με τις κυβερνήσεις ή τους παραγωγούς, αλλά κατευθύνθηκαν προς το λιανέμπορο, περνώντας του το μήνυμα ότι είναι πιο υπεύθυνο, σύγχρονο, βιώσιμο να πουλάς αβγά εκτός κλουβιού, γιατί αυτό ενισχύει την ευζωία των πτηνών κλπ», σημειώνει ο κ. Λιάρος.

Η Ελλάδα όμως είναι μια αγορά που εξακολουθεί να παράγει κατά 75% αβγό κλουβιού. Σε αυτή την περίπτωση τι συμβαίνει; Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει στον ΟΤ «ανοίγει μια πόρτα σε όλους αυτούς που φέρνουν αβγά από το εξωτερικό όχι απλά να τα ελληνοποιούν αλλά και να τα αναβαθμίζουν προκειμένου να καλύψουν τη ζήτηση που υπάρχει από την πλευρά του εμπορίου».

Να σημειωθεί ότι η συζήτηση για την κατάργηση των κλωβών, η οποία άνοιξε κάποια στιγμή σε επίπεδο ΕΕ, τα τελευταία δύο χρόνια έχει παγώσει και έχει παραπεμφθεί για μετά το 2030.

Η ανάγκη για γενναία μέτρα…

Η κατάργηση των κλωβών έτσι και αλλιώς είναι ένα αίτημα της αγοράς. Αυτό σημαίνει ότι για μια χώρα σαν την Ελλάδα που έχει το 75% εκτροφής αβγοπαραγωγικής κτηνοτροφίας σε κλουβί μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με γενναία μέτρα και σοβαρή στήριξη.

«Ένας παραγωγός με μια κτηνοτροφική μονάδα με κλουβιά, δεν μπορεί απλά να ανοίξει την πόρτα τους και να την μετατρέψει σε αχυρώνα ή ελευθέρας βοσκής. Απαιτούνται πρόσθετες εκτάσεις, αλλαγές στην εκτροφή, επενδύσεις και αυτή τη στιγμή που ο κλάδος προέρχεται από μια 15ετή κρίση, οι επενδύσεις ούτε εύκολες είναι ούτε αυτονόητες και σίγουρα θα χρειαστούν την υποστήριξη της πολιτείας», τονίζει ο κ. Λιάρος.

…και το στοίχημα

Το αβγό μέχρι και το 2010 αποτελούσε ένα δυναμικό και ποιοτικό αγροτικό προϊόν. Για τον κλάδο της αβγοπαραγωγής το στοίχημα είναι να αναπτυχθεί ξανά αυτή η αγορά. Σε αυτή την κατεύθυνση δρα η Εθνική Διεπαγγελματική, η οποία από τη σύστασή της το 2022, παρεμβαίνει για να εξορθολογήσει την αγορά.

Σημαντικό εργαλείο ιχνηλασιμότητας για τον κλάδο αποτελεί το σύστημα Άρτεμις, ενώ αίτημα παραμένει η εντατικοποίηση των ελέγχων.

«Υπάρχει ενδιαφέρον από ξένες αγορές για το ελληνικό αβγό, όπως για παράδειγμα το Ισραήλ. Πρέπει όμως να αντιμετωπίσουμε τις εσωτερικές παθογένειες και τα ελλείμματα που υπάρχουν, για να καταφέρουμε αυτή τη δυναμική να την μετατρέψουμε όχι μόνο για να καλυφθεί η εσωτερική ζήτηση αλλά και στις εξαγωγές», τονίζει ο κ. Λιάρος.

Η ακτινογραφία της παραγωγής

Ιδιαίτερα ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία από τη Διεύθυνση Αγροτικής Στατιστικής και Τεκμηρίωσης του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, τα οποία δημοσιεύτηκαν τον Ιούνιο του 2024. Σύμφωνα με αυτά, η ετήσια παραγωγή αβγών για κατανάλωση το 2023 εκτιμάται ότι ανήλθε περίπου στα 1.633 εκατ. αβγά, εκ των οποίων το 77,6% δηλαδή περίπου 1.284 εκατ. αβγά υπολογίζεται ότι προέρχεται από συστηματικές μονάδες εκτροφής και το υπόλοιπο από τη χωρική πτηνοτροφία.

Η παραγωγή αβγών συστηματικής εκτροφής πραγματοποιείται από περίπου 720 επιχειρήσεις κατανεμημένες σχεδόν σε όλη τη χώρα (στοιχεία 4/2024). Αξίζει να σημειωθεί ότι οι 16 μόλις από αυτές παράγουν περίπου το 40% των συνολικά παραγομένων αυγών στην Ελλάδα.

Σε ό,τι αφορά τους τρόπους εκτροφής των ορνίθων βάση στοιχείων του 2024 το 32,5% περίπου των επιχειρήσεων ακολουθούν το συμβατικό σύστημα εκτροφής (σε κλωβοστοιχίες), ενώ το υπόλοιπο 67,5% τα εναλλακτικά συστήματα (24,8% ως αχυρώνες, 37,1% ως ελευθέρας βοσκής και 5,6% ως βιολογικά).

Σε ό,τι αφορά στους εκτρεφόμενους πληθυσμούς, από το σύνολο των περίπου 5,3 εκ. ορνίθων αβγοπαραγωγής που διατηρούνται, το 75,4% εκτρέφονται σε κλωβοστοιχίες και μόλις το 24,5% περίπου στα υπόλοιπα συστήματα εκτροφής (13,9 % ως αχυρώνες, 6,9 % ως ελευθέρας βοσκής και 3,7 % ως βιολογικά).

Πηγή: ot.gr